Maliye Hazinesi adına kayıtlı taşınmazın şirket lehine irtifak hakkı tesis edilmesi durumunda tapuda yapılacak tescil işleminin tapu harcından istisna

Maliye Hazinesi adına kayıtlı taşınmazın şirket lehine
irtifak hakkı tesis edilmesi durumunda tapuda yapılacak
tescil işleminin tapu harcından istisna olup olmayacağı
hususunda
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.20.15.01-140[57-2016/27]-71
Tarih: 
12/05/2016
T.C.
GELİR İDARESİ   BAŞKANLIĞI
DENİZLİ VERGİ   DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef   Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
 
   
Sayı : 51421814-140[57-2016/27]-71 12/05/2016
Konu : Hazineye ait taşınmazın irtifak hakkı  
tesisinde tapu   harcı
         
 
 
   İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden; Maliye Hazinesi adına kayıtlı …
ada … parselde bulunan … m² alanlı … vasıflı taşınmazın şirketiniz lehine 20 yıl süre ile irtifak
hakkı tesis edileceği belirtilerek, tapuda yapılacak tescil işleminin tapu harcından istisna tutulup
tutulamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
 
   Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 57 nci maddesinde; "Tapu ve kadastro
işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanları, tapu ve kadastro harçlarına tabidir.”
 hükmüne yer verilmiştir.
 
   Aynı Kanunun 59 uncu maddesinde, tapu harcından müstesna tutulan işlemler bentler halinde
sayılmış, son fıkrasında ise maddede yer alan istisnalara ilave olarak özel kanunlarda yer alan
muafiyet ve istisnalara ilişkin hükümlerin saklı olduğu belirtilmiş; aynı Kanunun 123 üncü
maddesinin birinci fıkrasında da, özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişiler ile istisna edilen
işlemlerden harç alınmayacağı hükme bağlanmıştır.
 
   492 sayılı Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin “I-Tapu işlemleri” başlıklı bölümünün 20/d fıkrasında,
gayrimenkul hükmündeki daimi ve müstakil hakların tesis ve devri için ödenen bedel üzerinden (Bu
bedel, üzerinde hak tesis edilen gayrimenkulün emlak vergisi değerinin yarısından az iki katından
çok olamaz) devir alan için; 20/e fıkrasında ise  gayrimenkul üzerine irtifak hakkı tesis ve devrinde
(634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre yapılan kat irtifakları hariç olmak üzere) tesis ve devir için
ödenen bedel (Bu bedel, üzerinde hak tesis edilen gayrimenkulün emlak vergisi değerinin iki
katından çok olamaz) üzerinden devir alan için nispi harç aranılacağı hüküm altına alınmıştır.
 
Üst hakkı, başkasına ait bir arsanın altında veya üstünde inşaat yapmak veya mevcut yapıyı
muhafaza etmek yetkisi veren bir irtifak hakkıdır. Türk Medeni Kanununda (TMK) üst hakkı,kurulması ve kütüğe tescil şekli bakımından; irtifak hakkı olan üst hakkı (TMK.726) ile bağımsız ve
sürekli (müstakil ve daimi) hak olan üst hakkı (TMK.826) olmak üzere iki ayrı şekilde
değerlendirilmektedir. Eğer bu hak, 30 yıldan az süreli ise veya 30 yıl ve daha uzun süreli olmakla
beraber üst hakkının tesisi sırasında üçüncü kişilere devredilemeyeceğine, mirasçılara intikal
etmeyeceğine, üzerinde ayni hak tesis edilemeyeceğine veya bu tür tasarrufların izin alınmak
suretiyle yapılabileceğine dair kısıtlamalar getirilmişse bu üst hakkı daimi ve müstakil nitelikli bir
hak sayılamayacaktır. Türk Medeni Kanununun 826 ila 836 ncı maddeleri arasında üst hakkının en
az 30 yıl için tesis edilmişse sürekli sayılacağı, bu hakkın başkasına devredilebileceği ve mirasçılara
geçeceği hüküm altına alınmıştır.
 
   Öte yandan, 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer
Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 7 nci maddesinin dördüncü fıkrasında;
‘"Hazineye ait taşınmaz malların satış ve devir işlemleri ve bu işlemler sırasında düzenlenen
belgeler vergi, resim ve harçtan müstesnadır.’’  hükmü yer almıştır.
 
Bu itibarla, söz konusu istisna hükmü, Hazine adına kayıtlı gayrimenkullere ilişkin satış ve devir
işlemlerine münhasır olarak düzenlenmiştir. Gerek 492 sayılı Harçlar Kanununda, gerekse 4706
sayılı Kanunda Hazineye ait gayrimenkuller üzerinde tesis edilecek irtifak hakkı işlemlerinin
harçtan müstesna olduğuna dair herhangi bir istisna veya muafiyet hükmü bulunmamaktadır.
 
Ayrıca, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununda da gayrimenkuller üzerinde tesis edilecek irtifak
hakkı işlemlerinin harçtan müstesna olduğuna dair herhangi bir istisna veya muafiyet hükmü  yer
almamaktadır.
 
Buna göre, Maliye Hazinesi adına kayıtlı bulunan … vasıflı taşınmazın şirketiniz lehine tesis
edilecek irtifak hakkına ilişkin olarak tapuda yapılacak işlemler sırasında 492 sayılı Kanuna bağlı
(4) sayılı tarifenin I/20-e fıkrası gereğince binde 20 oranında harç aranılması gerekmektedir.
 
   Bilgi edinilmesini rica ederim.                                                                                            
          
 
 
   
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.