Pamuğun Lisanslı Depoya Tesliminde KDV Uygulaması
Pamuğun Lisanslı Depoya Tesliminde KDV Uygulaması
Sayı:
B.07.1.GİB.4.35.17.01-130-69344
Tarih:
02/10/2017
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
Sayı : 21152195-130-69344 02.10.2017
Konu : Pamuğun Lisanslı Depoya Tesliminde
KDV Uygulaması
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; ilk ürün sahibi tarafından pamuğun, bu ürüne ait ürün
senediyle (ticaret borsasında işlem görmeden) lisanslı depodan çekilmesinin ve Pamuk Lisanslı
Depo Tebliğinin 11 inci maddesi kapsamında oluşan prim ve indirimlerin KDV Kanunu ve Vergi Usul
Kanunu kapsamında Başkanlığımızca değerlendirilmesi istenilmektedir.
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
1/1 inci maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de
yapılan teslim ve hizmetlerin; 1/3-d maddesinde, müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında
yapılan satışlar ile 10.02.2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa
göre düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara tesliminin
KDV'ye tabi olduğu,
2/1 inci maddesinde; teslimin, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket
edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi olduğu,
9/3 üncü maddesinde; 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen
ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimine ait KDV'nin
ödenmesinden lisanslı depo işleticilerinin sorumlu olduğu,
10/k maddesinde; 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün
senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi ile vergiyi doğuran olayın meydana geleceği,
13/ğ maddesinde, 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün
senetlerinin, ürün ihtisas borsaları ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığından ürün senedi alım-satımı
konusunda izin alan ticaret borsaları aracılığıyla ilk tesliminin,17/4-t maddesinde; 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen
ürün senetlerinin, 1 inci maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinin (d) alt bendi ile 13 üncü
maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendinde belirtilen işlemler hariç olmak üzere, ürün ihtisas borsaları
ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığından ürün senedi alım-satımı konusunda izin alan ticaret borsaları
aracılığıyla teslimlerinin (bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemler bakımından 30 uncu
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükmü uygulanmaz.) KDV'den istisna olduğu,
23/d maddesinde ise; ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara
tesliminde, senedin en son işlem gördüğü borsada oluşan değerinin KDV matrahını oluşturacağı
hüküm altına alınmıştır.
Lisanslı depoculuk kapsamındaki işlemlerde KDV uygulamasına ilişkin ayrıntılı açıklamalara ise,
26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.05.2014 tarihinden itibaren
yürürlüğe giren KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/F.4.18.) başlıklı bölümünde yer verilmiştir.
Öte yandan, 12.04.2013 tarih ve 28616 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Pamuk
Lisanslı Depo Tebliğinin "Kalite kaybı ile prim ve indirim tarifesi" başlıklı 11 inci maddesinde;
"(1) Karıştırılarak depolanan pamuğun, lisanslı depo işletmesince Bakanlığın onayı alınıp ilan edilen
cetveldeki kabul edilebilir kalite kaybı değerleri içerisinde geri verilmesi esastır. Ortaya çıkabilecek
kabul edilemez kalite farklılıkları ise prim ve indirim tarifesine göre tazmin edilir.
(2) Pamuğun mudiye tesliminde kabul edilemez kalite farklılıkları çıkmış ve bunlar prim ve indirim
tarifesindeki oranları aşmamış ise, prim ve indirim tarifesindeki kabul edilebilir sınırlar içindeki
değerlere göre;
a) Mudinin lisanslı depodan teslim aldığı pamuk, teslim ettiğinden kaliteli çıkar ise, mudi tarafından
pamuğun niteliğine göre teslim tarihinde borsada oluşan ortalama fiyat baz alınarak, lisanslı depo
işletmesine kalite farklılığından doğan fiyat farkı indirim tarifesi olarak ödenir.
b) Mudinin lisanslı depoya teslim ettiği pamuk, teslim aldığından kaliteli çıkar ise, lisanslı depo
işletmesi tarafından pamuğun niteliğine göre teslim tarihinde borsada oluşan ortalama fiyat baz
alınarak, mudiye kalite farklılığından doğan fiyat farkı prim olarak ödenir." şeklinde açıklanmıştır.
