Noter Vekilinin ticari ve serbest meslek faaliyetini birarada yapması durumunda vergisel durumu.
Noter Vekilinin ticari ve serbest meslek faaliyetini birarada
yapması durumunda vergisel durumu.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.55.15.01-130[01-2016/ÖZE-08]-140
Tarih:
29/12/2016
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
SAMSUN VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : 13649056-130[01-2016/ÖZE-08]-140 29.12.2016
Konu : Noter vekilinin ticari ve serbest
meslek faaliyetini bir arada yapması
durumunda vergisel durumu.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; kümes hayvanları yetiştiriciliği faaliyetinden dolayı gelir
vergisi mükellefi iken 23.01.2016 tarihinde Türkiye Noter Birliği tarafından … Noter Vekili olarak
tayin edildiğinizi belirtilerek, noter vekilliği faaliyetinden dolayı ayrı KDV beyanında bulunup
bulunamayacağınız ile ticari faaliyetinden kaynaklanan muhtasar beyannamesinin konusuna giren
işlemler ile noterlik faaliyeti dolayısı ile bu beyannamenin konusuna giren işlemlerin nasıl ayırt
edileceği hususlarında Başkanlığımız görüşleri talep edilmektedir.
I-GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;
65 inci maddesinde, "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek
kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa
dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi
nam ve hesabına yapılmasıdır."
66 ncı maddesinde; "Serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenler, serbest meslek
erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak
uğraşılması bu vasfı değiştirmez.
Bu maddenin uygulanmasında:
1. Gümrük komisyoncuları, bilumum borsa ajan ve acentaları, noterler, noterlik görevini ifa ile
mükellef olanlar;
...
Bu işler dolayısiyle serbest meslek erbabı sayılırlar."
94 üncü maddesinde "Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar,
ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri,
kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve
serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya işletme hesabı esasına göre tespit eden
çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben
yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.
….
2.Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere
serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);
a)18'inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden %17,
b) Diğerlerinden %20 …"
96 ncı maddesinde, "Vergi tevkifatı, 94'üncü madde kapsamına giren nakten veya hesaben yapılan
ödemelere uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına tabi kazanç ve
iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri
ifade eder.
Vergi tevkifatı, ücretler dışında kalan ödemelerde gayrisafi tutarlar üzerinden yapılır. Kesilmesi
gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde bu vergi, bilfiil ödenen miktar ile
ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanır."
98 inci maddesinde, "94 üncü madde gereğince vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar bir ay
içinde yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri
vergileri ertesi ayın 23 üncü günü akşamına kadar, ödeme veya tahakkukun yapıldığı yerin bağlı
olduğu vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar..."
hükümleri yer almıştır.
Bu hükümlere göre, noterlik görevini mutad meslek halinde ifa ile mükellef olanlar serbest meslekerbabı sayılmakta olup Gelir Vergisi Kanunun 94 üncü maddesi kapsamında yapmış oldukları
ödemeler üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılarak muhtasar beyanname ile beyan etmeleri
gerekmektedir.
Buna göre, gerek ticari faaliyetiniz gerekse serbest meslek faaliyetinize ilişkin olarak Gelir Vergisi
Kanunun 94 üncü maddesi kapsamında yapmış olduğunuz tevkifatların tamamının tek beyannamede
bildirilmesi gerekir.
II-KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun; 1/1 inci maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet
ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin, 1/3-f maddesinde,
Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin
KDV'ye tabi olduğu,
2/1 inci maddesinde, teslimin; bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket
edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi olduğu, 8/a maddesinde; mal teslimi ve
hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanların KDV'nin mükellefi olduğu,
10/a maddesinde, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde malın teslimi veya hizmetin yapılması
anında, 10/b maddesinde, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri
belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura ve benzeri
belgelerin düzenlenmesi anında vergiyi doğuran olayın meydana geleceği,
27/1 inci maddesinde, bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet
gibi, paradan başka değerler olması halinde verginin matrahının işlemin mahiyetine göre emsal
bedeli veya emsal ücreti olacağı
hükme bağlanmıştır.
Buna göre, tarafınızca gerçekleştirilen noter vekilliği faaliyetine ilişkin teslim ve hizmetler için ayrı
bir KDV beyannamesi vermeniz söz konusu olmayıp bu teslim ve hizmetlerin de ticari faaliyet
dolayısıyla verdiğiniz KDV beyannamesine dahil edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.