Market işletmeciliği yapan kooperatifin ortakdışı faaliyetrinde KDV ve Kurumlar Vergisi hk.

Özelge: Market işletmeciliği yapan kooperatifin ortakdışı

faaliyetrinde KDV ve Kurumlar Vergisi hk.

Sayı:

B.07.1.GİB.4.16.16.02-300-10-131-238

Tarih:

31/10/2011

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

BURSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

MÜKELLEF HİZMETLERİ GELİR GRUP MÜDÜRLÜĞÜ

Sayı : B.07.1.GİB.4.16.16.02-300-10-131-238 31/10/2011

Konu : Kooperatifinizin market işletmeciliği ortak dışı faaliyetinin

KV ve KDV 'ye tabi olup olmayacağı

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, market işletmeciliği faaliyetinde bulunan Kooperatifinizce

üyelerinize ve üye olmayanlara satış yaptığınızdan bahisle, üyelerinize yapılan teslimler nedeniyle

katma değer vergisi (KDV) ve Kurumlar Vergisi muafiyetinden faydalanıp faydalanamayacağınız

konusunda bilgi verilmesi istenilmektedir.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2'nci maddesinin ikinci fıkrasında kooperatifler kurumlar

vergisi mükellefleri arasında sayılmış, 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde ise, tüketim

ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç

dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek

akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine ilişkin hükümler bulunup, bu

hükümlere fiilen uyan kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olduğu hükme bağlanmıştır.

Bu hükümlere göre, kooperatifler yukarıda belirtilen şartların tamamını taşımaları halinde kurumlar

vergisinden muaf olacaklardır. Öte yandan, tarımsal kalkınma kooperatiflerinde esas amaç,

ortaklarca üretilen ürünlerin kooperatif tarafından en elverişli koşullarda pazarlanarak, elde edilen

kazancın ortaklara kooperatifte yaptıkları işlem oranında risturn olarak dağıtılmasıdır.

1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "4.13. Kooperatifler" başlıklı bölümünde muafiyet

şartları detaylı olarak açıklanmış, takip eden bölümlerde ise ortak dışı işlemler kooperatif türlerine

göre ayrıntılı olarak örneklendirilmiş olup "4.13.1.4. Sadece ortaklarla iş görülmesi" başlıklı

bölümünde de;

"Kooperatifler ortaklarının belirli ekonomik çıkarlarının ve özellikle meslek ve geçimlerine ait

ihtiyaçlarının sağlanıp korunmasını amaçladıkları için faaliyetin normal olarak sadece ortaklarla

sınırlı olması gerekmektedir. Bu nedenle, bir kooperatifin kurumlar vergisi muafiyetinden

yararlanabilmesi için ana sözleşmesinde sadece ortaklarla iş görülmesine ilişkin hüküm bulunması

ve fiilen de bu hükme uyulması gerekmektedir.

Ortak dışı işlemler, sadece ortak olmayanlarla yapılan işlemleri değil, ortaklarla kooperatif ana

sözleşmesinde yer almayan konularda yapılan işlemleri de kapsamaktadır."

açıklamasına yer verilmiştir.

Kooperatifçe yapılan bir işlemin ortak içi işlem olarak dikkate alınabilmesi için; işlem, faaliyet

amacına, diğer bir ifadeyle, kooperatifin ana sözleşmesinde belirtilen uğraşı konusuna dahil

olmalıdır ve faaliyet amacına dahil olan işin münhasıran kooperatif ortağıyla yapılması

gerekmektedir.

Ayrıca anılan Tebliğin, "4.13.1.4.1. Üretim kooperatiflerinde ortak dışı işlemler" başlıklı alt

bölümünde de, üretim kooperatiflerinin, ortaklarından aldığı ürünleri, niteliğinde herhangi bir

değişiklik yapmadan üçüncü kişilere satmalarının ortak dışı işlem sayılmadığı, ortaklardan alınan

ürünlerin bir takım işlemlerden geçirildikten sonra niteliği değiştirilmiş olarak üçüncü kişilere

satılmasının ise ortak dışı işlem sayılacağı açıklamalarına yer verilmiştir.

Diğer taraftan; 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (k)

bendinde belirtilen şartlar ile konuya ilişkin açıklamaların yer aldığı 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi

Genel Tebliğinde belirtilen şartlar dahilinde işlem yapılması durumunda Kooperatifin kurumlar

vergisi muafiyet hükmünden yararlanması mümkün bulunmaktadır.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, Kooperatifinizin ortaklarına kişisel gıda, temizlik v.b. tüketim

maddeleri temin etmesi (market işletmeciliği) faaliyetinde bulunması muafiyet şartlarından biri olan

"sadece ortaklarla iş görülmesi" şartının ihlali sayılarak ortak dışı işlem olarak değerlendirilmesi ve

market işletmeciliğine başlanıldığı tarihten itibaren kurumlar vergisi mükellefiyetinizin tesis

edilmesi gerekmektedir.

Öte yandan, KDV Kanununun 1/1 maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest

meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun 17/1-a maddesinde tarımsal amaçlı kooperatiflerin tarımı yaymak, ıslah ve teşvik

etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri; 17/4-h maddesinde ise ziraî amaçlı su teslimleri ile

köy tüzel kişiliklerince köyde ikamet edenlere yapılan ticarî amaçlı olmayan perakende içme suyu

teslimleri, kamu kuruluşları, tarımsal kooperatifler ve çiftçi birliklerince yapılan arazi ıslahına ait

hizmetler KDV den istisna edilmiştir.

Buna göre, Kooperatifinizin market işletmeciliği faaliyeti Kanunun 17/1-a ve 17/4-h maddeleri

kapsamında değerlendirilemeyeceğinden bu faaliyet çerçevesinde gerek ortaklarınıza gerekse

üçüncü kişilere yapılan teslimler KDV ye tabi bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise

bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz

dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi

için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.