Malların teslimi sırasında fatura düzenlenmesi ve muhtelif müşterilere yapılan sevkıyatlarda tek bir irsaliye düzenmesi hk.
Özelge: Malların teslimi sırasında fatura düzenlenmesi ve
muhtelif müşterilere yapılan sevkıyatlarda tek bir irsaliye
düzenmesi hk.
Sayı:
72788441-105-48
Tarih:
14/08/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
GAZİANTEP VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
MÜKELLEF HİZMETLERİ VE USUL MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı : 72788441-105-48 14/08/2013
Konu : Vergi Usul Kanunu Uygulamaları
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ile,
- Belirli aylar içerisinde binalardan kredi kartı ile tahsilat yaptığınız ancak malların parçalı
olarak teslim edildiği belirtilerek malların teslimi sırasında fatura düzenlenmesinde sakınca olup
olmadığı,
- Muhtelif müşterilere yapılan sevkıyatlarda tek bir irsaliye düzenlediğiniz, müşteri adı
soyadı kısmına muhtelif müşteri, açıklama kısmına ise muhtelif müşterilere sevk edilmek üzere
yazıldığı belirtilerek faturanın teslim gününde merkez işyerinde bilgisayardan düzenlenmesinde
sakınca olup olmadığı,
- Satışı yapılan malın vergi kimlik numarası bulunmayan nihai tüketiciler adına fatura
edilmesinde bir sakınca olup olmadığı,
hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde; "Fatura, satılan emtia veya yapılan
iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır." hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanunun 230 uncu maddesinin 5 numaralı bendinde; "Satılan malların teslim tarihi
ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı
hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının,
taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.)
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere
bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk
irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili
bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde
malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.
Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları
kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin
bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz." hükmü yer almaktadır.
Mezkûr Kanunun 231 inci maddesinin 5 numaralı bendinde ise; "Fatura, malın teslimi veya
hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde
düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır." denilmekte olup, 232 nci maddesinde; birincive ikinci sınıf tüccarların, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan
çiftçilerin sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek, satın aldıkları emtia ve hizmetler
için de fatura istemek ve almak zorunda oldukları hüküm altına alınmış; 233 üncü maddesinde de;
"Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak
mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları
işlerin bedellerinin perakende satış fişleri, makineli kasaların kayıt ruloları veya giriş ve yolcu
taşıma biletlerinden biri ile tevsik olunacağı,..." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan hükümlerden de anlaşılacağı üzere, fatura tahakkuka ilişkin bir belge
olduğundan düzenlenmesi bedelin ödenmesine değil, malın teslimine veya hizmetin ifasına bağlıdır.
Bu itibarla, faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı andan itibaren yedi günlük süre
içerisinde düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak istenilmesi halinde mal tesliminden veya hizmet
ifasından önce fatura düzenlenmesi mümkündür.
Bu itibarla, kredi kartı kullananlara mal satışında (ödeme taksitler halinde veya defaten
yapılmış olsa da), kredi kartı sadece ödemeye ilişkin bir araç olduğundan, bu satışa ait faturanın
malın teslimini takip eden yedi günlük süre içinde tanzim edilmesi gerekmekte olup, istenilmesi
halinde mal tesliminden önce düzenlenmesi de mümkün bulunmaktadır.
Ayrıca, mal teslim edilmeden önce fatura düzenlenmesi ve sevkıyatın daha sonra yapılması
halinde mal taşınması esnasında düzenlenmesi zorunlu olan sevk irsaliyesinin daha önce
düzenlenen fatura ile ilişkilendirileceği tabiidir.
Diğer taraftan, faturası daha evvel düzenlenmiş bir mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin
bedelin nakden veya kredi kartı ile sonradan tahsil edilmesi durumunda, bu tahsilât için ayrıca
fatura düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak yetkililerce sorulduğunda, sonradan kredi
kartıyla yapılan tahsilâtın, daha önceki bir tarihte tanzim olunmuş bir belgeye ilişkin (fatura vb.)
olduğunun tarafınızca ispatlanması gerektiği tabiidir.
Öte yandan, 173 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nin C-1/a bölümünde; alıcıların
kimler olacağı ve ne miktarda mal alacakları belli olmayan ve alıcılara iş yerlerinde teslim edilmek
üzere satıcı tarafından kendi nakil vasıtası ile mal gönderilmesi halinde, nakil vasıtasına yüklenen
tüm mallar için "Muhtelif Müşteriler" ibareli tek bir sevk irsaliyesi düzenlenebileceği ve bu şekilde
düzenlenmiş sevk irsaliyesi ile sevk edilen mallar için yedi günlük süre beklenilmeksizin faturanın
malın teslimi anında düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Bu itibarla, satılan emtiaya ait faturanın merkezde bilgisayarla düzenleniyor olması şartıyla,
satışı yapılan malların teslimi anında her bir alıcı için yeni bir sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve bu
irsaliye üzerine "Muhtelif Müşteriler" ibareli düzenlenen sevk irsaliyesinin tarih, seri ve sıra
numarasının yazılması suretiyle belge düzeni temin edildikten sonra, teslim edilen mallara ilişkin
faturanın merkezde bilgisayar aracılığı ile azami yedi gün içinde düzenlenmesi gerekmektedir. Aksi
halde faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi gerekeceği tabiidir.
Diğer taraftan, teslimini yaptığınız emtialara ilişkin faturaların aranızda yapılan sözleşme
gereğince malın teslim edildiği apartman yönetimi ya da apartman sakinleri adına nihai tüketici
sıfatı ile düzenlenmesi gerekmekte olup, faturanın apartman sakinlerinin işyerleri adına
düzenlenmesi ise mümkün değildir. Ayrıca, nihai tüketiciler adına düzenlenen faturalarda vergi
kimlik numarası veya T.C. kimlik numarası bilgisine yer verilme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş isebu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.