Mükellefiyeti bulunmayan kişiden alınan danışmanlık hizmeti nedeniyle imzalanan sözleşmeye istinaden Gelir Vergisi ve Damga Vergisi tevkifatı yapılmas
Mükellefiyeti bulunmayan kişiden alınan danışmanlık
hizmeti nedeniyle imzalanan sözleşmeye istinaden Gelir
Vergisi ve Damga Vergisi tevkifatı yapılması ve belge düzeni
hususunda
Sayı:
B.07.1.GİB.4.34.19.02-105[VUK-1-20625]-42619
Tarih:
12/01/2018
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı :11395140-105[VUK-1-20625]-42619 12.01.2018
Konu :Gelir ve Damga Vergisi tevkifatı
yapılarak oluşturulan fatura hk.
İlgi :… tarihli ve … sayılı özelge talep formunuz.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzdan, danışmanlık hizmeti veren bir kişi ile sözleşme yapıldığı,
bahsi geçen kişinin vergi mükellefiyetinin bulunmaması nedeni ile aylık ödemelerde her ay
harcama/gider pusulası düzenlenip %20 Gelir Vergisi ve Damga Vergisi tevkifatı yapılarak
ödemenin yapıldığı ve sözleşmelerin 6 aylık ve daha fazla süreleri kapsadığı belirtilerek, sözleşme
süresi ve tutarının hizmet veren kişinin mükellefiyet tesis ettirmesine ve buna bağlı olarak
harcama/gider pusulası belgelerinin düzenlenip düzenlenmemesine etkisi konularında tereddüte
düşüldüğü anlaşılmaktadır.
A) GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun;
- 61 inci maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet
karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat,
huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş
bulunması onun mahiyetini değiştirmez.",
- 65 inci maddesinde, "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek
kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa
dayanan ve ticari mahiyette olmıyan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendinam ve hesabına yapılmasıdır…"
hükümleri yer almaktadır.
Serbest meslek faaliyetinde ana unsur, faaliyetin sermayeden ziyade kişisel çalışmaya ilmi veya
mesleki bilgi ve ihtisasa dayanmasıdır. Bu unsur, serbest meslek faaliyetini ticari faaliyetten ayıran
en önemli özellik olup söz konusu faaliyetlerden elde edilen kazançların daha çok emek ürünü
olduğunu göstermektedir.
Burada, yalnızca emeğe dayanan organizasyon yeterli olmadığı gibi aynı zamanda geliri doğuran
emeğin, ilmi veya mesleki ve ihtisasa dayanması koşulu da aranmaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Belediyeniz ile ilgili kişinin yapmış olduğu
sözleşmeye istinaden verilen danışmanlık faaliyetinin 6 ay ve daha uzun süreli sözleşmelere
istinaden gerçekleştirilmesi bu faaliyetin devamlı olarak yapıldığını göstermekte olup, söz konusu
faaliyetin bir işverene bağlı olmaksızın, sermayeden ziyade ilmi yada mesleki bilgiye bağlı olarak
yapılması ve bir organizasyon kurmayıp kişinin kendi sorumluluğu altında gerçekleştirilmesi
halinde söz konusu faaliyetin serbest meslek kazancının tespitine ilişkin hükümler çerçevesinde
vergilendirilmesi gerekmektedir.
Ancak, bahsi geçen faaliyetin bir işverene bağlı olarak işverenin emir ve talimatları doğrultusunda
devamlılık ve bağlılık arz edecek şekilde gerçekleştirilmesi durumunda, söz konusu faaliyet ücret
olarak değerlendirilecek olup, ücrete ilişkin genel hükümler çerçevesinde vergilendirileceği
tabiidir.
B) VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
- 227 nci maddesinde, "Bu Kanun'da aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü
şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.",
- 236 ncı maddesinde, "Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için
iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu
makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.",
- 238 inci maddesinde, "İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (Ücret bordrosu) tutmaya
mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden
vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz."
- 239 uncu maddesinde, "Genel, katma, özel bütçeli daire ve müesseselerle belediyelerin ve 3659
sayılı kanuna tabi müesseselerin ücret ödemelerinde kullandıkları vesikalar ücret bordrosu yerine
geçer."
hükümleri yer almaktadır.
Buna göre, söz konusu danışmanlık hizmetinden dolayı elde edilecek gelir dolayısıyla danışmanlık
hizmeti veren kişi tarafından Belediyeniz adına serbest meslek makbuzu düzenlenmesi icap
etmektedir. Ancak, danışmanlık hizmeti veren kişi ile Belediyeniz arasında ücret ilişkisi doğuran bir
hizmet sözleşmesinin varlığı ve bu kişilere ücret ödemesinin yapılması halinde bu ücret ödemeleri
için Belediyeniz tarafından düzenlenen vesikalar ücret bordrosu yerine geçeceğinden bu ödemeler
için ayrıca ücret bordrosu düzenlenmeyeceği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.