Kooperatifin Bankada Bulunan Parasının Fon Hesabında Değerlendirilmesi Durumunda Vergi İstisnası hk.

Kooperatifin Bankada Bulunan Parasının Fon Hesabında

Değerlendirilmesi Durumunda Vergi İstisnası hk.

Kanun Numarası

193

Kanun

GELİR VERGİSİ KANUNU

Özelge No

E-60938891-125[KVK:1-2]-29924

Özelge Tarihi

27.06.2025

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Edirne Defterdarlığı

Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü

Sayı :E-60938891-125[KVK:1-2]-29924

Kooperatifin Bankada Bulunan

Parasının Fon Hesabında Konu Değerlendirilmesi Durumunda

Vergi Istisnası

ilgi:

17.01.2024 tarih ve 6105 sayılı özelge talep formunuz.

27.06.2025

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden; kurumlar vergisi

yönünden mükellefiyet kaydı bulunan Kooperatifinizin bankada bulunan paralarının

fon hesabında değerlendirildiği, söz konusu fonlardan elde edilen gelir ve

kazançların muhasebe kaydı açısından faiz geliri olduğu düşünülerek kurumlar

vergisi beyannamesi ve kurum geçici vergi beyannamesi ile beyan edilip

ödendiği, ekte yer alan yatırım fonlarından elde etmiş olduğunuz gelir ve kazançların

her türlü vergi ve harçtan muaf olduğunun banka yetkilileri tarafından tarafınıza

bildirilmesi üzerine söz konusu yatırım fonu katılma paylarından elde etmiş

olduğunuz gelir ve kazançların vergiye tabi olup olmadığı hususunda tereddüde

düşüldüğü belirtilerek konu hakkında görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

1- GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesinde menkul kıymetler ve

diğer sermaye piyasası araçlarının elde tutulması ve elden çıkarılmasından

sağlanan gelirler ile mevduat faizleri, repo gelirleri ve katılım bankalarından elde

edilen gelirlerin vergilendirilmesine yönelik düzenlemelere yer verilmiş olup anılan

maddenin;

- Birinci fıkrasında, "Bankalar ve aracı kurumlar takvim yılının üçer aylık dönemleri

itibarıyla;

a) Alım satımına aracılık ettikleri menkul kıymetler ile diğer sermaye piyasası

araçlarının alış ve satış bedelleri arasındaki fark,

b) Alımına aracılık ettikleri menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının

itfası halinde alış bedeli ile itfa bedeli arasındaki fark,

c) Menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının tahsiline aracılık

ettikleri dönemsel getirileri (herhangi bir menkul kıymet veya diğer sermaye

piyasası aracına bağlı olmayan),

d) Aracılık ettikleri menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının ödünç

işlemlerinden sağlanan gelirler

üzerinden % 15 oranında vergi tevkifatı yaparlar. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi

Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki mükellefler ile münhasıran

menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı getirileri ile değer artışı kazançları

elde etmek ve bunlara bağlı hakları kullanmak amacıyla faaliyette bulunan

mükelleflerden 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları

ve yatırım ortaklıklarıyla benzer nitelikte olduğu Maliye Bakanlığınca belirlenenler için

bu oran % 0 olarak uygulanır.

Beşinci fıkrasında, "Gelir sahibinin gerçek veya tüzel kişi ya da dar veya tam

mükellef olması, vergi mükellefiyeti bulunup bulunmaması, vergiden muaf olup

olmaması ve elde edilen kazancın vergiden istisna olup olmaması (1), (2), (3) ve (4)

numaralı fıkra hükümleri uyarınca yapılacak tevkifatı etkilemez..."

hükümlerine yer verilmiştir.

Öte yandan, geçici 67 nci maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslara ilişkin

açıklamaların yer aldığı 277 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "2. 6009 Sayılı

Kanunla Geçici 67 nci Maddede Yapılan Değişikliklere İlişkin Açıklamalar" başlıklı

bölümünde, "2.1. Geçici 67 nci maddenin (1) numaralı fıkrasında yapılan değişiklik 193

sayılı Kanunun geçici 67 nci maddesinin (1) numaralı fıkrası kapsamında, banka ve

aracı kurumların menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarından elde

edilen gelirler üzerinden yapmakla yükümlü oldukları tevkifat, 5520 sayılı Kurumlar

Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki mükellefler ile

münhasıran menkul kiymet ve diğer sermaye piyasası aracı getirileri ile değer artışı

kazançları elde etmek ve bunlara bağlı hakları kullanmak amacıyla faaliyette

bulunan mükelleflerden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan

yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarıyla benzer nitelikte olduğu Maliye Bakanlığınca

belirlenenler için 1/10/2010 tarihinden itibaren % 0 oranında uygulanacaktır.

Bu durumda söz konusu yasal düzenleme çerçevesinde;

Sermaye şirketlerinin (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan

anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer

nitelikteki yabancı kurumlar),

- Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi fonlar ile bu fonlara

benzer yabancı fonların,

- Münhasıran menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı getirileri ile değer

artışı kazançları elde etmek ve bunlara bağlı hakları kullanmak amacıyla faaliyette

bulunan mükelleflerden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan

yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarıyla benzer nitelikte olduğu Maliye Bakanlığıncа

belirlenenlerin geçici 67 nci maddenin (1) numaralı fıkrası kapsamında elde ettikleri

gelirleri üzerinden % 0 oranında

tevkifat yapılacaktır.

