sadece gayrımenkul kira geliri bulunan derneğin vergilendirilmes
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
MUĞLA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Müdürlüğü
Sayı
: B.07.1.GİB.4.48.15.02-15.02/VUK-2-40
Konu :sadece gayrımenkul kira geliri bulunan
derneğin vergilendirilmesi
18/12/2010
İlgide kayıtlı yazınızda, .............. Vergi Dairesi Müdürlüğünün ................ vergi kimlik numaralı kurumlar vergisi mükelle
olduğunuz, işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkullerden elde edilen kira geliri dışında herhangi bir gelirinizin veya
faaliyetinizin olmadığı belirtilerek söz konusu işyeri kira gelirlerinin nasıl vergilendirileceği konusunda Başkanlığımız
görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesine göre dernek ve vakı ar kurumlar vergisi mükelle eri arasında
sayılmazken, aynı maddenin (ç) bendi ile dernek ve vakı ara ait iktisadi işletmeler kurumlar vergisi mükelle yeti
kapsamına alınmışlardır. Aynı Kanunun 2 nci maddesinin beşinci fıkrasında, dernek ve vakı ara ait veya bağlı olup
faaliyetleri devamlı bulunan ve sermaye şirketleri ile kooperati er dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin dernek ve
vakı arın iktisadi işletmeleri olduğu, aynı maddenin altıncı fıkrasında da dernek ve vakı ara ait iktisadi işletmelerin
kazanç amacı gütmemelerinin, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin
olmamasının, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının
mükelle yetlerini etkilemeyeceği, mal ve hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olmasının, kar edilmemesi
veya kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi işletme niteliğini değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır.
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin dernek veya vakı ara ait iktisadi işletmelerle ilgili (2.4.) bölümünde; iktisadi
işletmenin belirlenmesinde iktisadi işletmenin en belirgin özelliğinin bağlılık, devamlılık ve faaliyetin ticari, sınai veya zirai
bir mahiyet arz etmesi olduğu diğer bir anlatımla iktisadi işletmenin unsurlarının ticari faaliyetin de temel özelliklerinden
olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal alım-satımı, imalatı veya hizmet ifaları
gibi faaliyetler olduğu, Kanunun bu gibi halleri tek tek saymak yerine, dernek veya vakıf tarafından piyasa ekonomisi
içerisinde icra edilen tüm iktisadi faaliyetleri kapsamına aldığı, satılan mal veya hizmete ait bedelin sadece maliyeti
karşılayacak kadar olmasının, kâr edilmemesinin, kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin iktisadi işletme olma vasfını
değiştirmeyeceği açıklanmıştır.
Anılan Genel Tebliğde açıkladığı üzere, iktisadi işletmenin belirlenmesinde Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin
beşinci fıkrasında belirlenen koşullar dikkate alınacaktır. İşletmenin belirgin özellikleri bağlılık, devamlılık ve faaliyetin
ticari, sınai veya zirai bir mahiyet arz etmesi olup iktisadi işletmenin unsurları, ticari faaliyetin de temel özelliklerinden
olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal alım-satımı, imalatı veya hizmet ifaları
gibi faaliyetlerdir. Ticari organizasyon, sermaye tahsis, işyeri açılması, organizasyonun mahiyetine uygun personel
istihdamı, ticaret siciline kaydolmak gibi unsur ve şartlardan tümü veya bir kısmı yerine getirilmek suretiyle belirli şekilde
kurulmuş olacaktır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu
müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakı ar, dernek ve vakı arın iktisadî işletmeleri,
kooperati er, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı,
zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin bu madde de yazılı bentlerde
sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir
vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır.
Aynı maddenin (5/b) bendinde de vakı ar (mazbut vakı ar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin bu maddede
sayılanlar tarafından kiralanması halinde gelir vergisi tevkifatı yapılması esası getirilmiştir.
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "Diğer Kurumlar Vergisi Mükelle erine Ait Taşınmazların Kiralanması
Karşılığında Yapılan Kira Ödemeleri" başlıklı (15.3.2.3.) bölümünde, Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde
sayılan kurumlar vergisi mükelle erine (kooperati er hariç) ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira
ödemelerinden vergi kesintisi yapılmayacağı, bu kurumların elde ettikleri kira gelirlerinin ilgili hesap dönemine ait
kurumlar vergisi beyannamesiyle beyan edileceği; dernek ve vakı ara ait taşınmazların bir iktisadi işletme oluşturacak
şekilde kiralanması halinde, oluşacak iktisadi işletme kurumlar vergisi mükelle olduğundan elde edilen kira gelirleri
üzerinden vergi kesintisi yapılmayacağı belirtilmiştir.
Bu hükümlere göre, Derneğinize ait gayrimenkullerin ticari amaç güdülerek veya hacim ve ehemmiyet bakımından ticari
metot ve usulleri gerektiren bir organizasyon dahilinde kiraya verilmesi halinde, bu kiralama faaliyeti nedeniyle
Derneğinize bağlı bir iktisadi işletme oluşacağından iktisadi işletme bünyesinde kiraya verilen gayrimenkuller dolayısıyla
yapılacak kira ödemelerinden gelir vergisi kesintisi yapılmayacak olup kira gelirlerinin iktisadi işletmenizin ilgili hesap
dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir. Ancak, bu gayrimenkullerin işyeri açılması,
personel istihdamı gibi ticari bir organizasyona bağlı olmaksızın Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca
tevkifat yapmak zorunda olanlara kiraya verilmesi halinde Derneğinize bağlı bir iktisadi oluşmayacağından söz konusu
kira ödemelerinden yapılan tevkifat nihai vergilendirme olacaktır.
Ancak, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 2 nci maddesinde yer alan, 1/1/2008-31/12/2015 tarihleri arasında
dernek ve vakı arca elde edilen Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (5) numaralı bendi ve geçici 67 nci maddesi
kapsamında kesinti suretiyle vergilendirilmiş kazanç ve iratlar dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmaz hükmü
gereğince, Vakfınıza ait gayrimenkullerin kira gelirlerinin kesinti suretiyle vergilendirilmiş olması halinde kurumlar vergisi
mükelle yeti tesis edilmeyecektir.
Diğer taraftan, dernek veya vakıf bünyesinde yukarıda belirtilen gelirler dışında iktisadi işletme oluşması halinde, bu
iktisadi işletmenin akti nde kayıtlı bulunan taşınmazların kiralanması sonucu elde edilen taşınmaz kira gelirlerinin ya da
bu iktisadi işletmenin akti nde kayıtlı bulunan menkul kıymetlerin alım satımından, elde tutulmasından veya itfasından
elde edilen gelirlerin (kesinti suretiyle vergilenmiş olup olmadığına bakılmaksızın), bahse konu iktisadi işletmeye ait
kazanca dahil edilerek kurumlar vergisine tabi tutulacağı tabiidir
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*)
Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
Vergi Dairesi Başkanı
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu illeriniz dolayısıyla vergi tarh
edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.