Şahsi iş için tutulacak defterin belirlenmesinde ortağı olunan adi ortaklığın dikkate alınıp alınmayacağı hk.
Özelge: Şahsi iş için tutulacak defterin belirlenmesinde
ortağı olunan adi ortaklığın dikkate alınıp alınmayacağı hk.
Sayı:
95133703-105[174-176-2014/22]-118
Tarih:
12/06/2015
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
DENİZLİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
MÜKELLEF HİZMETLERİ GRUP MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı : 95133703-105[174-176-2014/22]-118 12/06/2015
Konu : Adi Ortaklık için bilanço, şahsi iş için işletme defteri
tutulup tutulamayacağı.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, ... faaliyetinden dolayı işletme
hesabı esasına göre defter tuttuğunuz, aynı zamanda adi ortaklık şeklinde ... faaliyetinden dolayı
2015 yılında bilanço usulüne göre defter tutacağınız belirtilerek, ortağı olduğunuz adi ortaklığın
bilanço usulüne göre deftere tabi olmasından dolayı kendi adınıza yapmış olduğunuz ... faaliyetiniz
için 2015 yılında işletme usulüne göre mi yoksa bilanço usulüne göre mi defter tutacağınız
hakkında Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesinde, defterlerin hesap dönemi itibarıyla
tutulacağı, kayıtların her hesap dönemi sonunda kapatılıp ertesi dönem başında yeniden açılacağı,
hesap döneminin normal olarak takvim yılı olduğu hükmü yer almış, 176 ncı ve izleyen
maddelerinde ise defter tutma ile ilgili hükümlere yer verilmiş ve defter tutma bakımından
mükellefler birinci ve ikinci sınıf tüccarlar olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Birinci sınıf tüccarlar
bilanço esasına göre, ikinci sınıf tüccarların ise işletme hesabı esasına göre defter tutacakları
belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 177 nci maddesinde ise, "Aşağıda yazılı tüccarlar, I'inci sınıfa dahildirler:
1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı
(01/01/2015 tarihinden itibaren) 160.000- TL'yi veya satışları tutarı (01/01/2015 tarihinden
itibaren) 220.000- TL'yi aşanlar,
2. Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri
safi iş hasılatı (01/01/2015 tarihinden itibaren) 88.000- TL'yi aşanlar;
3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı
iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı (01/01/2015 tarihinden itibaren) 160.000-
TL'yi aşanlar;
4. Her türlü ticaret şirketleri (Adi şirketler iştigal nevileri yukarıdaki bentlerden hangisine
giriyorsa o bent hükmüne tabidir.);
5. Kurumlar Vergisine tabi olan diğer tüzel kişiler (Bunlardan işlerinin icabı bilanço esasına
göre defter tutmalarına imkan veya lüzum görülmeyenlerin, işletme hesabına göre defter
tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilir.);
6. İhtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih edenler."
hükmüne yer verilmiştir. Mezkur Kanunun yukarıda yer verilen 177 nci madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, adi
şirketlerin iştigal nevileri maddede yazılı bentlerden hangisine giriyorsa dahil olacakları tüccar
sınıfı o bent hükmüne göre belirlenmektedir. Diğer taraftan, bahse konu maddede adi şirket
ortaklarının, ortaklığın dahil olduğu tüccar sınıfına göre defter tutacaklarına dair bir hüküm
bulunmamaktadır.
Öte yandan, Kanunun 179 uncu maddesinde I'inci sınıftan II'nci sınıfa geçişe, 180 inci
maddesinde ise II'nci sınıftan I'inci sınıfa geçişe ilişkin şartlar belirlenerek bu şartların
tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak sınıf değiştirileceği, 181 inci maddesinde ise
ikinci sınıf tüccarlardan dileyenlerin, bilanço esasına göre defter tutabileceği, bu surette I'inci sınıfa
dahil olanlar hakkında da 180 inci madde hükümlerinin cari olacağı hükme bağlanmıştır.
Bu itibarla, ... faaliyetinizden dolayı tutacağınız defterin tayininde ortağı olduğunuz adi
ortaklıktan bağımsız olarak Vergi Usul Kanununda yazılı şartlara göre durumunuzun
değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.