Merkezi yurtdışında bulunan firmaların irtibat bürolarındaki çalışanlarına yapılan ödemelerinden tevkifat yapılmayacağı hk.
Özelge: Merkezi yurtdışında bulunan firmaların irtibat
bürolarındaki çalışanlarına yapılan ödemelerinden tevkifat
yapılmayacağı hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-23-3-42
Tarih:
29/01/2011
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-23-3-42 29/01/2011
Konu : 2010-GVK-23-3
İlgide kayıtlı Özelge talep formunuzda, ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi numarasında
kayıtlı mükellefi olduğunuz, merkezi Almanya'da olan ... firmasının Ankara İrtibat Bürosu olarak
faaliyette bulunduğunuz, irtibat bürosunun hiçbir surette ticari faaliyette bulunmayacağı, büro
harcamalarının tümünün ve çalışanların maaşının yurtdışından getirilen döviz ile ödeneceği
belirtilerek, çalışanlara yapılacak ödemelerden ve irtibat bürosu için yapılacak kira ödemelerinden
vergi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı ile irtibat bürosunun kurumlar vergisi karşısındaki durumu
konusunda Başkanlığımızdan görüş talep ettiğiniz anlaşılmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesine göre, Kanunun 1 inci
maddesinde sayılı kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde
bulunmayanlar, yalnız Türkiye'de elde ettikleri kurum kazançları üzerinden vergilendirilmektedir.
Türkiye'de elde edilmiş kazancın varlığı ise Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü ve Gelir Vergisi
Kanununun 7 ve 8 inci maddelerinde yer alan hükümlere göre belirlenmektedir.
Anılan Kanunun 3 üncü maddesine göre, Türkiye'de Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygun
işyeri olan veya daimi temsilci bulunduran yabancı kurumlar tarafından bu yerlerde veya bu
temsilciler vasıtasıyla yapılan işlerden elde edilen kazançlar ticari kazanç olarak vergiye tabidir.
Ancak, kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumlarca Türkiye'de yalnızca mal teminine
yönelik bir işyeri oluşturulması veya daimi temsilci bulundurulması ve bu yerlerde veya bu
temsilciler vasıtasıyla temin edilen malların Türk iç pazarına sunulmayarak yabancı memleketlere
gönderilmesi halinde, teknik olarak Türkiye'de elde edilmiş bir kazançtan söz edilememekte ve
vergi doğmamaktadır.
Bu madde de geçen işyeri kavramı Vergi Usul Kanununun 156 ncı maddesinde, daimi
temsilci kavramı ise Gelir Vergisi Kanununun 8 inci maddesinde düzenlenmiştir. "İşyeri", Vergi Usul
Kanununda, ticari faaliyetin yapıldığı veya bu faaliyette kullanılan yer; "Daimi Temsilci" ise Gelir
Vergisi Kanununda, ticari muameleler ifasına yetkili kimse olarak tanımlanmıştır.
Öte yandan; irtibat büroları, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve bu Kanuna
dayanılarak çıkarılan Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde yer alan
düzenlemelere göre kurulmakta ve faaliyet göstermektedir. Mevcut yasal düzenlemelere göre
irtibat büroları Türkiye'de ticari ve diğer gelir getirici faaliyetler ile izin konusu dışında bir
faaliyette bulunamamakta, kâr elde edip transfer edememekte ve bütün masraflarını yurt dışından
getirecekleri dövizlerle karşılamak zorunda bulunmaktadır.
Bu açıklamalar çerçevesinde; Türkiye'de kurulacak irtibat bürosunun, 4875 sayılı Doğrudan
Yabancı Yatırımlar Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan Doğrudan Yabancı YatırımlarKanunu Uygulama Yönetmeliğinde yer alan düzenlemelere göre bir irtibat bürosu olarak kurulması,
ticari ve diğer gelir getirici faaliyetler ile izin konusu dışında bir faaliyette bulunmaması halinde
kurumlar vergisi mükellefiyet tesisine gerek bulunmamaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek
kişilerin dar mükellef olduğu ve dar mükelleflerin sadece Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratlar
üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmış olup aynı Kanunun 70 inci maddesinin birinci
fıkrasının (1) numaralı bendinde, arazi ve binaların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve
intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların
gayrimenkul sermaye iradı olduğu belirtilmiştir. Anılan Kanunun 94 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (5/a) numaralı bendi uyarınca 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı
yapılan ödemelerden tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, irtibat bürosu için
yapılacak kira ödemelerinden 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen %20 oranında
tevkifat yapılıp muhtasar beyanname ile beyan edilmesi ve tahakkuk eden vergilerin ödenmesi
gerekmektedir.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (14) numaralı
bendine göre, kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin
yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz
olarak ödediği ücretler gelir vergisinden istisna edildiğinden, irtibat bürosunda çalıştırılacak
personele yapılacak ücretlerin yurt dışındaki ana şirket tarafından döviz olarak karşılanması
durumunda Kanunun 94 üncü maddesi kapsamında işverenin sorumlu sıfatıyla yapması gereken
tevkifattan istisna edilmesi gerekmekte; ayrıca istisnanın uygulanabilmesi için, söz konusu ücretin
irtibat bürolarında çalışanlara döviz olarak veya yurtdışından gelen paraların yetkili bankalarda
bozdurulmak suretiyle Türk parası olarak Türkiye'de ücretliye ödenmesi ve döviz bozdurulması ile
ilgili belgelerin ücret bordrolarına eklenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.