Kooperatifin gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden satın aldığı zirai ürünlerde gelir vergisi tevkifatı hk.

Kooperatifin gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden
satın aldığı zirai ürünlerde gelir vergisi tevkifatı hk.
Sayı: 
84098128-120[94-2017/1]-7778
Tarih: 
08/03/2017
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
 
   
Sayı : 84098128-120[94-2017/1]-7778 08.03.2017
Konu : Kooperatifin gelir veya kurumlar  
vergisi mükelleflerinden satın aldığı
zirai ürünlerde gelir vergisi tevkifatı
hk.
 
İlgi :24/01/2017 tarihli özelge talep formunuz.
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, üreticilerden çiğ süt alıp bu sütleri toptan olarak çeşitli
şirketlere sattığınızı, aldığınız sütleri borsaya tescil ettirdiğinizi, bir kısmını tevkifat yoluyla
vergilendirilen üretici çiftçilerden aldığınızı, alımını yaptığınız sütler için müstahsil makbuzu
düzenleyerek % 1 oranında gelir vergisi tevkifatı yaptığınızı, yapılan tevkifatları muhtasar
beyanname ile beyan ederek vergi dairesine ödediğinizi, ancak üreticilerden bir kısmının gelir veya
kurumlar vergisi mükellefi olduğunu belirterek, gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden ticaret
borsasına tescil ettirilmek suretiyle satın aldığınız sütler için kooperatifinize düzenlenen faturalarda
gelir  vergisi  tevkifatı  gösterilip  gösterilmeyeceği  hususunda  Başkanlığımız  görüşü  talep
edilmektedir.
 
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Vergi Tevkifatı" başlıklı 94 üncü maddesinin birinci
fıkrasında; "Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret
şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler,
yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur ticaret ve serbest meslek erbabı,
zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki
bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada,
istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar." hükmü yer
almaktadır.
 Aynı fıkranın 11 numaralı bendinde de vergi tevkifatı yapmakla yükümlü kişi, kurum ve
kuruluşlarca çiftçilerden satın alınan zirai ürünler ve hizmetler için yapılan ödemelerden tevkifat
yapılacağı belirtilmiş ve bu tevkifat oranları, hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı
mahsulleri için % 2, diğer zirai mahsuller için % 4, ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan
hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için % 1, diğer zirai mahsuller
için ise % 2, olarak belirtilmiştir.
 
Diğer taraftan; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü
uyarınca Maliye Bakanlığı, zirai ürünlerin (işlenmiş olanlar dâhil) alım satımına aracılık eden
kuruluşlar ile ticaret borsalarını bu mahsullerin satın alınması sırasında yapılacak vergi
tevkifatından müteselsilen sorumlu tutmaya, söz konusu ürünlerin satışı dolayısıyla yapılacak vergi
tevkifatının hangi safhada yapılacağını her bir ürün için ayrı ayrı belirlemeye yetkili kılınmıştır.
 
Söz konusu yetkiye istinaden Bakanlığımızca hazırlanan ve 15.09.1990 tarihli ve 20636 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan 164 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, zirai ürün alımında
yapılacak gelir vergisi tevkifatı ve müteselsil sorumluluk esaslarına ilişkin olarak gerekli
açıklamalar yapılmıştır.
 
Söz konusu tebliğin "5590 Sayılı Kanuna Göre Kurulmuş Bulunan Ticaret Borsalarında Tescil
Ettirilerek Satın Alınan Zirai Ürün Bedellerinden Yapılacak Gelir Vergisi Tevkifatı ve Müteselsil
Sorumluluk:" başlıklı 4 üncü bölümünde, "5590 sayılı Kanuna göre kurulmuş olan Ticaret
Borsalarında Borsada İşlem gören zirai ürünlerin tescil ettirilerek çiftçi dışındaki kişi ve
kuruluşlardan satın alınması halinde, Borsada, tescil ettirilerek satın alınan zirai ürünler için, satın
alanların müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır. Borsada tescil ettirilerek, çiftçilerden satın
alınan zirai ürün bedelleri üzerinden tevkif edilerek vergi dairelerine ödenmesi gereken vergiden,
Borsalar ve zirai ürünü satın alanlar müteselsilen sorumlu olacaklardır.
 
Öte yandan, bu Tebliğin 1, 2 ve 3 üncü bölümlerinde belirtilen kamu kurum ve kuruluşları ile
diğer kişi, kurum ve kuruluşların; çiftçi dışında kalan kişi, kurum ve kuruluşlardan, 5590 sayılı
Kanuna göre kurulmuş bulunan Ticaret Borsalarında tescil ettirerek satın aldıkları zirai ürün
bedelleri  üzerinden,  gelir  vergisi  tevkifatı  yapmayacaklar  ve  müteselsilen  de  sorumlu
olmayacaklardır. Ancak; söz konusu zirai ürünlerle ilgili olarak daha önce çiftçiden satın alınması
esnasında gelir vergisi tevkifatının yapılmamış olması halinde, tevkif yoluyla ödenmesi gereken
vergi, gecikme faizi ve gecikme zammından tescil işlemini yapan borsalar ve vergisi tevkif yoluyla
ödenmeyen zirai ürünü Borsaya getirenler de müteselsilen sorumlu olacaklardır. 
...
 
ÖRNEK 2:
 
Borsaya kayıtlı tacir (C), yine kendisi gibi borsaya kayıtlı tacir (E)'den, borsaya tescil ettirerek
5 ton kuru fasulye satın almıştır.
 
Bu alım-satım işlemi ile ilgili olarak, borsada alıcı olan tacir (C), borsada tescil ettirerek satın
aldığı bu 5 ton kuru fasulye için vergi tevkifatı yapmayacak, tevkif yoluyla ödenmesi gereken gelir
vergisi, gecikme faizi ve gecikme zammından müteselsilen sorumlu olmayacaktır.
 
Ancak, tacir (E), borsaya tescil ettirerek satışını yaptığı zirai ürün bedelinden, tevkif yoluyla
kesilmesi gereken gelir vergisi, gecikme faizi ve gecikme zammından tescil işlemini yapan borsa ile
birlikte müteselsilen sorumlu olacaktır.
 
..." açıklamalarına yer verilmiştir.
 
Buna göre, kooperatifinizin, çiftçi dışındaki gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden,
ticaret borsasına tescil ettirerek satın aldığı zirai ürün (süt) bedelleri üzerinden, gelir vergisi
tevkifatı yapmasına gerek bulunmamaktadır. 
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge
geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla
vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi
hesaplanmayacaktır.