Şehiriçi Yolcu Taşımacılığında Hat Kullanım Hakkınını Kiralanması

Özelge: Şehiriçi Yolcu Taşımacılığında Hat Kullanım
Hakkınını Kiralanması hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.63.15.01-001-3
Tarih:
30/01/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ŞANLIURFA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Vergi ve Anlaşmalar Uygulama Müdürlüğü
Sayı : B.07.1.GİB.4.63.15.01-001-3 30/01/2012
Konu : Şehiriçi Yolcu Taşımacılığında Hat Kullanım Hakkınını
Kiralanması
İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinden özetle; ... Belediye Başkanlığının 21.12.2006
tarih ve 1157 sayılı Encümen Kararı ile tarafınıza verilen "Araç ve/veya Hat Kullanım Hakkı"
sahiplerinden (1/2 hissesi ...-1/2 hissesi ...'a ait) olduğunuzu, şu an için herhangi bir ticari
faaliyetinizin ve dolayısıyla mükellefiyet kaydınızın bulunmadığını, Belediyece verilen söz konusu
hat kullanma hakkınızı ... Vergi Dairesi .... vergi kimlik numarasında kurumlar vergisi mükellefi
olarak faaliyet gösteren ve halen Belediye denetimli şehir içi toplu taşıma işini yapmakta olan ...
A.Ş. ile 02.12.2011 tarihinde imzalamış olduğunuz "Süreli Hat Kullanım Hakkı Sözleşmesi" ile
25.03.2014 tarihine kadar aylık 3.410,00 TL karşılığında adı geçen şirkete kiraladığınızı, kiraya
verdiğiniz şirket tarafından sizlere yapılacak kira ödemelerine karşılık fatura istenildiğini, ancak
vergi mükellefiyetinizin olmaması nedeniyle fatura düzenleyemediğinizi bildirerek, adı geçen
şirketten alacağınız aylık kira bedellerinin gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilip
değerlendirilmeyeceği hususunda Başkanlığımızdan görüş talep ettiğiniz anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinde, her türlü ticari ve
sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 70 inci maddesinde ise; "Aşağıda yazılı mal ve hakların sahipleri,
mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya
verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır:
.......
5- Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı (İhtira beratının mucitleri veya
kanunî mirasçıları tarafından kiralanmasından doğan kazançlar, serbest meslek kazancıdır.),
alameti farika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve
televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir
tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya
kullanma imtiyazı gibi haklar (Bu hakların kullanılması için gerekli malzeme ve teçhizat bedelleri de
gayrimenkul sermaye iradı sayılır.);
Yukarıda yazılı mallar ve haklar ticari veya zirai bir işletmeye dahil bulunduğu takdirde
bunların iratları ticari veya zirai kazancın tespitine müteallik hükümlere göre hesaplanır.
Tüccarlara ait olsa dahi, işletmeye dahil bulunmayan gayrimenkullerle haklar hakkında bu
bölümdeki hükümler uygulanır...." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, Kanun maddesinde geçen "ticari işletmeye dahil olma" ifadesinden, bilanço esasına
tabi olan işletmelerde bilançonun aktifinde kayıtlı mal ve hakların, işletme hesabı esasına göre
defter tutan ferdi işletmelerde ise işletme faaliyetiyle doğrudan ilgili olan ve envantere alınmış
bulunan iktisadi kıymetlerin anlaşılması gerekmektedir.
Aynı Kanunun, 94 üncü maddesinde, kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu
müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve
vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan
etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme
hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin maddede sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler
dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben
tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükme bağlanmış olup, söz konusu fıkranın (5/a) bendi
uyarınca, 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerde tevkifat
oranı %20 olarak belirlenmiştir.
Yine aynı Kanunun 86'ncı maddesinde de; "Aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname
verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dâhil edilmez.
...
c) Vergiye tâbi gelir toplamının [(a)ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103'üncü maddede yazılı
tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tâbi
tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul
sermaye iratları,
d) Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 600 milyon lirayı (2011 yılı için 1.170 TL, 2012 yılı
için 1.290 TL ) aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul
sermaye iratları.
..." hükmü yer almaktadır.
Bu bağlamda, ... Belediye Başkanlığının 16.08.2007 tarih ve 930 sayılı Encümen Kararıyla
tarafınıza verildiği anlaşılan ve herhangi bir ticari işletmeye kayıtlı olmadığını beyan etmiş
olduğunuz şehir içi toplu taşımacılık işine ait hat kullanım hakkınızı Topçumeydanı vergi dairesi
müdürlüğünün ... vergi kimlik numaralı mükellefi ... A.Ş.'ye kiraya vermenizden dolayı elde ettiğiniz
kazancın, gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi gerekmekte olup, adı geçen şirket
tarafından tarafınıza yapılan hat kullanım hakkı kiralama ödemelerinin tamamı üzerinden Gelir
Vergisi Kanununun 94/5-a bendi uyarınca tevkifat yapılması gerekmektedir.
Ayrıca, elde etmiş olduğunuz gayrimenkul sermaye iradının aynı Kanunun 86'ncı maddesinin
/1-c bendi gereğince, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci diliminde yer alan tutarı (tevkif
edilen tutar dahil 2011 yılı için 23.000 TL, 2012 yılı için 25.000 TL) aşması halinde ikametgahınızın
bağlı bulunduğu vergi dairesine adı geçen şirketle aranızda imzalamış olduğunuz sözleşme tarihi
itibariyle gayrimenkul sermaye iradı yönünden mükellefiyet tesis ettirip elde ettiğiniz iradın
tamamını yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmeniz gerekmektedir.
Öte yandan tahakkuk eden gelir vergisinden anılan şirketçe adınıza tevkif edilerek ödenen
gelir vergilerinin beyanname üzerinden hesaplanacak gelir vergilerinize mahsup edileceği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.