Kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti hk.

Özelge: Kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-KVK-4-32-463
Tarih: 
28/06/2011
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-KVK-4-32-463 28/06/2011
Konu : Kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti  
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, kooperatifinizin 1954 yılında kurulduğu, bugüne kadar
muafiyet şartlarını taşıdığı, 2000 yılında inşaatlarınızın tamamlandığı, iskan alınarak üyelerinize
ferdileşme suretiyle teslim edildiği ve tapuları verildiği, 241 parsel tapunun kooperatife ait olduğu,
vaktiyle ihraç edilen üyeler nedeniyle kooperatifin elinde kalan 4 adet işyeri için 2009 yılında
yapılan genel kurulda alınan karar doğrultusunda yeni üye kaydedildiği, ferdileşmek suretiyle
anılan işyerlerinin bu yeni üyelere teslim edildiği ve tapularının verildiği belirtilerek, söz konusu
işyerlerinin teslim edilmesi nedeniyle kooperatifinizin kurumlar vergisi mükellefiyeti hakkında
Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
03.06.1949 tarihli ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile ek ve değişiklikleri 01.01.2006
tarihinden geçerli olmak üzere 21.06.2006 tarihinde yürürlükten kaldırılmış olup 5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanunu ise 21.06.2006 tarih ve 26205 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasında bu Kanunun
yürürlüğünden önceki dönemler itibariyle 5422 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam
olunacağı hüküm altına alındığından, 01.01.2006 tarihinden önceki dönemler için 5422 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri uygulanacaktır.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin (16) numaralı bendinde, esas
mukavelelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclisi başkan ve üyelerine
kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyat akçelerinin ortaklara dağıtılmaması ve münhasıran
ortaklar ile iş görülmesine dair hükümler bulunması şartı ile kooperatiflerin (esas mukavelelerinde
yukarıdaki şartlar mevcut olmakla beraber fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatifler ile
faaliyete geçen üst kuruluşlara girmeyen kooperatifler muafiyetten faydalanamaz) kurumlar
vergisinden muaf olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğünden alınan ...2005
tarih ve ... sayılı yazıda; Toplu İşyeri Yapı Kooperatiflerinin üye olabileceği bir üst birliğin
20.07.2005 tarihi itibariyle Ankara'da faaliyete geçtiği belirtilmiştir. Dolayısıyla Toplu İşyeri Yapı
Kooperatifleri için bu tarihten itibaren üst birliğe üye olma şartı aranılacaktır.
Buna göre, kooperatifinizin ...2003 tarihinden itibaren ... Yapı Kooperatifleri Birliğine üyeliği
bulunmakla birlikte, toplu işyeri yapı kooperatiflerinin üye olabileceği bir üst birliğe üye olmaması
nedeniyle üyelik şartının arandığı 20.07.2005 tarihinden önceki dönemler için 5422 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin (16) numaralı bendindeki şartları taşıması kaydıyla kurumlar
vergisinden muaf tutulması; ancak, üst birliğin kurulduğu 20.07.2005 tarihinden 31.12.2005
tarihine kadar ise kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi  gerekmektedir.
Diğer taraftan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun "Muafiyetler" başlıklı 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (k) bendinde; tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, anasözleşmelerinde  sermaye  üzerinden  kazanç  dağıtılmaması,  yönetim  kurulu  başkan  ve
üyelerinekazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece
ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her
bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler
bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan
inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen
veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine
göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi
içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil
edilmiş olan yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf olduğu hüküm altına alınmıştır.
Kooperatiflerin muafiyet şartlarına ilişkin açıklamaların yer aldığı 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi
Genel Tebliği'nin "Sadece ortaklarla iş görülmesi" başlıklı 4.13.1.4. bölümünde ise;
"Kooperatifler ortaklarının belirli ekonomik çıkarlarının ve özellikle meslek ve geçimlerine ait
ihtiyaçlarının sağlanıp korunmasını amaçladıkları için faaliyetin normal olarak sadece ortaklarla
sınırlı olması gerekmektedir. Bu nedenle, bir kooperatifin kurumlar vergisi muafiyetinden
yararlanabilmesi için ana sözleşmesinde sadece ortaklarla iş görülmesine ilişkin hüküm bulunması
ve fiilen de bu hükme uyulması gerekmektedir.
Ortak dışı işlemler, sadece ortak olmayanlarla yapılan işlemleri değil, ortaklarla kooperatif ana
sözleşmesinde yer almayan konularda yapılan işlemleri de kapsamaktadır."
açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre, kooperatiflerin kuruluş amaçları arasında yer alan faaliyetlerini ortaklarıyla yapması ve
Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde belirtilen diğer
şartlara da fiilen uyması halinde kurumlar vergisinden muaf tutulması gerekmektedir.
Bu çerçevede, kooperatifinizin işyeri inşaatlarını tamamlaması neticesinde üyelerine ferdileşme
suretiyle teslim  ettiği işyerlerinden sonra elinde kalan 4 adet işyerinin üçüncü şahıslara satışını
yapması dolayısıyla (söz konusu şahıslar kooperatife üye olarak kaydedilse bile) 5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde yer alan muafiyet
şartlarından "Sadece ortaklarla iş görülmesi" şartını ihlal edeceğinden, söz konusu satışların
yapıldığı tarihten itibaren kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesisi gerekecektir.
Öte yandan, 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "4.17. Şarta Bağlı Muafiyetlerin
Kaybedilmesi ve Kazanılması" bölümünde ise; muafiyet şartlarını taşıyan bir kooperatifin muafiyet
şartlarını ihlal etmesi durumunda muafiyet şartlarının ihlal edildiği tarihten itibaren kurumlar
vergisine tabi tutulması, muafiyet şartlarının tekrar kazanılması durumunda ise izleyen hesap
dönemi başından itibaren muafiyetten yararlanılması gerektiği açıklanmıştır.
Bu itibarla, kooperatifiniz Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k)
bendinde belirtilen şartları taşıması kaydıyla 01.01.2006 tarihinden söz konusu gayrimenkullerin
satışının yapıldığı tarihe kadar kurumlar vergisinden muaf tutulacak olup anılan gayrimenkullerin
satışı nedeniyle satış tarihinden itibaren kooperatifinizin kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis
edilmesi gerekecektir. Muafiyet şartlarının tekrar kazanılması durumunda ise izleyen yıldan
itibaren kurumlar vergisi muafiyetinden tekrar yararlanacağınız tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş isebu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.