Serbest meslek erbabına ücret ödenmeden makbuz düzenlenmesi durumunda tevkifat yapılıp yapılmayacağı hk.

Özelge: Serbest meslek erbabına ücret ödenmeden makbuz
düzenlenmesi durumunda tevkifat yapılıp yapılmayacağı hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.10.15.01-2010-GVK-1328-87
Tarih: 
26/08/2011
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BALIKESİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.10.15.01-2010-GVK-1328-87 26/08/2011
Konu : Serbest meslek erbabına ücret ödenmeden makbuz  
düzenlenmesi durumunda tevkifat yapılıp yapılmayacağı
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; ekonomik sebeplerden dolayı muhasebecinizin ücretini
ödemediğiniz halde, tarafınıza serbest meslek makbuzu düzenlendiği ve söz konusu miktarı gider
olarak kaydettiğiniz ve katma değer vergisi beyannamesinde indirim konusu yaptığınız belirtilerek,
nakden ödeme yapılmadan hesaben yapılan ödemeye ilişkin düzenlenmiş bulunan serbest meslek
makbuzunun düzenlenme tarihindeki döneme ait muhtasar beyanname ile verilip verilmeyeceği
hususunda Başkanlığımızdan görüş talep edilmektedir.
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Serbest Meslek Kazancının Tarifi" başlıklı 65
inci maddesinde;
"Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa
dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi
nam ve hesabına yapılmasıdır..."         
hükmü yer almaktadır. 
Aynı Kanunun "Serbest Meslek Kazancının Tespiti" başlıklı 67 nci maddesinde;
"Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil
edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu
faaliyet dolayısıyle yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.
Müşteri ve müvekkilinden, serbest meslek faaliyeti ile ilgili olmak üzere para ve ayın şeklinde
alınan gider karşılıkları kazanca ilave edilir..."
hükmüne yer verilmiştir.
Diğer taraftan, aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında; "Kamu idare ve müesseseleri,
iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar,
dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini
beyan  etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai
işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak
ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak saliplerinin gelir vergilerine
mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar." hükmüne yer verilmiş olup,  aynı  maddenin  2 
numaralı  bendinde;  "Yaptıkları  serbest  meslek  işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan
ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);a)18'inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden
(2009/14592 sayılı B.K.K ile % 17)
b)Diğerlerinden, (2009/14592 sayılı B.K.K. ile % 20)
....
vergi tevkifatı yapılır." hükmündedir.
Öte yandan, 96 ncı maddesinde de "Vergi tevkifatı, 94 üncü madde kapsamına giren nakten veya
hesaben yapılan ödemelere uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına
tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt
ve işlemleri ifade eder..."  hükmünde olup, "Muhtasar Beyanname" başlıklı 98 inci maddesinde ise;
"94'üncü madde gereğince vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar bir ay içinde yaptıkları ödemeler
veya tahakkuk ettirdikleri kârlar ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın
yirmiüçüncü günü akşamına kadar, ödeme veya tahakkukun yapıldığı yerin bağlı olduğu vergi
dairesine bildirmeye mecburdurlar..." hükümleri yer almaktadır.
Ayrıca 213 sayılı Vergi Usul Kanununun "Makbuz Mecburiyeti" başlıklı 236 ncı maddesinde de;
"Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest
meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek
ve almak mecburiyetindedir." hükmü yer almıştır.
Buna göre, ekonomik sebeplerden dolayı muhasebecinizin serbest meslek faaliyeti karşılığında olan
ücretini ödemediğiniz halde tarafınıza serbest meslek makbuzu düzenlenmiş olması, bu makbuzun
kayıtlara alınarak muhtasar beyannameye dahil etmeniz nedeniyle hesaben ödeme gerçekleşmiş
olacağından söz konusu ödemeler üzerinden gelir vergisi tevkifatının yapılarak, muhtasar
beyannameyle beyan edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
   
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.