Söz konusu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; lisanslı depoculukta kullanılan ve depoya konulan
ürünü temsil eden ürün senetlerinin her el değiştirme aşaması ayrı bir teslim olup, bu teslimler
ticari, sınai, zirai faaliyet ya da mesleki faaliyet kapsamında ifa edilmek şartıyla KDV'nin konusuna
girmekle birlikte Kanunun (13/ğ) ve (17/4-t) maddeleri uyarınca KDV'den istisna edilmiştir.
Bununla birlikte, depoya konulan ve ürün senedi çıkarılan ürünün (pamuğun), bu ürüne ait ürün
senedi ihtisas/ticaret borsalarında herhangi bir işlem görmeden (satılmadan) ürünü depoya
koyanlar tarafından çekilmesi halinde tasarruf hakkı el değiştirmediğinden KDV'nin konusuna giren
bir işlem bulunmamaktadır.
Ancak, söz konusu ürünün depodan çekilmesi sırasında oluşan ve Pamuk Lisanslı Depo Tebliğinin
11 inci maddesi kapsamında ödenecek veya tahsil edilecek olan prim ve indirimler genel hükümler
çerçevesinde KDV'ye tabidir.
VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun "İspat edici kağıtlar" başlıklı 227 nci maddesinin birinci
fıkrasında "Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan
münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmüne yer verildikten sonra,
229 uncu maddede fatura, 235 inci maddesinde ise müstahsil makbuzunun tanımı yapılmıştır.
Öte yandan, "fire" kavramına ilişkin olarak vergi mevzuatımızda herhangi bir düzenleme yer
almamakla birlikte değerleme açısından fire, bir malın üretim veya tüketim aşamalarında
kendiliğinden oluşan ve miktarı kesin olarak tespit edilemeyen, ancak envanter sırasında
kayıtlardan ortaya çıkarılabilen bir azalmayı ifade etmek için kullanılmaktadır. Dolayısıyla, bir malın
imalat sürecinde veya tüketiciye arzına kadar kendi doğal akışı içerisinde, ticari ve teknik icaplara
uygun olarak uğradığı kayıpları fire olarak kabul etmek gerekmektedir.
Bu çerçevede, ticari emtialar fiziksel özellikleri gereği buharlaşma, erime, kuruma, çekme ya da
sızma, dökülme gibi nedenlerle miktarsal azalmaya maruz kalabilmektedirler. Ayrıca emtianın stok,
nakil ve satış aşamalarında kırılma, çürüme, yırtılma gibi nedenlerle kısmi fiziksel kayba veya değer
kaybına uğraması mümkündür. Yine ticari emtianın bulunduğu koşullar, depo edilme biçimi ve sınai
mal üretiminde kullanılan teknik ve üretim koşulları gibi pek çok nedenle de fire oluşabilmektedir.
Buna göre;
- Mudi tarafından lisanslı depo işletmecisine teslim edilen ürünün (balyanın) ağırlığının ilgili
mevzuatında belirlenen standart net ağırlığın üzerinde olması halinde, aşan kısım için vergi
mükellefi gerçek veya tüzel kişi tarafından fatura düzenlenmesi,
- Mudinin gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçi olması durumunda lisanslı depo işletmecisi
tarafından aşan kısım için müstahsil makbuzu düzenlenmesi,
- Teslim edilen ürünün standart net ağırlığın altında olması halinde ise lisanslı depo işletmecisi
tarafından aradaki fark için fatura düzenlenmesi
gerekmektedir.
Diğer taraftan, mudi tarafından lisanslı depo işletmecisinden geri alınacak ürünün (balyanın)
ağırlığının ilgili mevzuatında belirlenen standart net ağırlığından farklı olması halinde de belge
düzeni yukarıda açıklanan şekilde olacak, ancak doğabilecek fire miktarı hesaplamada dikkate
alınmayacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.