Sera gazı salınımının azaltılması ile ilgili gönüllülük esasına göre yolculardan alınacak bedellerin vergisel durumu hk.

Özelge: Sera gazı salınımının azaltılması ile ilgili gönüllülük
esasına göre yolculardan alınacak bedellerin vergisel
durumu hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.99.16.01.0-VUK-233-38
Tarih: 
08/06/2011
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.99.16.01.0-VUK-233-38 08/06/2011
Konu : Sera gazı salınımının azaltılması ile ilgili gönüllülük  
esasına göre yolculardan alınacak bedellerin vergisel
durumu
 
İlgi kayıtlı özelge talep formunuzda; ortaklığınızın  çevreye salınan sera gazı emisyonunun telafi
edilmesi amacıyla  karbon ofset satın alınmasını tercih ettiği ve  Uluslararası Hava Taşımacılığı
Birliği (IATA) ile bir anlaşma imzaladığı, söz konusu anlaşma ile ortaklığınızın uçuşları neticesinde
çevreye salınan karbon gazının maliyetini karşılayacak bedelin, uçuşu gerçekleştirilen yolcuların
gönüllülük esası çerçevesinde IATA tarafından  belirlenmiş olan hesaplama tutarı üzerinden
ortaklığınız  web sayfasından satın alacağı biletlerle sınırlı olmak üzere, projelere katkıda bulunmak
isteyip istemediklerine ilişkin sunulacak seçenek sonucunda, katkıda bulunmayı tercih edenler
adına otomatik olarak hesaplanacak bağış bedelinin bilet içerisinde tahsil edileceği ve  Birleşmiş
Milletler tarafından çevreye katkısı onaylanmış projelere aktarılmasına aracılık yapılacağı,  konu ile
ilgili olarak da IATA tarafından şirketinize danışmanlık hizmeti verileceği ve  IATA Cenevre(İsviçre)
merkezli fatura düzenleneceği, ayrıca bağışın amacı doğrultusunda kullanıldığını teyid etmek üzere,
ortaklığınızın web sayfasında ... Kalite Kontrol Ajansı logosunun kullanılacağını ve bu kullanıma
ilişkin olarak ajans tarafından ortaklığınıza İngiltere merkezli fatura düzenleneceği belirtilerek;
ortaklığınızca IATA'ya danışmanlık hizmeti karşılığında ve ... Kalite Kontrol Ajansına logo kullanımı
karşılığında yapılacak ödemeler ile Birleşmiş Milletler tarafından çevreye katkısı onaylanmış
projelere aktarılmasına aracılık edilmek üzere gönüllülük esasına göre yolculardan toplanacak
bağış bedellerinin vergisel durumları hakkında Başkanlığımızın görüşü talep edilmektedir.
1- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun "İspat Edici Kağıtlar" başlıklı 227 nci maddesinde;
"Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet
ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.
Defter tutmak mecburiyetinde olmayan mükellefler vergi matrahlarının tespiti ile ilgili giderlerini
tevsike mecburdurlar. (Götürü usulde tespit edilen giderler hariç.)
Bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanunun Maliye ve Gümrük Bakanlığına verdiği yetkiye
dayanılarak, kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması
halinde bu belgeler vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılır.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı düzenlemesi mecburi olan belgelerde bulunması gereken zorunlu
bilgileri belirlemeye ve bu belgelerden uygun gördüklerine, düzenlenme saatinin yazılması
mecburiyetini getirmeye yetkilidir."hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, mezkur Kanunun 229 uncu maddesinde faturanın satılan emtia veya yapılan iş
karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu belirtilmiştir.
253 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "Yurt Dışında Faaliyette Bulunan Mükelleflere
Yaptırılan İş ve Hizmetler Karşılığında Alınan Belgelerle İlgili İşlemler" başlıklı B bölümünde,
"...yurt dışında mukim kişi veya kuruluşlara yaptırılan iş veya hizmetler karşılığında alınan
belgelerin, yurt dışında temsilciliklerimizde veya yurt içinde noterlerde Türkçeye tercüme ve tasdik
edilme zorunluluğu kaldırılmıştır.
Buna göre, yurt dışındaki kişi veya firmalardan belge alan mükellefler, bu belgeleri defter
kayıtlarında gider olarak göstermeleri sırasında belgelerde yazılı bedelleri, belgelerin düzenlendiği
günde Merkez Bankasınca belirlenen döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek kayıtlarında
göstereceklerdir. Ancak inceleme sırasında inceleme elemanınca lüzum görülmesi halinde,
mükellefler bu belgelerini tercüme ettirmek zorundadırlar."
