Mükellefiyet Tesisi hk.
Özelge: Mükellefiyet Tesisi hk.
Sayı:
73903997-120[94-2012/2]-157
Tarih:
13/08/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ESKİŞEHİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
Sayı : 73903997-120[94-2012/2]-157 13/08/2013
Konu : Mükellefiyet Tesisi
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; 03/05/2012 tarih ve 6303 sayılı Kanunla, Eskişehir'i
2013 yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak hazırlamak, bu amaçla 2013 yılında yapılacak
etkinlikleri planlamak ve yönetmek, kamu ve sivil kurum ve kuruluşların yapacakları çalışmalarda
koordinasyonu sağlamak üzere, anılan Kanunda yer alan düzenlemeler dışında özel hukuk
hükümlerine tabi, tüzel kişiliğe haiz ve merkezi Eskişehir'de olan Ajansınızın kurulduğu, Ajansınızın
vergi kanunları açısından yükümlülük ve sorumluluk doğuran durumlarına ilişkin olarak;
-Ajansınızca tesis ettirilmesi gereken herhangi bir vergi mükellefiyeti olup olmadığı,
-Ajansınız tarafından yapılacak hakediş ve ücret ödemelerinde damga vergisi kesintisi
yapılıp yapılmayacağı,
-Ajansınızın mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için yapacağı ödemeler karşılığında
kişilerce düzenlenecek faturalarda katma değer vergisi gösterilip gösterilmeyeceği,
-Kişilerce düzenlenecek faturalarda katma değer vergisi gösterilecekse ilgili mevzuat
hükümleri çerçevesinde Ajansınızca tam ve kısmi tevkifat uygulaması yapılıp yapılmayacağı,
-Ajansınızın yapacağı teslim ve hizmetler (naklen yayın, reklam, sponsorluk v.b leri için
Ajansınıza yapılan ödemeler) karşılığında bu teslim ve hizmetleri yapan kişiler adına düzenlenecek
belgelerin neler olacağı,
-Ajansınızca düzenlenecek bu belgelerde katma değer vergisi gösterilip gösterilmeyeceği,
bir başka deyişle gerçek usulde KDV mükellefi olup olmayacağınız,
-Ajansınızca sözleşmeli olarak çalıştırılan hizmet erbabına yapılan ücret ödemelerinde gelir
vergilerine mahsuben tevkifat yapılıp yapılmayacağı,
-Ajansınız tarafından yapılacak hak ediş ödemelerinden önce vergi borcu sorgulaması yapılıp
yapılmayacağı,
konularında tereddüte düşüldüğünden görüşümüzün bildirilmesi istenilmektedir.
I-KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde hangi kurumların kazançlarının
kurumlar vergisine tabi olduğu maddeler halinde sayılmıştır.
Aynı Kanunun geçici 2 nci maddesine eklenen (ç) bendinde; "(6303 sayılı kanunun
10.maddesiyle eklenen bent; Yürürlük 18.05.2012) Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür
Başkenti Hakkında Kanuna göre kurulan Ajansın anılan Kanunda sayılan görevleriyle İlgili yaptığı
faaliyetlerinden elde ettiği gelirleri dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmaz." hükmüneyer verilmiştir.
Buna göre ................. Ajansınızın 6303 sayılı Kanun kapsamında elde ettiği gelirleri
dolayısıyla kurumlar vergisinden muaf olması gerekmektedir.
II- GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde; "Ücret, işverene tabi ve belirli bir
işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile
temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans,
aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş
bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almıştır.
Aynı Kanunun 94 üncü maddesinde; Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu
müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve
vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan
etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme
hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler maddede bentler halinde sayılan ödemeleri (avans
olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir
vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükmüne yer verilmiş olup aynı maddenin
1 inci bendinde, hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan
ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre, 3 üncü bendinde
ise; 42 nci madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dahil) ödenen
istihkak bedellerinden (2009/14592 sayılı B.K.K. ile "42 nci madde kapsamına giren işler
dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen istihkak bedellerinden % 3" Yürürlük; 3.2.2009)
tevkifat yapılacağı hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, Ajansınız tarafından 6303 sayılı Kanun kapsamında yapılacak hak ediş
ödemeleri, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 3 üncü bendi gereğince % 3 oranında gelir
vergisi tevkifatına tabi tutulması, ayrıca Ajansınızda sözleşmeli olarak çalıştırılan hizmet erbabınıza
ajansınız tarafından yapılan ücret ödemelerinden de Gelir Vergisi Kanununun 103 ve 104 üncü
maddelerine göre gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
III-KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
- 1/1 inci maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,
- 9 uncu maddesinde, Maliye Bakanlığının vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla,
vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği, hüküm altına
alınmıştır.
KDV Kanununun 9 uncu maddesine dayanarak yayımlanan 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliği
ile KDV tevkifat uygulamasına ve bu uygulamadan doğan iade taleplerinin yerine getirilmesine
ilişkin usul ve esaslar yeniden belirlenmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Ajansınıza yapılan teslim ve hizmetler genel
hükümler çerçevesinde KDV ye tabi olup, 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin 3.1.2/b ayırımında
belirtilen "Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları" kapsamındaki Ajansınızın aynı Tebliğin
(3.2.) ve (3.3.) bölümlerinde sayılan mal ve hizmet alımlarında tevkifat uygulayacağı tabiidir.
Diğer taraftan, Ajansınızın Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Hakkında Kanun
kapsamında elde edeceği gelirler nedeniyle iktisadi bir işletme oluşmadığından bu kapsamdayapacağınız teslim ve hizmet ifaları KDV'nin konusuna girmemektedir.
