Malmüdürlüğü tarafından yapılan kantin kiralamasında tevkifat hk.
Özelge: Malmüdürlüğü tarafından yapılan kantin
kiralamasında tevkifat hk.
Sayı:
B.07.4.DEF.0.60.10.00-010-KURUMLAR-KDV-2
Tarih:
08/09/2011
T.C.
TOKAT VALİLİĞİ
Defterdarlık GELİR MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı : B.07.4.DEF.0.60.10.00-010-KURUMLAR-KDV-2 08/09/2011
Konu : KDV TEVKİFATI
İlgide kayıtlı dilekçenizde; Turhal Malmüdürlüğünden yaptığınız kantin kiralaması işleminin
katma değer vergisine tabi olup olmadığı, söz konusu işlem dolayısıyla sorumlu sıfatı ile katma
değer vergisi ve gelir stopaj vergisi ödenip ödenmeyeceği hususunda bilgi istenilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde,
iktisadi kamu kuruluşları vergi mükellefiyeti kapsamına alınmış olup aynı Kanunun 2 nci
maddesinin üçüncü fıkrasında da Devlete, il özel idarelerine, belediyelere, diğer kamu idarelerine
ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci ve ikinci fıkralar dışında
kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi kamu kuruluşu olduğu; aynı maddenin altıncı
fıkrasında ise iktisadi kamu kuruluşları ile dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazanç
amacı gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin
olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya iş yerlerinin
bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği, mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti
karşılayacak kadar olması, kar edilmemesi veya karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin
bunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanununun uygulanmasına ilişkin açıklamalar içeren 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi
Genel Tebliğinin (2.3.1.) bölümünde iktisadi kamu kuruluşlarının ticari, sınai veya zirai bir işletme
oluşturup oluşturmadığı hususunda, Tebliğin (2.4.) bölümünde yapılan açıklamaların dikkate
alınması gerektiği belirtilmiştir.
Söz konusu Tebliğin (2.4.) bölümünde de iktisadi işletmenin belirlenmesinde işletmenin
belirgin özelliklerinin bağlılık, devamlılık ve faaliyetin ticari, sınai veya zirai bir mahiyet arz
etmesinin, diğer bir anlatımla iktisadi işletmenin unsurlarının ticari faaliyetin de temel
özelliklerinden olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal
alım-satımı, imalatı ya da hizmet ifaları gibi faaliyetler olduğu, Kanunun bu gibi halleri tek tek
saymak yerine, dernek veya vakıf tarafından piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen tüm iktisadi
faaliyetleri kapsamına aldığı, satılan mal veya hizmete ait bedelin sadece maliyeti 1/2 karşılayacak
kadar olmasının, kar edilmemesinin, karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi
işletme olma vasfını değiştirmeyeceği açıklanmıştır. Ayrıca kazanç sağlama amacı olmasa dahi
işletmenin konusunun ve faaliyetinin, her türlü mal ve hizmet satışı ya da bunlara benzer şekillerde
olması ve devamlı surette yapılması durumlarında da dernek veya vakıflara ait iktisadi işletme
oluştuğu kabul edilecektir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve
müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler,
vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek
gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço
veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin maddede bentler halinde sayılan
ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak
sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaları gerektiği hükmü bağlanmış olup aynı
fıkranın (5/a) bendinde ise 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan
ödemelerden tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "15.3.2.4. Devlete, özel idarelere,
belediyelere ve köylere ait taşınmazların kiralanması karşılığında yapılan kira ödemeleri " başlıklı
bölümünde "Devlete, özel idarelere, belediyelere ve köylere ait taşınmazların kiralanması
karşılığında, anılan kamu kurumlarına yapılan kira ödemeleri üzerinden vergi kesintisi
yapılmayacaktır." açıklamasına yer verilmiştir.
Kiralama işlemlerinde iktisadi işletme oluşup oluşmadığı hususu, kuru mülkiyet kiralaması
ile iktisadi işletme mahiyetinde bulunan bir gayrimenkulün kiralanması halinde ayrı ayrı
değerlendirmeye tabi tutulmaktadır.
Kuru mülkiyet kiralaması şeklinde gerçekleştirilen kiralamalar ticari amaçla
gerçekleştirilmediği veya devamlı surette belirli bir hacim ve ehemmiyette olmadığı müddetçe bu
kiralama işlemi nedeniyle oluşacak bir iktisadi işletmeden söz etmek mümkün bulunmamaktadır.
Ancak, iktisadi bir faaliyetin icrasına tahsis edilen ve işletilmeye hazır hale getirilen gayrimenkuller
üzerinde sahip olunan işletme hakkının kiralanması, ticari nitelikte bir kiralama olduğundan, bu tür
kiralamalarda iktisadi işletmenin oluştuğu kabul edilecektir.
Buna göre, bir kantinin işletme hakkının devrini de içeren kiralama faaliyeti nedeniyle
iktisadi işletme oluşması gerekecektir. Ancak, mülkiyeti Hazineye ait olan kantinin Turhal
Malmüdürlüğü tarafından gerçekleştirilen ve kira gelirinin Hastaneye aktarılmaksızın doğrudan
Hazineye irat kaydedildiği bu kiralama işleminde, anılan Hastane tarafından elde edilen bir gelir
söz konusu olmadığından iktisadi işletme oluşmayacaktır. Dolayısıyla, söz konusu kira bedeli
üzerinden tevkifat yapılmasına gerek bulunmamaktadır.
Öte yandan, Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-f maddesinde, Gelir Vergisi Kanununun
70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin katma değer vergisine tabi
olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 17 nci maddesinin 4 üncü fıkrasının (d) bendinde, iktisadi
işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemlerinin katma değer vergisinden
istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 17/4-p maddesinde, 5766 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle Hazinece yapılan
taşınmaz teslimi ve kiralamaları, irtifak hakkı tesisi, kullanma izni ve ön izin verilmesi işlemleri
katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
Buna göre, Hazinenin özel mülkiyetinde ve devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan
taşınmazlar üzerinde Milli Emlak Müdürlüklerince 5766 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden
(7/6/2008) itibaren tesis edilen kiralama işlemleri KDV Kanununun 17/4-p maddesi uyarınca KDV
den istisna olup, söz konusu kiralama bedelleri üzerinden KDV hesaplanmayacaktır.
Dolayısıyla, mülkiyeti Hazineye ait olan Turhal Devlet Hastanesi içinde bulunan kantinin
Turhal Malmüdürlüğünce kiralanması işlemi KDV den istisnadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.