şeklinde açıklamaya yer verilmiştir.
Bu itibarla, yolcularınızdan gönüllü olanlarından bilet bedeli ile birlikte tahsil ederek IATA'ya,
Birleşmiş Milletlere aktarılmak üzere, gönderdiğiniz bağış tutarının şirketiniz tarafından
düzenlenecek bilet ile tevsik edilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak bu tutarın seyahat
hizmetine tekabül eden bilet bedelinden ayrı olarak gösterilmesi ve bu tutarın IATA'ya
aktarılacağına dair bir şerhin bilet üzerinde yer alması gerekmektedir.
Diğer taraftan, IATA ve ... Kalite Kontrol Ajansının tarafınıza vereceği dilekçenizde bahsi geçen
hizmetler karşılığında fatura düzenlemeleri gerektiği tabiidir. Ancak, mezkur kurumlarca fatura
düzenlenememesi halinde fatura yerine düzenlenecek belgenin hizmetin alındığı ülkede uygulanan
vergi mevzuatı çerçevesinde geçerli bir belge olması halinde kayıtlarınızı bunlara istinaden
yapmanız mümkündür.
Yurt dışındaki firmalar tarafından verilen hizmetler için yapılan ödeme karşılığında alınacak
belgelerin defter kayıtlarınızda gider olarak gösterilmesi sırasında, belgelerde yazılı bedelleri
belgelerin düzenlendiği günde Merkez Bankasınca belirlenen döviz alış kuru üzerinden Türk
Lirasına çevirerek kayıtlarınızda göstermeniz mümkün bulunmaktadır.
2- KURUMLAR VE GELİR VERGİSİ KANUNLARI YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; birinci maddede
yazılı kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayanların yalnız
Türkiye'de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmış, üçüncü
fıkrasında ise dar mükellefiyet mevzuuna giren kurum kazancının hangi kazanç ve iratlardan
oluştuğu belirtilmiştir.
Öte yandan, aynı Kanunun 30 uncu maddesinde, dar mükellefiyete tabi kurumların maddede sayılan
kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya
hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükme
bağlanmış olup, serbest meslek kazançlarından yapılacak kesinti oranı 2009/14593 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı uyarınca 03.02.2009 tarihinden itibaren, petrol arama faaliyetleri dolayısıyla
sağlanacak kazançlarda % 5, diğer serbest meslek kazançlarında % 20; ticari veya zirai kazanca
dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri
gayrimaddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk
ettirilen bedeller üzerinden % 20 olarak belirlenmiştir.
Diğer taraftan, 19.10.1988 tarih ve 19964 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.01.1989
tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan " Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzeyİrlanda Birleşik Krallığı Arasında Gelir ve Sermaye Değer Artış Kazançları Üzerinden Alınan
Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması"nın
gayrimaddi hak bedellerini düzenleyen 12 nci maddesinde;
" 1- Bir Akit Devlette doğan ve diğer Akit Devletin bir mukimine ödenen gayrimaddi hak bedelleri,
bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2- Bununla beraber, sözkonusu gayrimaddi hak bedelleri elde edildikleri Akit Devlette ve o Devletin
mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak gayrimaddi hak bedelinin gerçek lehdarı diğer Akit
Devletin mukimi ise, bu şekilde alınacak vergi gayrimaddi hak bedelinin gayrisafi tutarının yüzde
10'unu aşmayacaktır.
3- Bu maddede kullanılan "gayrimaddi hak bedelleri" terimi, sinema filmleri, radyo televizyon
yayınlarında kullanılan filmler ve bantlar dahil olmak üzere edebi, artistik, bilimsel her nevi telif
hakkının veya her nevi patentin, alameti farikanın, desen veya modelin, planın, gizli formül veya
üretim yönteminin veya sınai, ticari, bilimsel tecrübeye dayalı bilgi birikiminin kullanma imtiyazı,
kullanma hakkı veya satışı ile sınai, ticari, bilimsel teçhizatın kullanma imtiyazı veya kullanma hakkı
karşılığında ödenen her türlü bedelleri kapsar." denilmektedir.
