Madencilik faaliyetinde bulunan firmanın arama ve geliştirme faaliyetleriyle doğrudan ilişkili olmayan genel yönetim giderlerinin muhasebeleştirilmesi
Özelge: Madencilik faaliyetinde bulunan firmanın arama ve
geliştirme faaliyetleriyle doğrudan ilişkili olmayan genel
yönetim giderlerinin muhasebeleştirilmesi hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.06.18.02-105[Mük.257-2016-164]-392352
Tarih:
05/10/2018
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 27575268-105[Mük.257-2016-164]-392352 05.10.2018
Konu : Madencilik faaliyetinde bulunan firmanın
arama ve geliştirme faaliyetleriyle doğrudan
ilişkili olmayan genel yönetim giderlerinin
muhasebeleştirilmesi hk.
İlgide kayıtlı özelge talep formunun incelenmesinden;
-…….Vergi Dairesi Müdürlüğünün ……….. vergi kimlik numaralı mükellefi olarak madencilik
faaliyetleri ile iştigal eden kurumunuzun …… ili …… İlçesinde yer alan ……..no.lu işletme ruhsatlı
sahalarda maden arama ve geliştirme faaliyetlerinde bulunduğu,
- Bahsi geçen sahalarda maden arama faaliyetleriniz neticesinde üretilebilir altın rezervi tespit
edildiği,
- Kurumunuzca ilgili ruhsat sahalarında üretime geçebilmek için üretim tesisinin kurulmasına
yönelik işletme izni başvurularının yapıldığı ve işletme izninin alınmasını müteakip tesis
kurulumuna yönelik yatırımlara başlanılacağı,
- Bu kapsamda, 271 ve 272 hesaplarda aktifleştirilen maden arama ve geliştirme harcamaları
haricindeki kurumunuzca katlanılan genel yönetim gideri niteliğini haiz harcamalar ile idari (genel
yönetim, muhasebe, idari işler, insan kaynakları, bilgi işlem vb.) personel ücret giderlerinin nasıl
muhasebeleştirileceğine ilişkin olarak tereddüt oluştuğu,
- Maden arama ve geliştirme döneminde kurumunuzca katlanılan arama ve geliştirme faaliyetleriyle
ilgili harcamalar ile bu faaliyetlerle ilgili personel ücretlerinin, "271-Arama Giderleri" ve "272-
Hazırlık ve Geliştirme Giderleri" hesabında aktifleştirildiği,
- Kurumunuzca bu tür giderlerin yanı sıra arama ve geliştirme faaliyetleriyle doğrudan ilişkili
olmayan, firmanızın faaliyetlerini idame ettirebilmesi için katlanılan mali müşavirlik hizmet
giderleri, hukuki danışmanlık hizmet giderleri, fınansal danışmanlık hizmet giderleri, personel alım
sürecine ilişkin danışmanlık hizmet giderleri, merkez idari ofis kira giderleri, araç kiraları vebenzeri çeşitli giderler ile genel müdürlük, finansman, bilgi işlem, insan kaynakları ve benzeri idari
departmanlarda görev alan yöneticiler ile idari personelin ücretlerinin bulunduğu genel yönetim
giderlerine katlanıldığı belirtilerek,
- Arama ve geliştirme döneminde katlanılan söz konusu genel yönetim giderlerinin, aktifleştirilerek
amortisman yoluyla mı itfa edileceği yoksa doğrudan gider hesaplarına mı intikal ettirileceği
hususunda Başkanlığımızdan görüş talep edildiği,
anlaşılmaktadır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Safi kurum kazancı" başlıklı 6 ncı maddesinde; kurumlar
vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettiği safî kurum kazancı üzerinden
hesaplanacağı, safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki
hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Bilanço Esasında Ticari Kazancın Tespiti" başlıklı 38 inci
maddesinde; bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi
sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet fark olduğu, bu dönem zarfında sahip veya
sahiplerce işletmeye ilave olunan değerlerin bu farktan indirileceği, işletmeden çekilen değerlerin
ise farka ilave olunacağı, ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun
değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulacağı hükme
bağlanmıştır. Anılan Kanunun 40 ıncı maddesinde de; safi kazancın tespit edilmesinde indirilecek
giderler sayılmıştır.
Aynı Kanunun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde ticari kazancın elde
edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, (7) numaralı bendinde de Vergi Usul
Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların ticari kazancın tespitinde gider olarak indirim
konusu yapılabileceği belirtilmiştir.
Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın
tespitinde indirim konusu yapılabilmesi için; giderin yapılmasıyla gelirin elde edilmesi veya idamesi
arasında doğrudan ve açık bir ilişkinin var olması, giderin keyfi olmaması yani gelirin elde edilmesi
için mecburi olarak yapılması ve yapılan gider karşılığında gayri maddi bir kıymet iktisap
edilmemesi gerektiğinden şirketiniz tarafından bu şartlar dahilinde yapılan söz konusu giderlerin
safi kazancın tespitinde indirime konu edilmesi mümkün bulunmaktadır.
