Sanat galerisi faaliyetinden elde edilen komisyon gelirinin vergilendirilmesi ve belge düzeni hk.
Özelge: Sanat galerisi faaliyetinden elde edilen komisyon
gelirinin vergilendirilmesi ve belge düzeni hk.
Sayı:
11395140-019.01-958
Tarih:
02/07/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-019.01-958 02/07/2013
Konu : Sanat galerisi faaliyetinden elde edilen komisyon gelirinin
vergilendirilmesi ve belge düzeni
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, iştigal konunuzun sanat eğitim danışmanlığı ve sanat
galerisi komisyonculuğu olduğunu, sanatçıların tablolarını galerinizde sergilemeye ve sanatçı adına
satmaya başlayacağınızı, tabloları satılacak sanatçıların çoğunun gelir vergisi istisnasından
yararlandığını belirterek;
- Vergi mükellefi olan veya olmayan alıcılara bedeli nakit veya kredi kartı ile tahsil edilecek
satışlara ilişkin olarak, sanatçı ve kendiniz tarafından hangi belgelerin düzenleneceği veya
alınacağı,
- Söz konusu sanatçıların serbest meslek kazançlarının arızi veya sürekliliğinin tespiti
açısından kriterin ne olduğu,
- Eserleri satın alanların vergi mükellefi olmaları durumunda gelir vergisi stopajı ve katma
değer vergisi açısından sorumluluklarının bulunup bulunmadığı,
- Tabloları satın alanların vergi mükellefi olmamaları durumunda ne şekilde işlem yapılması
gerektiği,
- Tabloların tanıtımı için vermiş olduğunuz kokteylde konuklara ikram edilen içki
bedellerinin kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı,
hususlarına ilişkin Başkanlığımız görüşleri sorulmaktadır.
I- GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesi hükmüne göre, her türlü ticari ve sınai
faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.
Bu hükümden anlaşılacağı üzere, ticari faaliyet bir tür emek-sermaye organizasyonuna
dayanmakta olup kazanç sağlama niyet ve kastının bulunup bulunmaması böyle bir organizasyon
tarafından icra edilen faaliyetin "ticari faaliyet" olma niteliğine etki etmemektedir. Ancak bir
faaliyetin "ticari faaliyet" sayılabilmesi için kazanç sağlama niyet ve kastı gerekmemekle birlikte
faaliyeti icra eden organizasyonun bütün unsurlarıyla birlikte değerlendirildiğinde kazanç sağlama
potansiyeline sahip olması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Safi kazancının tespit edilmesi için indirilmesi kabul edilen giderlere anılan Kanunun 40 ıncı
maddesinde yer verilmiş olup maddenin 1 inci bendi gereği ticari kazancın elde edilmesi ve idame
ettirilmesi için yapılan genel giderler safi kazancın tespitinde indirilebilecektir. Bununla birlikte, bir
masrafın gider yazılabilmesi için yapılan harcama ile iş arasında açık, güçlü bir illiyet bağınınmevcut olması ve işin önemi ölçüsünde yapılmış bulunması gerekmektedir.
Aynı Kanunun 65 inci maddesinin birinci fıkrasıyla da her türlü serbest meslek faaliyetinden
doğan kazançların serbest meslek kazancı olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu maddenin ikinci
fıkrası hükmüne göre ise serbest meslek faaliyeti, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya
mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın
şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.
Kanunun 18 inci maddesinde, müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekâr,
bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale,
bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video
band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet
ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota
halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve
temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılatın gelir vergisinden istisna olduğu hükme
bağlanmıştır.
Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan
bedel ve ücretler de istisnaya dahil olup söz konusu kazançların arızî olarak elde edilmesi istisna
hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmemektedir.
Ancak, serbest meslek kazançları istisnasının, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi
uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye etkisi bulunmamaktadır.
Kanunun 94 üncü maddesinin 1 inci fıkrası hükmü uyarınca, bu fıkrada sayılanların madde
içerisinde bentler halinde yazılı ödemeleri avans olarak yapılan ödemeler de dahil olmak üzere
nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat
yapmaları gerekmektedir.