IV-AMME ALACAKLARININ TAHSİLİ USULÜ HAKKINDA KANUNU YÖNÜNDEN
DEĞERLENDİRME
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesinde:
"4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun
kapsamında hak sahiplerine yapacakları ödemeler ile kanun, kararname ve diğer mevzuatla
nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle yapılacak ödemelerde ve
2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli tarifelerde yer alan ticaret sicil harçlarından
kayıt ve tescil harçları, noter harçlarından senet, mukavelename ve kağıtlardan alınan harçlar, tapu
ve kadastro harçlarından tapu işlemlerine ilişkin alınan harçlar, gemi ve liman harçları ile diploma
harçları hariç olmak üzere (8) sayılı tarifeye konu harçlar ve trafik harçlarına mevzu işlemler ile
26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan bina inşaat harcı ve yapı
kullanma izin harcına mevzu işlemlerde; Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş
borcun bulunmadığına ilişkin belge aranılması zorunluluğu getirmeye, bu kapsama girecek amme
alacaklarını tür, tutar ve işlemler itibarıyla topluca veya ayrı ayrı tespit etmeye, zorunluluk getirilen
işlemlerde hangi hallerde bu zorunluluğun aranılmayacağını ve maddenin uygulamasına ilişkin usul
ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir..." hükmü yer almıştır.
Bu hükme göre; 4334 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına girmeyen ajansın, hak
sahiplerine yapacağı ödemeler sırasında, tahsil dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmadığına
ilişkin belge arama veya vergi borcu sorgulaması yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak,
alım, satım ve kiralama işlemleri ile yapılacak harcamalarda, Maliye Bakanlığının uygun görüşü
üzerine Yönetim Kurulunca çıkarılan yönetmelikteki usul ve esaslara uyulması gerekmektedir.
V -VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü
şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtların tevsikine, 229 ve müteakip maddelerinde
de belge düzenine ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
Kurumlar vergisi ya da katma değer vergisi yönünden mükellef olmayanlar bu hükümlere
tabi bulunmamaktadır.
Ancak, Ajansınızın faaliyetleri dolayısıyla Katma Değer Vergisi Kanunu ya da Kurumlar
Vergisi Kanunu hükümlerine göre muhtemel mükellefiyeti halinde, Vergi Usul Kanununun yukarıda
belirtilen maddelerinde yer alan hükümlere tabi olunacaktır.
Öte yandan, bu Kanuna göre düzenleyeceğiniz belgelerinizi 164 Sıra No.lu Vergi Usul
Kanunu Genel Tebliği uyarınca noterlere tasdik ettirilerek veya "Vergi Usul Kanunu Uyarınca Vergi
Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik"
hükümlerine göre anlaşmalı matbaalara bastırılarak kullanmanız gerekmektedir.
VI-DAMGA VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde; bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda
yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, 3 üncü maddesinde; damga vergisi mükellefinin
kağıtları imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga
vergisinin kişiler tarafından ödeneceği, 8 inci maddesinde; bu Kanunda yazılı resmi daireden
maksadın, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu
dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı hükmü
yer almaktadır.
Anılan Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV-Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün;
1/a fıkrasında, resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans
olarak yapılanlar dahil) nedeniyle kişiler tarafından resmi dairelere verilen ve belli parayı ihtiva
eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmi daireler nam ve hesabına, kişiler adınaaçılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden
kağıtların, 1/b fıkrasında da maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye,
yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı
alınan paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden
ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledilmesini veya emir ve
havalelerine tediyesini temin eden kağıtların nispi damga vergisine tabi tutulacağı hüküm altına
alınmıştır.
Öte yandan 18/05/2012 tarih ve 28296 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6303 sayılı
Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Hakkındaki Kanunun 1 inci maddesinde, Eskişehir'i
2013 yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak hazırlamak, bu amaçla 2013 yılında yapılacak
etkinlikleri planlamak ve yönetmek, kamu ve sivil kurum ve kuruluşlarının yapacakları çalışmalarda
koordinasyonu sağlamak üzere, bu Kanunda yer alan düzenlemeler dışında özel hukuk hükümlerine
tabi, tüzel kişiliği haiz ve merkezi Eskişehir'de olan ................. Ajansının kurulduğu, 5 inci
maddesinde de Ajansın, bu Kanun kapsamında yaptığı işlemler nedeniyle 2/7/1964 tarihli ve 492
sayılı Harçlar Kanunu ile 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu gereğince
alınan harçlardan ve katılım payından, bu işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlarla ilgili olarak
damga vergisinden muaf olduğu hükümleri yer almaktadır.
Buna göre, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 8 inci maddesi kapsamında resmi daire
olmayan Ajansınızın, 6303 sayılı Kanun kapsamında yapacağı işlemler nedeniyle düzenlenen
kağıtlara ilişkin damga vergisi muafiyeti bulunmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde;
- Resmi daire kapsamında yer almayan ajansınızın mal ve hizmet alımlarına ilişkin olarak
yaptığı ödemeleri için düzenlediği kağıtların damga vergisine tabi tutulmaması,
- Yapacağınız ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen kağıtlara ilişkin herhangi bir istisna
öngörülmediğinden, ajansınız tarafından yapılacak ücret ödemeleri nedeniyle düzenlenen kağıtların
Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV/1-b fıkrasına göre nispi damga vergisine tabi tutulması ve
verginin istihkaktan kesinti suretiyle ödenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.