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 175'inci maddesinde; "Mükellefler bu kısımda yazılı maksat ve
esaslara uymak şartıyla, defterlerini ve muhasebelerini işlerinin bünyesine uygun olarak diledikleri
usul ve tarzda tanzim etmekte serbesttirler.
Ancak Maliye Bakanlığı; muhasebe standartları, tek düzen hesap planı ve mali tabloların
çıkarılmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bunları mükellef, şirket ve işletme türleri
itibarıyla uygulatmaya ve buna ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Ticaret Kanunu'nun ticari defterler hakkındaki hükümleri mahfuzdur.
Maliye Bakanlığı, muhasebe kayıtlarını bilgisayar programları aracılığıyla izleyen mükellefler ile bu
bilgisayar programlarını üreten gerçek ve tüzel kişilerce uyulması gereken kuralları ve bilgisayar
programlarının içermesi gereken asgarî hususlar ile standartları ve uygulamaya ilişkin usul ve
esasları belirlemeye yetkilidir." hükmü,
Mükerrer 257'nci maddesinde ise "Maliye Bakanlığı;
1. Mükellef ve meslek grupları itibariyle muhasebe usul ve esaslarını tespit etmeye, bu Kanuna göre
tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını veya düzenlenmesini uygun
gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda
değişiklik yapmaya; bedeli karşılığında basıp dağıtmaya veya üçüncü kişilere bastırıp dağıtmaya
veya dağıttırmaya, bunların kayıtlarını tutturmaya bu defter ve belgelere tasdik, muhafaza ve ibrazzorunluluğu getirmeye veya kaldırmaya, bu Kanuna göre tutulacak defter ve düzenlenecek
belgelerin tutulması ve düzenlenmesi zorunluluğunu kaldırmaya,
yetkilidir." hükmü yer almaktadır.
Söz konusu Kanun hükümlerine istinaden 26.12.1992 tarihli ve 21447 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan 1 Sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bilanço usulünde defter
tutan gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve
güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin
tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması
ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amaçlanmıştır.
Anılan Tebliğin "V-C- Hesap Planı Açıklamaları" başlıklı bölümünde;
- Arama amacı ile yapılan ve bununla ilgili giderlerin "271. Arama Giderleri" hesabında izleneceği
ve bu hesaba, maden yatağının işletmeye elverişli olup olmadığının belirlenmesi ve giriş
noktalarının saptanması için, işletmeye geçmeden önce yapılan arama giderleri ile petrol
araştırması ile ilgili olarak arazinin yerden ve havadan (topoğrafik, jeolojik, jeofizik, jeoşimik vb.)
incelenmesine ve gerekli işlem, deneyim ve jeolojik bilgi almak amacı ile yapılan sondaj giderleri
gibi yapılan harcamaların kaydedileceği, ayrıca arama faaliyetlerinin sonucunda üretilebilir cevher
rezervi saptanamamışsa yapılan giderlerin zarar kaydedileceği;
- Açık işletmelerde, maden üstündeki örtüyü kaldırmak veya yeraltındaki maden yataklarına girmek,
bu yatakla yerüstü arasında genel kütlenin tüketilmesine kadar sürekli bir bağlantı kurmak ve
maden yataklarını üretime elverişli parçalara bölmek, gerek insanların gerekse araçların gidip
gelme ve havalandırılmalarını ve cevherin taşınmasını sağlamak amacıyla açılacak olan düşey, yatay
ve eğilimli yol, mecra ve benzeri faaliyetlerin gerektirdiği giderlerle; petrol işlemlerinden kuyu
açma, temizleme, derinleştirme, bitirme veya bu işlemlere hazırlık için yapılan işçilik, yakıt, tamir
ve bakım, nakliye, ikmal, malzeme vb. giderlerin "272. Hazırlık ve Geliştirme Giderleri" hesabında
izleneceği,
- İşletmenin yönetim fonksiyonları, işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu,
büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi ve tahsilatı da kapsayan
muhasebe ve mali işler servislerin giderlerinin "770 Genel Yönetim Giderleri" hesabında izleneceği
ve dönem sonlarında bu hesabın "771 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı" ile
karşılaştırılarak kapatılacağı,
açıklanmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre; arama ve geliştirme döneminde yapılan, ancak arama ve geliştirme
faaliyetleriyle doğrudan ilişkili olmayan, firmanızın faaliyetlerini idame ettirebilmesi için katlanılan
mali müşavirlik hizmet giderleri, hukuki, finansal ve personel alım sürecine ilişkin danışmanlık
hizmet giderleri, merkez idari ofis kira giderleri, araç kiraları ve benzeri çeşitli giderler ile genel
müdürlük, finansman, bilgi işlem, insan kaynakları ve benzeri idari departmanlarda görev alan
yöneticiler ile idari personele ödenen ücretlere ilişkin giderlerin genel yönetim gideri olarak dikkate
alınması icap etmekte olup arama gideri veya hazırlık ve geliştirme gideri olarak aktifleştirilmesine
gerek bulunmamaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.