Söz konusu 94 üncü maddenin 1 inci fıkrasının 2 numaralı bendine göre, 18 inci madde
kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden %17 oranında, noterlere
serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç olmak üzere diğer serbest meslek
işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden ise %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması icap
etmektedir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesindeki istisnadan
yararlanan sanatçıların eserlerinin, sanatçılar tarafından veya tarafınızdan aynı Kanunun 94 üncü
maddesinin 1 inci fıkrasında sayılanlara satılması durumunda eseri alanlarca yapılan ödemeler
üzerinden, Kanunun 94 üncü maddesinin 1 inci fıkrasının 2/a bendine göre %17 oranında gelir
vergisi tevkifatı yapılması, bahsi geçen gelir vergisi istisnasından yararlanmayan sanatçıların
meydana getirdikleri ürünlerin Kanunun 94 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında sayılanlara satılması
durumunda ise ürünü alanlar tarafından ödenecek tutarlar üzerinden Kanunun 94 üncü maddesinin
1 inci fıkrasının 2/b bendine göre %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Sözü edilen eser veya ürünlerin bahse konu fıkrada yazılı olmayanlara satılması halinde ise
eseri veya ürünü alan kişilerin yaptıkları ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapmasına gerek
bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, sanatçıların eserlerini galeride nakit veya kredi kartı ile satmanız
karşılığında elde edeceğiniz komisyon tutarının ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi
gerekmekte, tablolarının tanıtımı ve satılması için yaptığınız ikramlara ilişkin giderlerin işinizin
mahiyeti ve genişliği ile mütenasip olması şartıyla, bu harcamaların ticari kazancınızın elde
edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler kapsamında değerlendirilmesi ve ticari
kazancınızın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
II- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
KDV Kanununun; - 1/1 inci maddesine göre her türlü ticari, zırai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabi olup, maddenin dördüncü fıkrasında, ticari,
sınaî, ziraî faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliğinin Gelir Vergisi
Kanunu hükümlerine göre belirleneceği,
- 20 nci maddesinde verginin matrahının, teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığını teşkil eden
bedel olduğu, bedel deyiminin de malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılandan bu işlem
karşılığı alınan veya borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen
değerler toplamını ifade ettiği,
hüküm altına alınmıştır.
Bu hükümler uyarınca, değişik sanatçılara ait eser ve ürünlerin teslim alınarak sanat
galeriniz tarafından doğrudan satışı Kanunun 1/1 inci maddesi gereğince KDV'ye tabidir.
Sanat galerinizin sanatsal ürünleri teslim almadan satışına aracılık etmesi halinde ise
aracılık hizmeti karşılığını oluşturan komisyon bedelleri KDV'ye tabi olacaktır.
Diğer taraftan, sanat galerinizin komisyon karşılığı satışına aracılık ettiği eser ve ürünlerin
alıcılara eser sahipleri tarafından teslimi ise eser sahibinin Gelir Vergisi Kanunu karşısındaki
durumuna bağlıdır. Eser sahibinin (serbest meslek) faaliyeti Gelir Vergisi Kanunu bakımından
süreklilik arz etmesi halinde KDV'ye tabi olacak, arizi nitelik taşıması halinde ise KDV
uygulanmayacaktır.
Öte yandan, sanatçılar adına satışı yapılan eser ve ürünlere ait bedelin sanat galeriniz
tarafından kredi kartı ile tahsilinde, kredi kartı ile tahsil edilen tutar verilecek beyannamenin ilgili
dönemde gerçekleştirilen teslim ve hizmetlere ait bedelin kredi kartı ile tahsil edilen kısmında yer
alacaktır. Ancak, yer alan bu tutarın Tablo I (e-Beyannamede Matrah) de beyan edilen tutar ile
uyum göstermemesi ve vergi dairesince bu hususun sorulması halinde, bu tutarın hangi teslim ve
hizmete ait olduğu ve teslim ve hizmetin gerçekleştirilmesi anında Vergi Usul Kanununda
belirtildiği şekilde belgelendirildiği "izah" nedeni olarak kullanılabilecektir.
III- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesi hükmüne göre, fatura, satılan emtia
veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi
yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.
Aynı Kanunun 231 inci maddesinin 5 inci bendinde, faturanın, malın teslimi veya hizmetin
yapıldığı tarihten itibaren azamî yedi gün içinde düzenlenmesi gerektiği, bu süre içerisinde
düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları
Mecburiyeti Hakkında Kanunun 1 inci maddesinde; satışı yapılan malları aynen veya işlendikten
sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci
sınıf tüccarların, bu Kanun'a göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetinde oldukları,
ödeme kaydedici cihazlar kullanılarak verilen satış fişleri ve ruloların yukarıda sayılan mükelleflerin
fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışların ve yaptıkları işlerin belgelendirilmesinde
kullanılacağı ve fatura yerine geçeceği, ödeme kaydedici cihazların kullanılması mecburiyetinin
Maliye Bakanlığınca tespit edilen faaliyetlerle uğraşanlar hakkında uygulanmayacağı hükme
bağlanmıştır.
38 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları
Mecburiyeti Hakkında Kanun'la İlgili Genel Tebliğ'de, sanat ürünlerinin satışı ile uğraşan sanat
galerilerinin ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğu bulunmadığı belirtilmiştir.
Buna göre, sanatçıların eser ve ürünlerinin galerinizden satışına ilişkin olarak ödeme
kaydedici cihaz kullanma zorunluluğunuz bulunmamakta, bu satışlara bağlı komisyon geliriniz içinsanatçılara fatura düzenlemeniz gerekmektedir.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuza konu edilen ve sanatçıların gelir vergisi ve katma
değer vergisi karşısındaki durumları ile bu kişiler tarafından düzenlenecek belgelere ilişkin
hususların değerlendirilebilmesi ise bu kişiler tarafından özelge talep formu ile bizzat müracaat
edilmesi halinde mümkün olabilecektir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.