Rus vatandaşı olup, Türkiye'de 6 aydan kısa süre kalan ressamın serbest meslek kazanç istisnası hk.

Özelge: Rus vatandaşı olup, Türkiye'de 6 aydan kısa süre
kalan ressamın serbest meslek kazanç istisnası hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.06.16.01-120[18-12/24]-888
Tarih: 
05/09/2012
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.16.01-120[18-12/24]-888 05/09/2012
Konu : Rus vatandaşı olup, Türkiye'de 6 aydan kısa süre kalan  
ressamın serbest meslek kazanç istisnası hk.
 
            İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, Rus vatandaşı olduğunuz, Türkiye'de oturma izninizin
bulunduğu ve 6 aydan kısa sürede ikamet ettiğiniz, ikametgahınızı aynı zamanda atölye olarak
kullandığınız, Türkiye'de resim sanatı ile ilgili tablo, panorama, diarama, portre, peyzaj vb. eserleri
yaptığınız belirtilerek, Türkiye'de yaptığınız resimler ile ilgili olarak Gelir Vergisi Kanununun 18
inci maddesinde yer alan istisnadan yararlanıp yararlanmayacağınız hususunda Başkanlığımız
görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.
            193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 65 ve 66 ncı maddelerine göre, her türlü serbest meslek
faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancı ve serbest meslek faaliyetini mutad meslek
halinde ifa edenler de serbest meslek erbabıdır.
            Diğer taraftan, 31/12/1999 tarihinden itibaren yürürlükte bulunan "Türkiye Cumhuriyeti
Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte
Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması" nın hükümleri 01/01/2000 tarihinden itibaren
uygulanmaktadır.
            Söz konusu Anlaşma hükümlerinin uygulanmasında uyrukluk değil, mukimlik kriteri dikkate
alınmakta olup, Anlaşma Akit Devletlerden birinin veya her ikisinin mukimi olan kişilere
uygulanmaktadır.
            Hangi ülkenin mukimi olduğunuz hususunun, Anlaşmanın "Mukim"liği düzenleyen 4 üncü
maddesindeki kriterlere göre değerlendirilmesi gerekmektedir.
            Bu hükümlere göre, bir gerçek kişinin mukimliğinin belirlenmesinde öncelikle her ülkenin
kendi iç mevzuat hükümleri dikkate alınmakta olup, bir kişi iç mevzuatımız gereğince maddenin
birinci fıkrasında belirtilen kriterler nedeniyle mukim kabul ediliyor ise bu kişi Anlaşma yönünden
de Türkiye mukimi olarak kabul edilmektedir.
            Kişinin her iki ülkede de mukim kabul edilmesi durumunda ise, 4 üncü maddenin 2 nci
fıkrasında belirtilen kriterlere göre mukimliği tespit edilmektedir.
            Buna göre, özelge talep formunuzda verilen bilgiler doğrultusunda iç mevzuat hükümlerimiz
kapsamında yapılacak değerlendirmeler neticesinde Türkiye mukimi olarak kabul edilmeniz
durumunda; Türkiye'de yapmış olduğunuz resimlerinden elde ettiğiniz gelirleri vergilendirme hakkı
yalnızca Türkiye'ye ait olup, vergilemeye ilişkin hususların iç mevzuat hükümlerimiz çerçevesinde
değerlendirilmesi gerektiği tabiidir.
            Rusya mukimi olarak kabul edilmeniz durumunda ise;            Anlaşmanın "Serbest Meslek Faaliyetlerinden Elde Edilen Gelirler"i düzenleyen 14 üncü
maddesinin birinci ve ikinci fıkraları;
            " 1. Bir Âkit Devletin mukimi olan bir gerçek kişinin serbest meslek faaliyeti veya bağımsız
nitelikteki diğer faaliyetleri dolayısıyla elde ettiği gelir, sözkonusu hizmetler diğer Âkit Devlette icra
edilmiyorsa veya edilmemişse ve bu kişinin diğer Devlette sahip olduğu ve sürekli kullanılabilir
sabit bir yere atfedilemiyorsa, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir.
