Son kullanma tarihi geçmiş olan ürünlerin takdir komisyonu kararı olmaksızın imha edilmesi halinde gider kaydı ve belge düzeni.

Özelge: Son kullanma tarihi geçmiş olan ürünlerin takdir
komisyonu kararı olmaksızın imha edilmesi halinde gider
kaydı ve belge düzeni.
Sayı: 
39044742-KDV.29-1617
Tarih: 
30/09/2013
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü
 
Sayı : 39044742-KDV.29-1617 30/09/2013
Konu : Son kullanma tarihi geçmiş olan ürünlerin takdir  
komisyonu kararı olmaksızın imha edilmesi halinde
gider kaydı ve belge düzeni.
 
                İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, her türlü çikolata, kakaolu ürünler,...ve
dondurulmuş gıda ürünlerinin imalatı, ithalatı, ihracatı ve yurt içinde pazarlanması faaliyetinde
bulunan Şirketinizin, ürünlerin satışı ve distribütörlüğüne münhasıran yetki verdiğiniz distribütör
firma ... San. Paz. ve Tic. A.Ş.'nin, aranızda yapılan sözleşme uyarınca son kullanma tarihi geçmiş
olan ürünleri, bu işlem için Çevre ve Orman Bakanlığı'ndan lisans almış olan İstanbul ... A.Ş.'ye
imha ettirdiği ve imhaya konu ürünlerin bedelini tutanak örneği ile tarafınıza fatura ettiği
belirtilerek söz konusu ürünlerin takdir komisyonu kararı olmaksızın imha edilmesi halinde
distribütör firmanın tarafınıza faturalandırdığı ürün bedellerinin gider yazılıp yazılamayacağı ve
faturada yer alan KDV nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı ile belge düzeni hakkında
Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.
                GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN
                5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Safi Kurum Kazancı" başlıklı 6 ncı maddesinde;
kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safı kurum kazancı
üzerinden hesaplanacağı, safı kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç
hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
                193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde ise ticari kazancın tespitinde
indirilebilecek giderler sayılmış olup anılan maddenin (3) numaralı bendinde de işle ilgili olmak
şartıyla mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve
tazminatların gider olarak indirilmesinin kabul edileceği belirtilmiştir.
                Özelge talep formunuz ekinde ibraz edilen ve şirketiniz ile distribütör arasında imzalanan
sözleşmenin incelenmesi sonucunda, 11.1 numaralı bölümünde, distribütörün satıcıları aracılığıyla,
toptancıları veya doğrudan perakendecileri tarafından son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin
satılmadığını veya distribütörün satıcılarının programlanan bir sonraki ziyaretinden önce son
kullanma tarihi geçecek ürünlerin hiç bir şekilde satılmadığını denetleyeceği ve bu iki durumda
distribütörün söz konusu ürünleri geri çekmekle yükümlü olduğu; 11.3 numaralı bölümünde, geri
çekilen ürünlerin net maliyetinin sözleşmenin birinci yılında %100'ünün (müteakip yıllarda geri
çekilen ürünün %2 kadarının maliyetinin taraflar arasında eşit paylaşılacağı aşan kısımdan mükellef
Kurumun sorumlu olacağı) mükellef Kurum tarafından distribütöre ödeneceği; 11.5 numaralı
bölümünde, distribütörün mükellef Kurumu iadeler konusunda bilgilendireceği, imha edilecek
ürünlerin miktarı konusunda nihai onay alacağı, aylık olarak geri çekilen söz konusu ürünlerin
faturalarını, resmi beyan ve mükellef kurum tarafından talep edilen tüm diğer bilgilerle birlikte
sunacağı hususlarının yer aldığı görülmüştür.                Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre şirketinizin imha edilen mamullere ilişkin
... AŞ'ye sözleşmeye istinaden fatura karşılığı ödediği tutarların, Gelir Vergisi Kanununun 40 ncı
maddesinin (3) numaralı bendine göre kurum kazancınızın tespitinde indirim konusu yapılması
mümkündür.
                Öte yandan, imha edilen malların bedellerinin ...  A.Ş. tarafından gider olarak dikkate
alınabilmesi için söz konusu imha işleminin Bakanlık yetkililerinin katılımıyla bir Komisyon
tarafından gerçekleştirilmesi, bunun sağlanamaması halinde ise olayın Takdir Komisyonuna sevk
edilerek imha edilen ürünlerin emsal bedelinin belirlenmesi gerekmektedir.
VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
                Distribütör firmanın tutanakla imha ettirdiği emtiaların bedelini yansıtma faturası
düzenleyerek Şirketinize aktarması nedeniyle, faturalandırılan emtia bedellerinin gider kaydedip
kaydedemeyeceği hususuna ilişkin olarak özelge talep formunuz ekinde yer alan distribütörlük
dağıtım sözleşmesinin (4.2) bölümünden, imha konusu emtialar da dahil dağıtım konusu emtiaların
Şirketin tarafından distribütör firma olan ... A.Ş.'ne satıldığı anlaşılmaktadır.
                Bir firmanın kendi aktifinde olan emtiaları imha ettirerek bedellerinin giderleştirilmesi
vergi usul mevzuatında bulunmaktadır. Ancak kendi aktifinde bulunmayan (başka firmaya ait
emtiaların) başkasına imha ettirilerek imha tutanağıyla fatura karşılığı ödemesi yapılarak
giderleştirilmesinin mümkün olmadığı düşünülmektedir. İmha edilen bir emtianın satılarak teslimi
mümkün olmayacağından söz konusu satış işleminin gerçek bir işlem olarak algılanması mümkün
değildir.
                Ancak, söz konusu emtiaların imha edilmeden önce satın alınarak faturalandırılması ile
aktife alınması durumunda, bu emtiaların imhasının başkası aracılığıyla yapılması halinde bu
emtiaların imhası sonucu giderleştirilmesi mümkündür.
                Bu nedenle imha konusu emtiaları aktifinde bulunduran şirketin aşağıdaki açıklamaları
dikkate alması durumunda imha edilen malların bedellerinin gider yazılarak aktiften çıkarması
mümkün bulunmaktadır.
                213 sayılı Vergi Usul Kanununun "Takdir Komisyonlarının Görevleri" başlıklı 74 üncü
maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde, yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve
servet takdirlerini yapmak takdir komisyonlarının görevleri arasında sayılmıştır.
                Mezkur Kanunun 278 inci maddesinde, yangın, deprem ve su basması gibi afetler
yüzünden veyahut bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak gibi hâller neticesinde
iktisadî kıymetlerinde önemli bir azalış vaki olan emtia ile maliyetlerin hesaplanması mutad
olmayan hurdalar ve döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartaların emsal bedeli ile değerleneceği hükme
bağlanmıştır.
                Aynı Kanunun 267 nci maddesinde ise, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut
doğru olarak tespit edilemeyen bir malın emsal bedelinin, ortalama fiyat, maliyet bedeli ve takdir
esası olmak üzere üç esasa göre tayin edileceği; ilk iki sıradaki usul ile belli edilemeyen emsal
bedelin ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edileceği hüküm altına
alınmıştır.
                Mer'i mevzuata göre, bir mükellefe ait takdir işleminin mükellefin bağlı olduğu vergi
dairesinin bulunduğu il veya ilçedeki takdir komisyonunca yapılması gerekmektedir. Ancak özellik
arz edebilecek bazı durumlarda takdir işlemlerinin başka mahalde bulunan takdir komisyonlarınca
da yapılmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.
                Bu durumda, farklı bölgelerde bulunan ve kıymetleri düşen emtianın emsal bedelleri,
bulundukları il veya ilçelerdeki takdir komisyonlarınca tespit edilebileceği gibi, emtianın bulunduğu
il veya ilçelerdeki takdir komisyonlarınca emsal bedellerini belirleyici gerekli tespitler yapılarak
mükellefin bağlı olduğu vergi dairesinin takdir işlemlerini yapmakta olan takdir komisyonuna veriolarak da gönderilebilecektir.