Dolayısıyla, yukarıda belirlenenler dışında kalanların geçici 67 nci maddenin (1)

numaralı fıkrası kapsamında 1/10/2010 tarihinden itibaren elde ettikleri gelirler,

27/9/2010 tarihli ve 2010/926 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca % 10 oranında

tevkifata tabi tutulacaktır." açıklamalarına yer verilmiştir.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalara göre, yatırım fonu katılma paylarından elde

edilen gelir ve kazançlar Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesinin (1)

numaralı fıkrası kapsamında tevkif yoluyla vergilendirilmekte olup yatırım

fonlarından elde edilenler dahil, anılan fıkra kapsamında 5520 sayılı Kurumlar Vergisi

Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki mükellefler ile münhasıran

menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı getirileri ile değer artışı kazançları

elde etmek ve bunlara bağlı hakları kullanmak amacıyla faaliyette bulunan

mükelleflerden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları

ve yatırım ortaklıklarıyla benzer nitelikte olan yabancı kurumsal yatırımcılarca elde

edilen gelirler için tevkifat oranı %0 olarak uygulanmaktadır.

Diğer taraftan, geçici 67 nci maddenin (1) numaralı fıkrasında sayılanlar dışında

kalan kurumlar ile gerçek kişilerce söz konusu (1) numaralı fıkra kapsamında elde

edilen gelirler için 2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş olan tevkifat

oranı% 10 olmakla birlikte, anılan Bakanlar Kurulu Kararının geçici 3 üncü

maddesinin (2) numaralı fıkrası kapsamında (değişken, karma, eurobond, dış

borçlanma, yabanci, serbest fonlar ve unvanında "döviz" ifadesi geçen yatırım

fonları hariç) yatırım fonu katılma paylarından elde edilen gelir ve kazançlar

üzerinden, 23/12/2020-1/5/2024 tarihleri arasında iktisap edilenler için %0, 1/5/2024-

31/10/2024 tarihleri arasında iktisap edilenler için %7,5, 1/11/2024-31/1/2025 tarihleri

arasında iktisap edilenler için %10, 1/2/2025 tarihinden itibaren iktisap edilenler için

ise %15 oranlarında tevkifat yapılması söz konusudur.

Buna göre, Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında

yer almayan Kooperatifinizin yatırım fonu katılma paylarından elde etmiş olduğu

gelir ve kazançları üzerinden Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesinin (1)

numaralı fıkrası hükümleri gereği gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmekte olup,

işleme aracılık eden banka veya aracı kurum tarafından katılma paylarının iktisap

edildiği tarihe göre 2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilmiş olan

oranlar nispetinde tevkifat yapılacağı tabiidir.

2- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinde, kooperatifler kurumlar

vergisi mükellefleri arasında sayılmış, 4 üncü maddesinde,

"(1) Aşağıda sayılan kurumlar, kurumlar vergisinden muaftır:

k)Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde

sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine

kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve

sadece ortaklarla iş görülmesine ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan

kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine

kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya

tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncй

maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda

sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile

arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı

kooperatifleri. (Kooperatiflerin ortakları dışındaki kişilerle yaptıkları işlemler ile

kooperatif ana sözleşmesinde yer almayan konularda ortakları ile yaptıkları işlemler

"ortak dışı" işlemlerdir. Kooperatiflerin faaliyetin icrasına tahsis ettikleri ve ekonomik

ömrünü tamamlamış olan demirbaş, makine, teçhizat, taşıt ve benzeri amortismana

tabi iktisadi kıymetleri elden çıkarmaları ile yapı kooperatiflerinin kendilerine ait

arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmeleri

ortak dışı işlem sayılmaz. Kooperatiflerin ortak dışı işlemleri nedeniyle kooperatit

tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşmuş kabul edilir. Kooperatiflerin,

iktisadi işletmelerinden ve tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine

katılımlarından kazanç elde etmelerinin ve bu kazançların daha sonra ortaklara

dağıtılmasının muafiyete etkisi yoktur. Ortak dışı işlemlerden elde edilen kazançların

vergilendirilmesine ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.)" hükmüne

yer verilmiştir.

Buna göre, tüketim kooperatiflerinin muafiyet şartlarını taşıyıp taşımadıklarına

bakılmaksızın kurumlar vergisi mükellefi olmaları ve kurumlar vergisi beyannamesi

vermeleri gerekmektedir.

Öte yandan, aynı Kanunun 1 inci maddesinin son fıkrasında, kurum kazancının gelir

vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşacağı; 6 ncı maddesinde kurumlar

vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı

üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi

Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

Buna göre, ilgili dönemlerde kooperatifiniz tarafından elde edilen fon gelirlerinin

beyannameye dahil edilmesi ve kurumlar vergisine tabi tutulması, bu gelirler

üzerinden Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi uyarınca kesinti yoluyla

ödenmiş olan vergilerin, hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilmesi

gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**) inceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge

geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla

vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi

hesaplanmayacaktır.