Müstahsil Makbuzu ve Tevkifat hk.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
KOCAELİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri ve Usul Müdürlüğü
Sayı :B.07.1.GİB.4.41.15.02-VUK-20011/1-172 31/10/2011
Konu :Müstahsil Makbuzu ve Tevkifat.
İlgide kayıtlı özelge talep formu ile, hayvancılık süt ve süt ürünleri ticareti faaliyetinde bulunduğunuz, işe
başlamadan önce küçük çiftçi mua ığından faydalandığınızı, kendinize ait olan canlı hayvanları ticari işletmenize
devretmek istediğinizi belirterek nasıl bir belge ile kaydedeceğiniz hakkında görüş talep etmiş bulunmaktasınız.
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 52 nci maddesinde; zirai faaliyetten doğan kazancın zirai kazanç
olduğu, zirai faaliyetin; arazide deniz, göl ve nehirde, ekim, dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve islah yolları ile veyahut
doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan ve bunların mahsullerinin istihsalini,
avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri tarafından muhafazasını, taşınmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde
faydalanılmasını ifade ettiği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanununun 53 ncü maddesinin birinci fıkrasında, çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançların, bu Kanunun 94
ncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirileceği, ancak 54 ncü maddede yazılı
işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar
ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançlarının gerçek usulde tespit olunarak vergilendirileceği, kazançları gerçek
usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin bu kazançları için beyanname vermeyecekleri hükme bağlanmış, işletme büyüklüğü
ölçülerinin belirlendiği 54 ncü madde ile çiftçilerin gerçek usulde vergilendirilmesi için gerekli olan asgari büyükbaş
hayvan sayısı 150 adet (iş hayvanları ile iki yaşından küçük büyükbaş hayvanlar hariç) olarak tespit edilmiştir.
Küçük çiftçi mua ığı Gelir Vergisi Kanununun 10-14 ncü maddeleri arasında mevcut iken 4369 sayılı Kanunun 82/3
a maddesiyle 01.01.1998 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmış, yerine yine aynı Kanunun 54 ncü
maddesi ile zirai kazancın gerçek usulde tespiti bakımından bir takvim yılı içinde dikkate alınacak ölçülere yer verilmiştir.
219 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin 1/3. maddesinde; "4369 sayılı Kanunla zirai kazancın vergilendirme
esasları yeniden belirlenmiş kesinti suretiyle vergilendirme temel vergilendirme esası olarak konulmuştur. Zirai kazancın
vergilendirilmesinde hasılat ölçüsü tamamen kaldırılmış işletme büyüklüğü ölçüsüde önemli ölçüde artırılmıştır. Buna
göre, işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler zirai kazançlarını zirai işletme veya bilanço esasına göre tespit
edeceklerdir. Bu ölçüleri aşmayan çiftçiler bakımından ise tevkifat nihai vergileme olacaktır."denilmektedir.
Aynı Kanunun 94 ncü maddesinde, Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret
şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakı ar, dernek ve vakı arın iktisadi işletmeleri, kooperati er, yatırım fonu yönetenler,
gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme
hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden
veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar hükmü
yer almakta, 11 nci bendinde ise, çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden,
a)Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile karave su avcılığı mahsulleri için,
i)Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlar için %1,
ii)(i) alt bendi dışında kalanlar için %2 tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 235 nci maddesinde; müstahsil makbuzu "Birinci ve ikinci sınıf
tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler gerçek usulde vergiye tabi
olmayan çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim etmeye ve bunlardan
birini imzalayarak satıcı çiftçiye vermeye ve diğerini ona imzalatarak almaya mecburdurlar. Mal tüccar veya çiftçi adına
bir adamı veya mutavassıt tarafından alındığı takdirde makbuz bunlar tarafından tanzim ve imza olunur.
-Çiftçiden avans üzerine yapılan mübayaalarda, makbuz, malın teslimi sırasında verilir.
-Müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshası fatura yerine geçer.
Hükmü yeralmaktadır.
Aynı kanunun 313.maddesinin 1.fıkrasında, işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya
kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle yine 269.madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi
kıymetlerin alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema lmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin
V.U.K. hükümlerine göre yok edilmesinin amortisman mevzuunu teşkil ettiği hükmüne yer verilmiş olup, amortismana
mevzu olan iktisadi kıymetler 333 ve 339 seri nolu V.U.K. Genel Tebliğleri ekinde bulunan tablolarda yer almıştır.
333 Nolu Genel Tebliğinin 1.7.7-6. bölümünde ise, Sütlük ve Damızlık sığırlar için (süt inekleri, damızlık danalar vb.
bu sınıfa dahildir.). 5 yıl süreyle %20 oranında amortisman ayrılabileceği hususuna yer verilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, kendinize ait canlı hayvanları zirai işletmenize devretmeniz esnasında
kendi şahsınız adına müstahsil makbuzu düzenleyerek mal girişinin belgelendirilmesi, düzenlenecek müstahsil
makbuzunda gelir vergisi tevkifatı yapılması ve muhtasar beyanname ile vergi dairesine beyan edilip ödenmesi
gerekmektedir
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu illeriniz dolayısıyla vergi tarh
edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.