Bu hüküm uyarınca, ... Kalite Kontrol Ajansına yapılacak gayrimaddi hak bedeli ödemeleri
üzerinden Türkiye'de % 10 oranında kurumlar vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
İngiltere mukimlerinin Türkiye'de elde ettikleri kazanç veya iratların ilgili Anlaşma çerçevesinde
vergiye tabi tutulabilmesi için İngiltere yetkili makamlarından mukimlik belgesi almaları ve bu
belgenin aslı ile noterce veya bu ülkedeki Türk Konsolosluklarınca tasdik edilecek Türkçe
tercümesinin bir örneğinin ilgili vergi dairesine veya kendilerine yapılan ödeme üzerinden vergi
sorumlularınca vergi tevkifatı yapılması durumunda ise vergi sorumlularına ibraz etmeleri
gerekmektedir. Vergi sorumluları, teslim aldıkları söz konusu mukimlik belgelerini gerektiğinde
yetkili makamlara ibraz etmek üzere muhafaza edeceklerdir. Mukimlik belgesinin ibraz
edilememesi  durumunda  ise  ilgili  Anlaşma  hükümleri  yerine  iç  mevzuat  hükümlerimiz
uygulanacaktır.
Diğer taraftan, Türkiye ile İsviçre arasında yürürlükte olan bir Çifte Vergilendirmeyi Önleme
Anlaşması mevcut olmadığından, IATA tarafından söz konusu teşebbüse verilecek danışmanlık
hizmetleri  kapsamında  yapılacak  ödemelerin  iç  mevzuat  hükümlerimiz  çerçevesinde
vergilendirilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, gönüllülük esasına göre Birleşmiş Milletler tarafından çevreye katkısı onaylanmış
projelerde kullanılmak üzere yolculardan IATA'ya aktarılmak için tahsil edilen ve bilet üzerinde
bilet bedelinden ayrı olarak gösterilen bağış tutarlarının kurum kazancı ile ilişkilendirilmesine
gerek bulunmamaktadır.       
3- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesiyle, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve
serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi
olduğu, bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine yapılmasının,
bunları yapanların hukukî statü ve kişiliklerinin, Türk tabiiyetinde bulunup bulunmamalarının,
ikametgâh veya işyerlerinin yahut kanunî merkez veya iş merkezlerinin Türkiye'de olup
olmamasının işlemlerin mahiyetini değiştirmeyeceği ve vergilendirmeye mani teşkil etmeyeceği
hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 6 ncı maddesinde, işlemlerin Türkiye'de yapılmasının, malların teslim anında
Türkiye'de  bulunmasını,  hizmetin  Türkiye'de  yapılmasını  veya  hizmetten  Türkiye'de
faydalanılmasını ifade ettiği, 8/1-a maddesinde de mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde katma
değer vergisinin mükellefinin bu işleri yapanlar olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan, Katma Değer Vergisi Kanununun 9/1 inci maddesi ile mükellefin Türkiye içindeikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde vergiye tabi
işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma konusunda Bakanlığımıza yetki
verilmiştir.
Bu yetkiye dayanarak yayımlanan 15 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (C) bölümünde "Katma Değer
Vergisi Kanununun 1. maddesine göre işlemler Türkiye'de yapıldıkları takdirde vergiye tabi
tutulabilecektir. Aynı Kanunun 6/b maddesine göre, Türkiye'de yapılan, veya faydalanılan hizmetler
Türkiye'de ifa edilmiş sayılacaktır. Yurt dışındaki firmalara yaptırılan hizmetlerden bu kapsama
girenlerin vergiye tabi olacağı açıktır. Bu gibi hizmet ifalarında mükellef esas olarak yurt dışındaki
firma olmakla birlikte, firmanın Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi
bulunmaması halinde vergi, sözü edilen Kanunun 9. maddesi gereğince hizmetten faydalanan yurt
içindeki muhatap tarafından bağlı bulunulan vergi dairesine sorumlu sıfatıyla beyan edilip
ödenecektir." denilmiştir.
Buna göre, ikametgâhı, işyeri, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de olmayan Uluslararası Hava
Taşımacılığı Birliği (IATA) nin ortaklığınıza vereceği danışmanlık ve yönetim hizmetleri ile ... Kalite
Kontrol Ajansına yapılacak logo kullanımı ödemeleri hizmet ithali kapsamında KDV ye tabi olup, bu
verginin ortaklığınız tarafından 2 numaralı KDV beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edilip
ödenmesi gerekmektedir.
Öte yandan, Birleşmiş Milletler tarafından çevreye katkısı onaylanan projelere bağış olarak
aktarılmak üzere, yolcularınızdan gönüllülük esası çerçevesinde (bilet üzerinde ve bedelden ayrı
gösterilerek) tahsil edilen tutarlar ise ortaklığınız tarafından yapılan bir teslim veya hizmetin
karşılığını teşkil etmediğinden katma değer vergisine tabi değildir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.