                Emtiaların imhasında genel uygulama, imhaların takdir komisyonu nezaretinde
yapılmasıdır. Ancak son kullanma tarihi geçmiş veya bozuk olan ilaç, tıbbi malzeme, gıda, atık vb.
emtianın insan sağlığına zararlı olabileceği ve acilen imha edilmesi mecburiyeti bulunan bu
ürünlerin emsal bedellerinin takdir komisyonlarınca muayyen bir zamanda takdirinin mümkün
olamayacağı hususları göz önüne alınarak; takdir komisyonuna başvurulmaksızın ilgili bakanlık
veya yetkili kurum görevlilerinin de yer aldığı bir komisyon nezdinde tutanakla tespit edilmek
suretiyle imha edilebilmesi Başkanlığımızca benimsenmiştir.
                Bu çerçevede imha edilecek emtianın niteliğine göre, ilgili mevzuat gereği görevli olan
bakanlıkların veya yetkili kurumun görevlileri ve bu emtiayı imha etmeye yetkili müessese ile
mükellefin temsilcilerinin de yer aldığı bir komisyon nezdinde imha işleminin yapılması ve bu
durumun komisyon tarafından tutanakla tespit edilmesi gerekmektedir.
                Söz konusu ürünlerin yukarıda bahsedilen şekilde teşekkül ettirilen bir komisyon
nezdinde imha edilmesi halinde, bu ürünlerin imhası aşamasına mükellefin bağlı olduğu vergi
dairesi görevlilerinin söz konusu komisyona katılımına gerek bulunmamaktadır.
                Yukarıda izah edilen şekilde ilgili bakanlık ve yetkili kurum görevlilerinin de yer aldığı
komisyon nezdinde imha işlemine ilişkin olarak düzenlenen tutanağın istenildiğinde ibraz edilmesi
şartıyla muhafaza edilmesi gerekmekte olup, imha işleminin söz konusu tutanağa istinaden
muhasebe kayıtlarına intikal ettirilmesi mümkün bulunmaktadır.
                Öte yandan, son kullanma tarihi geçmiş veya bozuk ürünlerin imha edilmesi işlemine ilgili
bakanlık yetkililerinin katılımının sağlanamaması ve imhaya ilişkin tespitin bu komisyon nezdinde
tutanağa bağlanamaması durumunda, olayın mutlaka takdir komisyonuna intikalinin sağlanması
gerekmekte olup, imha edilen ürünlerin takdir komisyonunca belirlenecek emsal bedel üzerinden
kayıtlara alınarak işlem yapılması gerekecektir.
                KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
                Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 29 uncu maddesinde mükelleflerin vergiye tabi
işlemler dolayısıyla hesaplanan KDV den, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin
olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve
benzeri vesikalarda gösterilen KDV nin indirim konusu yapılabileceği hükme bağlanmıştır.
                Diğer taraftan, 113 Seri No.lu KDV Genel Tebliği'nin "E-Kullanım Süresi Geçen veya
Kullanılamayacak Hale Gelen Mallara İlişkin Yüklenilen KDV Hakkında Yapılacak İşlem" başlıklı
bölümünde;
                "...KDV Kanunu'nun (30/c) maddesinde; deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının
yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere,
zayi olan mallara ait KDV'nin indirim konusu yapılamayacağı hükme bağlanmıştır.
                Bu hüküm uyarınca, kullanım süresi geçen veya bir başka biçimde kullanılamayacak hale
gelen ve imha edilen mallar, zayi olan mal mahiyetinde olduğundan mükelleflerce bu malların
iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV nin indirim konusu yapılması da mümkün bulunmamaktadır.
                Bu çerçevede, zayi olan mallara ait yüklenilen ve daha önce indirim konusu yapılan
KDV'nin, imha tarihini kapsayan vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV beyannamesinin  ‘‘İlave
Edilecek KDV'' satırına dahil edilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılması gerekmektedir."
                açıklamasına yer verilmiştir.
                Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, söz konusu ürünler zayi olan mal hükmünde
olduğundan imha işlemini gerçekleştiren distrübitör firma, imha edilen ürünler ile ilgili olarak
yüklendiği KDV yi indirim konusu yapamayacak ve yüklenilen KDV tutarlarını imha işleminingerçekleştiği vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesinin "İlave Edilecek KDV
Satırına" yazmak suretiyle indirim hesaplarından çıkaracaktır. Ayrıca imha edilen ürünler için
distribütör firmanın firmanız adına düzenleyeceği faturada yer alan KDV nin de tarafınızdan indirim
konusu yapılmasına imkan bulunmamaktadır.
                Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
 (*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.