           2. "Serbest meslek faaliyetleri" terimi, özellikle bağımsız olarak yürütülen bilimsel, edebî,
sanatsal, eğitici veya öğretici faaliyetleri, bunun yanısıra, doktorların, avukatların, mühendislerin,
mimarların, dişçilerin ve muhasebecilerin bağımsız faaliyetlerini kapsamına alır."
            hükmünü öngörmektedir.
            Buna göre, ikametgahınızı aynı zamanda atölye olarak kullanmanız sebebiyle Türkiye'de
sabit bir yere sahip olduğunuz kabul edilerek, Türkiye kaynaklı olarak elde edeceğiniz serbest
meslek kazançlarından iç mevzuat hükümlerimiz çerçevesinde Türkiye'nin de vergi alma hakkı
olacaktır.
            Diğer taraftan, Türkiye'de bu şekilde alınacak bir vergi, Anlaşmanın "Çifte Vergilendirmenin
Önlenmesi"ne ilişkin 22 nci maddenin birinci fıkrası çerçevesinde, Rusya'da ödenecek bu gelire
ilişkin vergiden mahsup edilmek suretiyle çifte vergilendirme önlenebilecektir.
            Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde, "Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam,
bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikâye, roman,
makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film,
video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve
internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve
nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve
temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hâsılat Gelir Vergisinden müstesnadır.
            Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan
bedel ve ücretler istisnaya dahildir.
            Yukarıda yazılı kazançların arızi olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına
engel teşkil etmez.
            Serbest meslek kazançları istisnasının, bu Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif
suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur."
            hükmü yer almaktadır.
            Yine aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında ‘' Kamu idare ve müesseseleri, 
iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar,
dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini
beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai
işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak
ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine
mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.'' hükmüne yer verilmiş ve aynı maddenin 2/a bendinde
de 18 inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden
(2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince) % 17 oranında gelir vergisi tevkifatı
yapılması öngörülmüştür.
            Diğer taraftan, özelge talep formunuz ekinde yer alan Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan
alınan 22.03.2012 tarihli ve 64208 sayılı yazıda, resim çalışmalarınızın 5846 sayılı Fikir ve Sanat
Eserleri Kanunu hükümlerine göre eser niteliği taşıdığı anlaşılmıştır.
            Bu itibarla, söz konusu resim çalışmalarınızdan dolayı elde edeceğiniz hasılata münhasırolmak üzere, Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yer alan istisnadan faydalanmanız
mümkün bulunmaktadır. Ayrıca söz konusu istisna kapsamında bulunan çalışmalarınızın Gelir
Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasına istinaden tevkifat yapmak mecburiyetinde
olanlarca satın alınması halinde, tarafınıza yapılacak ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılacağı
ve istisna kapsamında kalan bu kazançlarınız için yıllık beyanname verilmeyeceği tabiidir.
            Öte yandan serbest meslek erbabının, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 153 üncü maddesi
uyarınca işe başlamayı vergi dairesine bildirme, 172 ve 210 uncu maddeleri uyarınca serbest
meslek kazanç defteri tutma, 236 ncı maddesi uyarınca da mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü
tahsilatları için serbest meslek makbuzu düzenleme mecburiyeti bulunmaktadır.
            Buna göre, serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenlerin, Vergi Usul
Kanununun yukarıda belirtilen hükümlerinde yer alan yükümlülükleri yerine getirmesi
gerekmektedir. Ancak, konuya ilişkin olarak 224 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği' nde
münhasıran Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde belirtilen türden faaliyetlerde bulunan ve
eserlerini sadece aynı Kanunun 94 üncü maddesinde belirtilen kişi veya kurumlara teslim eden
serbest meslek erbabından isteyenlerin, defter tasdik ettirme ve tutma ile ilgili belge düzenleme
zorunluluklarının kaldırıldığı açıklanmıştır.
            Bu çerçevede, söz konusu faaliyetinizi mutad meslek halinde ifa etmeniz ve istisna
kapsamındaki eserlerinizi Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılanlar dışındakilere de
satmanız halinde, 213 sayılı Kanunun 153, 172, 210 ve 236 ncı maddeleri uyarınca işe başlama
bildiriminde bulunma, serbest meslek kazanç defteri tutma ve serbest meslek makbuzu düzenleme
mecburiyetiniz bulunmaktadır.
            Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.