Noterlik Kanunu gereğince tutulan muvazene, yevmiye ve diğer defterlerin bilanço usulüne göre tutulan defter yerine geçip geçmeyeceği ile noterlerin D

Noterlik Kanunu gereğince tutulan muvazene, yevmiye ve
diğer defterlerin bilanço usulüne göre tutulan defter yerine
geçip geçmeyeceği ile noterlerin Defter Beyan Sistemini
kullanma zorunluluğu hk.
Sayı: 
27192137-105[210-2018/432]-E.73514
Tarih: 
03/09/2019
T.C.GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü
   
 
Sayı : 27192137-105[210-2018/432]-E.73514 03.09.2019
Konu : Noterlikçe tutulan muvazene, yevmiye ve  
Noterlik kanununca tutulan diğer
defterlerin bilanço usulüne göre tutulan
defter yerine geçip geçmeyeceği hk.
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun tetkikinden; noterlik faaliyetinde bulunduğunuzdan bahisle,
noterliğinizce tutmuş olduğunuz muvazene, yevmiye ve Noterlik Kanunu gereği tutulan diğer
yardımcı defterlerin bilanço usulüne göre tutulan defter yerine geçip geçmediği hususunda görüş
talep ettiğiniz anlaşılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Serbest Meslek Kazancının Tespiti" başlıklı 67 nci maddesinde,
serbest meslek erbabının, mesleki kazançlarını Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tuttukları
serbest meslek kazanç defterine istinaden tespit edecekleri, kollektif, adi komandit ve adi
şirketlerin de mesleki kazançlarını serbest meslek kazanç defteri üzerinden tespit edecekleri, bu
şirketlerin bilanço esasına göre tuttukları defterlerin serbest meslek kazanç defteri yerine geçeceği
hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesinde defter tutacaklar sayılmış
olup, "Tüccar Sınıfları" başlıklı 176 ncı maddesinde, tüccarların, defter tutma bakımından iki sınıfa
ayrıldığı, I inci sınıf tüccarların, bilanço esasına göre; II nci sınıf tüccarların işletme hesabı esasına
göre defter tutacakları belirtilmiştir.
Ayrıca, aynı Kanunun;
- "Bilanço Esasında Tutulacak Defterler" başlıklı 182 nci maddesinde, "Bilanço esasında aşağıdaki
defterler tutulur:
1. Yevmiye defteri;
2. Defterikebir;
3. Envanter defteri (Mevcudat ve muazene defteri);
...",- "Serbest Meslek Kazanç Defteri" başlıklı 210 uncu maddesinin birinci fıkrasında, "Serbest meslek
erbabı bir (Kazanç defteri) tutarlar.",
- "Özel Defterler" başlıklı 212 nci maddesinde, "Noterlerin ve noterlik görevini ifa ile mükellef
olanların ve borsa acentalarının resmi defteri "kazanç defteri" yerine geçer.",
- 220 nci maddesinin ikinci fıkrasında, "Bu kanunla cevaz verilen hallerde yukarıda yazılı olanların
yerine kullanılacak olan defterler de tasdike tabi tutulur."
hükümleri yer almaktadır.
Mezkur Kanunun 220 nci maddesinde de serbest meslek kazanç defterinin tasdik mecburiyetinin
olduğu ve bu kanunla cevaz verilen hallerde maddede belirtilen defterlerin yerine kullanılacak olan
defterlerin de tasdike tabi tutulacağı açıklanmıştır.
Buna göre, serbest meslek erbabı olarak noterlerin mesleki kazançlarını Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre tuttukları serbest meslek kazanç defterine istinaden tespit etmesi esas olmakla
birlikte Vergi Usul Kanunu uygulamasında, noterler tarafından Noterlik Kanunu gereğince tutulan
resmi defterlerin de serbest meslek kazanç defteri yerine geçeceği kabul edilmiştir. Bu bakımdan
bu defterlerden herhangi birini tutan noterlerin belirtilen Kanun uyarınca başka bir defter
tutmasına gerek bulunmamaktadır. Ayrıca, söz konusu defterlerin bilanço esasında tutulan defterler
yerine kabul edilmesi Kanunen mümkün bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, 17/12/2017 tarih ve 30273 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 486 Sıra No.lu Vergi
Usul Kanunu Genel Tebliği ile Defter-Beyan Sisteminin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar
belirlenmiş olup, Defter-Beyan Sistemi serbest meslek erbabı, işletme hesabı esasına göre defter
tutan mükellefler ile basit usule tabi olan mükelleflerin kayıtlarının elektronik ortamda tutulması,
bu mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların defterlerinin bu kayıtlardan hareketle elektronik
ortamda oluşturulması ve saklanması, vergi beyannamesi, bildirim ve dilekçelerin elektronik
ortamda verilebilmesi ile elektronik ortamda belge düzenlenebilmesi amacıyla geliştirilmiştir.
Aynı Tebliğin 16 ncı maddesinde; basit usule tabi mükellefler ile serbest meslek erbaplarının
(noterler ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar hariç) 1/1/2018, diğer mükelleflerin ise
1/1/2019 (serbest meslek kazanç defteri yanında işletme hesabı esasına göre defter tutanlar
açısından 1/1/2018) tarihinden itibaren Sistemi kullanmaya başlayacakları belirtilmektedir.
Bu itibarla, noterler ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar, 1/1/2019 tarihi itibariyle Defter-
Beyan Sistemini kullanmaya başlayacaklardır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.