Mükellef olmayan kişilerden kiralanan araçların kiraya verilmesi.
Özelge: Mükellef olmayan kişilerden kiralanan araçların
kiraya verilmesi.
Sayı:
93767041-125[6-2012/7]-139
Tarih:
29/07/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
KOCAELİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
Sayı : 93767041-125[6-2012/7]-139 29/07/2013
Konu : Mükellef olmayan kişilerden kiralanan araçların kiraya
verilmesi.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, vergi mükellefiyeti bulunmayan şahıslardan kiralanan
araçların firmanız tarafından kiraya verildiği ve şirket aracı gibi müşterilere fatura kesildiği
belirtilerek vergilendirmede nasıl bir yol izleneceği hakkında bilgi istenildiği anlaşılmaktadır.
1- KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN;
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Safi Kurum Kazancı" başlıklı 6 ncı maddesinde;
kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı
üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç
hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Ticari Kazancın Tarifi" başlıklı 37 nci maddesinde; her
türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilmiş, 40 ıncı
maddesinde de; safi kazancın tespitinde indirilecek giderler sayılarak, maddenin birinci fıkrasının
(1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel
giderlerin indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 70 inci maddesinde ise; motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlü motorlu
araç, makine ve tesisat ile bunların eklentilerinin sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa
hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul
sermaye iradı olduğu, bu mal ve hakların ticari veya zirai bir işletmeye dahil bulunduğu takdirde
bunların iratlarının ticari veya zirai kazancın tespitine müteallik hükümlerine göre hesaplanacağı
belirtilmiştir.
Anılan Kanunun 94 üncü maddesinde ise; vergi tevkifatı yapmak zorunda olanlar sayılmış
olup, 5/a bendinde 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden
vergi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre; şirketinizce ticari kazanç mükellefi olmayan şahıslara ait araçların şirket adına
kiraya verilmesi karşılığında elde edilen kira gelirlerinin safi kurum kazancının tespitinde gelir
olarak dikkate alınması gerekmekte olup, araç sahiplerine ödenen kira bedellerinin de gider olarak
dikkate alınması mümkündür.
Ayrıca, mükellef olmayan şahıslara yapılan kira ödemelerinden 193 sayılı Gelir Vergisi
Kanununun 94/5-a maddesine göre gelir vergisi tevkifatı yapılması ve araç sahiplerinin elde ettiği
gelirin ise Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesine göre gayrimenkul sermaye iradı olarak, aynı
Kanunun 86 ıncı maddesinde belirtilen sınırı aşması halinde yıllık gelir vergisi beyannamesi ile
beyan edilmesi gerekmektedir. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 maddesinde; Türkiye'de ticari, sınai, zirai
faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer
vergisine tabi olduğu, 3 üncü fıkrasının (f) bendinde ise Gelir Vergisi Kanununun 70 inci
maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin de vergiye tabi olduğu hüküm altına
alınmıştır.
Aynı Kanunun 20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın bu işlemlerin
karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin ise malı teslim alan veya kendisine hizmet
yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa
olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil
edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, aynı Kanunun 9 uncu maddesinde gerekli görülen hallerde vergi alacağının
emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden
sorumlu tutma konusunda Bakanlığımıza yetki verilmiştir.
Bu yetkiye istinaden 14/4/2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 117 Seri
No.lu KDV Genel Tebliğinin "2.3 Kiralama İşlemleri" başlıklı bölümünde;
Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi
işleminin, ticari, sınaî, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde verilen bir hizmet olmasa dahi
KDV'ye tabi olacağı belirtilmiş ve bu kiralama işlemleri ile ilgili KDV'nin;
- Kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle KDV mükellefiyetinin bulunmaması (sadece
sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dâhildir),
- Kiracının KDV mükellefi olması (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dâhil
değildir),
şartlarının birlikte var olması halinde, kiracı tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edileceği
belirtilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, şirketinizin faaliyetlerinde kullanılmak üzere
kiralanan araçlar karşılığında yapacağınız ödemeler üzerinden katma değer vergisi hesaplanması
gerekmekte olup, kiraya verenin gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmaması halinde,
firmanız tarafından sorumlu sıfatıyla 2 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan edilip
ödenmesi gerekmektedir.2 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan edilen bu vergi aynı
dönem beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir.
VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:
Vergi Usul Kanunu'nun 229 ve müteakip maddelerinde, fatura ve fatura yerine geçen
belgelere ilişkin düzenlemeler yapılmış olup, söz konusu Kanun'un 229, 230, 231 ve 232 inci
maddelerinde, faturanın tarifi, şekli, nizamı ve fatura kullanma mecburiyetinde (fatura vermek ve
almak zorunda) olanlara dair hükümler; 233, 234 ve müteakip maddelerinde ise, fatura yerine
geçen belgelerden perakende satış vesikaları (fatura kullanma haddini aşmamak kaydıyla ), gider
pusulası ve diğer belgelere ilişkin hükümler yer almıştır.
Vergi Usul Kanunu'nun 234'üncü maddesinde yer alan hükme göre; birinci ve ikinci sınıf
tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek
erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa; yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia
için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf
esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir.
Bu itibarla, araç kiralama faaliyetinizde kullanılmak üzere mükellef olmayan kişilerden
kiralanan araçlar için ödenen kira bedellerinin gider pusulası düzenlenmek suretiylebelgelendirilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.