Sovtaj işleminde BSMV uygulaması hk.

Özelge: Sovtaj işleminde BSMV uygulaması hk.
Sayı: 
70903105-180[5601-1406]-35009
Tarih: 
28/03/2014
 
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelir İdaresi Başkanlığı
 
   
Sayı :70903105-180[5601-1406]-35009 28/03/2014
Konu :Sovtaj işleminde BSMV uygulaması  
 
İlgide kayıtlı yazınızda, sigorta konusunun zarara uğraması durumunda sigortalının sigorta
şirketinden hasarın tazminini talep etme hakkı doğduğu, hasarlı veya pert olan malın satılması
durumunda elde edilen gelirin sovtaj geliri olarak tanımlandığı, sigorta şirketlerinin sigortalılardan
aldığı vekalet ile sovtaj işlemlerini (aracın tescili, satışı, hurda olarak kayıttan düşülmesi ya da
yeniden trafiğe çıkarılması işlemlerini) sigortalı adına yaptığı, sovtaj işlemi sırasında hiçbir
aşamada hasarlı ya da pert olan malın mülkiyetinin veya tasarruf hakkının sigorta şirketlerine
geçmediği, pert olan aracın satış işleminin sigorta tazminatı hak sahibine ödenmeden ya da
ödendikten sonra yapılabildiği, ancak hasar tazmininin çoğunlukla aracın satış işlemini takiben
yapıldığı, sigortalı vekili sıfatıyla yapılan satış işlemi soncunda aracın bedelinin sigorta şirketinin
hesabına yatırıldığı ve bu bedel dikkate alınarak tazminat tutarının hesaplandığı, dolayısıyla sigorta
şirketinin tazmin edeceği tutarın aracın rayiç bedeli ile (hasarlı veya pert olan malın) hurda bedeli
arasındaki fark olduğu, bu çerçevede sigorta şirketinin sovtaj bedeli tahsilatının banka ve sigorta
muameleleri vergisine (BSMV) tabi olmaması gerektiğinin düşünüldüğü belirtilerek, sektör
uygulamasına esas teşkil etmek üzere, sovtaj işlemi sürecinde, hasarlı ya da pert olan malın
sigortalı vekili sıfatıyla sigortalı adına yürütülen satış işlemi sonucunda sigorta şirketlerince tahsil
edilen mal bedelinin BSMV'ye tabi tutulup tutulmayacağı hakkındaki Başkanlığımız görüşü talep
edilmektedir.
6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 28 inci maddesinde; "Banka ve sigorta şirketlerinin
10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununa göre yaptıkları işlemler hariç olmak
üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine
her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri
vergisine tabidir." hükmü, 30 uncu maddesinde; BSMV'yi banka ve bankerlerle sigorta şirketlerinin
ödeyeceği hükmü yer almaktadır. 
Aynı Kanunun 31 inci maddesinde ise; "Banka ve sigorta muameleleri vergisinin matrahı 28 inci
maddede yazılı paraların tutarıdır.
...
Sigorta işlemlerinde verginin matrahı, bu işlem dolayısıyla poliçede yer alan prim tutarıdır. Prim
tutarının hesabında, sigorta işlemi dolayısıyla komisyon ve benzeri adlarla sigorta aracılarına
yapılan ödemeler indirim konusu yapılamaz.
Vergi matrahından gider ve vergi adı altında indirim yapılamaz..." hükümleri bulunmaktadır.Bu hükümlerden de anlaşılacağı üzere, sigorta şirketlerinin her ne şekilde olursa olsun yapmış
oldukları tüm işlemler dolayısıyla lehlerine almış oldukları her türlü paralar BSMV'ye tabidir.
Öte yandan, BSMV uygulamasında BSMV'ye tabi her bir işlem tek başına ele alınmakta olup, işlem
sonucunda lehe para kalmışsa BSMV doğmakta, kalmamışsa veya zarar edilmişse doğmamaktadır.
Vergilemede işlem esas alındığından, vergiye tabi matrah bulunurken, bir işlemden elde edilen
gelirden, başka bir işlemden elde edilen zarar düşülememektedir.
Diğer taraftan, Hazine Müsteşarlığınca yayımlanan 21/09/2010 tarihli ve 2010/13 sayılı Rücu ve
Sovtaj Gelirlerine İlişkin Genelge'de "1.1 Tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş muallak
tazminat karşılığına ilişkin hesaplamalarda (dosya muallaklarında) tahakkuk etmiş veya tahsil
edilmiş rücu, sovtaj ve benzeri gelir kalemleri tenzil edilemez. Ancak; tahakkuk etmiş rücu, sovtaj
ve benzeri gelir kalemleri bilançonun aktif tarafındaki ilgili alacak hesabı altında ve gelir
tablosunda aşağıda detaylı verildiği şekilde muhasebeleştirilir." açıklamaları yer almaktadır.
Konu ile ilgili olarak Hazine Müsteşarlığı ile yapılan yazışma sonucu alınan 10/03/2014 tarihli ve
7294 sayılı yazıda da; Kara Araçları Kasko Sigortası Genel Şartlarının 3.3.2.2. maddesinin,"...Aracın
tam hasara uğraması halinde, aracın hasar anındaki rayiç değeri ödenir. Bu durumda, aracın
Karayolları Trafik Yönetmeliğinin ilgili maddesi hükümleri doğrultusunda hurdaya ayrıldığına dair
hurda tescil belgesi sigorta şirketine ibraz edilmeden araç sahibine sigorta tazminatı ödenmez.
Değeri tamamen ödenen araç ve aksamı, talep ettiği takdirde sigortacının malı olur..." hükmüne
amir olduğu belirtilerek, "Sigortacılık uygulamalarında sovtaj, teminat kapsamında gerçekleşen
riziko nedeniyle hasara uğrayan sigortalı malın hasarlı halinin ekonomik değeridir. Halefiyet ilkesi
gereği hasarlı sigortalı malı değerlendirme hakkı, sigorta tazminatını ödedikten sonra sigorta
şirketine ait olmakla birlikte Kara Araçları Kasko Sigortası Genel Şartlarının 3.3.2.2. maddesinde de
cevaz verildiği üzere sigorta sözleşmesinin taraflarının anlaşması halinde hasarlı sigortalı mal,
sigortalıya da bırakılabilmektedir."   açıklamalarına yer verilmiştir.  
Buna göre,  hasarlı veya pert olan mala (araca) ilişkin olarak sigorta şirketleri tarafından tazmin
edilecek tutar, hasarlı veya pert olan malın (aracın) rayiç bedeli ile hurda bedeli arasındaki farka
göre tespit edildiğinden, bir başka anlatımla sigorta şirketlerinin ödemesi gereken tutar (rayiç
bedel), sovtaj geliri kadar azaldığından, sovtaj geliri kadar sigorta şirketleri lehine bir tutar
oluşmaktadır.
Bu durumda, hasarlı veya pert olan malın (aracın) bizzat veya vekalet usulüyle sigorta şirketlerince
satıldığı durumlarda, sigorta şirketleri lehine oluşan sovtaj gelirleri üzerinden genel hükümler
çerçevesinde BSMV hesaplanması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.