Kooperatifin arsasını satması, mevduat faizi ve kira geliri elde etmesi durumunda KV ve KDV yönünden mükellefiyet durumunun değerlendirilmesi

Özelge: Sigorta komisyon gider belgelerinin Ba-Bs bildirim
formlarına dahil edilip edilmeyeceği hk.
Sayı:
B.07.4.DEF.0.53.10.00-KVK-25-2
Tarih:
28/04/2011
T.C.
RİZE VALİLİĞİ
Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
Sayı : B.07.4.DEF.0.53.10.00-KVK-25-2 28/04/2011
Konu : Kooperatifin arsasını satması, mevduat faizi ve kira geliri
elde etmesi durumunda KV ve KDV yönünden mükellefiyet
durumunun değerlendirilmesi
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; Kurumlar Vergisi Kanununun 4 ncü maddesinin ( k ) bendinde
belirtilen şartları taşıyan kooperatifinizin kurumlar vergisi muafiyeti devam etmekte iken bir kısım
arsanın satışı dolayısıyla 20.01.2010 tarihinden sonra vergi mükellefiyetinin tesis edildiği, arsa
satışından vazgeçildiği, kooperatifin şu anda ortak aidatlarının artan kısmının banka mevduatı
olarak değerlendirildiği, fazla işyerlerin kiralandığı ve kiralamalar üzerinden kooperatifiniz adına
tevkifat yapıldığı belirtilerek vergi mükellefiyetinin devamının gerekip gerekmediği, tahsil edilen
kiralardan katma değer vergisi tahsilatı yapılıp yapılmayacağı, ortaklar veya ortaklar dışına
gayrimenkul satışı yapıldığında kurumlar vergisi mükellefiyeti tesisi gerekip gerekmediği
hususlarında tereddüt edilerek gerekli açıklamanın yapılması istenmektedir.
1- KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN
5520 sayılı KurumlarVergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde,
Kooperatiflerin kazançlarının kurumlar vergisine tabi olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde de; tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak
üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve
üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece
ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her
bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler
bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan
inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen
veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine
göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi
içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil
edilmiş olan yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf oldukları belirtilmiştir.
Anılan Kanunun 14 üncü maddesinin beşinci fıkrasında ise, Kooperatiflerin gelirlerinin vergi
kesintisine tabi tutulan taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması halinde, bu gelirler için
beyanname verilmeyeceği;ayrıca aynı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde,
birinci fıkrada sayılanlarca, kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara
yapılan kira ödemeleri üzerinden 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen %20
oranında vergi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "4.13.1.4.3. Yapı kooperatiflerinde ortak
dışı işlemler" başlıklı bölümünde; kooperatife ait taşınmazların, ortaklara veya ortak olmayanlara
kiraya verilmesi veya kooperatifin inşa ettiği konut veya işyerlerinin ortaklara dağıtımından sonra
elinde kalan işyeri, konut veya arsaların satılması ortak dışı işlem sayılacağı belirtilmiştir.
Aynı Tebliğin "14.5. Kooperatif gelirlerinin sadece taşınmaz kira gelirlerinden ve mevduat
faizlerinden oluşması halinde beyan" başlıklı bölümünde ise;
"Kooperatiflerin taşınmazlarını kiraya vermeleri ortak dışı işlem olarak
değerlendirileceğinden, kurumlar vergisi mükellefiyetlerinin tesis edilmesi
gerekmektedir. Ancak, anılan kooperatiflerin başkaca gelir getirici faaliyetinin bulunmaması ve
gelirlerinin sadece vergi kesintisine tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirleri ile vergi kesintisine tabi
tutulan mevduat faizlerinden ibaret olması halinde, kurumlar vergisi beyannamesi (geçici vergi
beyannameleri dahil) vermelerine gerek bulunmamaktadır. Yapılan vergi kesintileri nihai vergileme
olacaktır.
Kesintiye tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirleri ile mevduat faizleri yanında diğer gelirleri de
bulunan kooperatifler, kurumlar vergisi beyannamesi vermek zorunda olduklarından, taşınmaz kira
gelirlerini ve mevduat faizlerini de bu beyannameye dahil edeceklerdir. Ancak, kira gelirleri ile
mevduat faizleri üzerinden Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesi uyarınca kesinti yoluyla
ödenmiş olan vergiler, hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.
Öte yandan, kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan bu kooperatiflerin beyanname verme dışında
mükellefiyetle ilgili diğer ödevlerini yerine getirecekleri tabiidir."
açıklamasına yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre;
-Kooperatife ait işyerlerinin üçüncü şahıslara kiraya verilmesi işlemi, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi
Kanununun 4/1-k maddesindeki muafiyet şartlarından "sadece ortaklarla iş görülmesi" şartını ihlal
edici nitelikte olduğundan, Kooperatifinizin kurumlar vergisi mükellefiyetinin devam etmesi,
-Vergi kesintisine tabi tutulan taşınmaz kira gelirleri ile mevduat faizleri için kurumlar vergisi
beyannamesi verilmemesi,
-Şayet; Kooperatifinizin kesintiye tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirleri ile mevduat faizleri yanında
diğer gelirlerinin de bulunması halinde; kurumlar vergisi beyannamesi vermesi, verilen bu
beyannameye taşınmaz kira gelirleri ile mevduat faizlerinin de dahil edilmesi ve söz konusu gelirler
üzerinden kesinti yoluyla ödenmiş olan vergilerin, hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup
edilmesi,
-Kurumlar vergisi mükellefiyeti olan Kooperatifinizin beyanname verme dışındaki mükellefiyetle
ilgili diğer ödevlerini yasal sürelerinde yerine getirmesi,
gerekmektedir.
Öte yandan, kooperatifinizin inşa ettiği konut veya işyerlerinin ortaklara dağıtımından sonra elinde
kalan işyeri, konut veya arsaların satılması işleminin ortak dışı işlem sayılacağı açıktır.
2- KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesi uyarınca Türkiye'de ticari, sınai, zirai
faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine
tabi bulunmaktadır.
Aynı Kanunun 1/3-f maddesine göre, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve
hakların kiralanması işlemleri de katma değer vergisinin konusuna girmektedir.
Bu itibarla, kooperatifinizce kiralama suretiyle değerlendirilen işyerlerinin üçüncü şahıslara
kiralanması işleminin ticari mahiyette yapıldığının kabul edilmesi ve katma değer vergisine tabi
tutularak katma değer vergisi beyannamelerinin süresi içinde verilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Defterdar
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.