Taşıma irsaliyesi yerine irsaliyeli fatura kullanılıp kullanılmayacağı hk.
Özelge: Taşıma irsaliyesi yerine irsaliyeli fatura kullanılıp
kullanılmayacağı hk.
Sayı:
11395140-105[240-2012/VUK-1- . . .]--1346
Tarih:
26/08/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-105[240-2012/VUK-1- . . .]--1346 26/08/2013
Konu : Taşıma irsaliyesi yerine irsaliyeli fatura kullanılıp
kullanılmayacağı.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, şirketinizin taşıma hizmeti verdiği, bu hizmetler için
irsaliyeli fatura düzenlediği ve iki nüshasını araçlarınızda bulundurduğu, ancak taşıma irsaliyesi
düzenlemediğiniz gerekçesiyle yol denetimlerinde sıkıntı yaşandığı belirtilerek, taşıma irsaliyesi
yerine irsaliyeli fatura kullanıp kullanamayacağınız hususunda Başkanlığımız görüşleri talep
edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde; fatura, satılan emtia veya yapılan iş
karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanunun 230 uncu maddesinin 5 inci bendinde ise; "Satılan malların teslim tarihi ve
irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı
hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının,
taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.)
Malın bir mükellefin birden çok işyerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere
bir komisyoncu veya diğer aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk
irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili
bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde
malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.
Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları
kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin
bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan bent hükmünden de anlaşılacağı üzere, sevk irsaliyesi; ticari mal hareketinin
izlenmesi amacıyla düzenlenen bir belgedir.
Mezkur Kanunun 240 ıncı maddesinde ise; "...A) Taşıma irsaliyeleri: Ücret karşılığında eşya
nakleden bütün gerçek ve tüzel kişiler naklettikleri eşya için, 209 uncu maddede yazılı bilgilerle,
sürücünün ad ve soyadı ve aracın plaka numarasını ihtiva eden ve seri ve sıra numarası dahilinde
teselsül eden irsaliye kullanmak zorundadırlar. Bu irsaliyenin bir nüshası eşyayı taşıttırana, bir
nüshası eşyayı taşıyan aracın sürücüsüne veya kaptanına verilir ve bir nüshası da taşımayı yapan
nezdinde saklanır. Bu bent hükmü nakliye komisyoncuları ile acenteleri de kapsar." hükmü yer
almaktadır.
Yukarıda yer alan madde hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, mal sevkiyatı yapan veya
yaptıran alıcı veya satıcıların sevk irsaliyesi, ücret karşılığında eşya nakledenlerin ise taşımairsaliyesi düzenlemeleri gerekmektedir.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan, 173 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nin C/3
bölümünde ise; "Anılan Kanunun 230 uncu maddesine göre satılan malın alıcıya teslim edilmek
üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı
tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının sevk irsaliyesi, 240 ıncı maddesine göre de
ücret karşılığında eşya taşıyanların ise taşıma irsaliyesi düzenleme mecburiyeti bulunmaktadır."
açıklamasına yer verilmiştir.
Diğer taraftan, Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 257 nci maddesinin Maliye Bakanlığına
verdiği yetkiye dayanılarak 211 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile, mükelleflerin
faaliyetlerini aksatmadan yürütmelerini sağlamak ve uygulamayı kolaylaştırmak amacıyla, fatura ve
sevk irsaliyesinin ayrı belgeler olarak değil, isteyen mükellefler açısından "irsaliyeli fatura" adı
altında tek belge olarak düzenlenmesi ve kullanılması imkanı getirilmiştir.
Bahsi geçen tebliğin (d) bendinde "malı satan mükellefler irsaliyeli faturayı en az üç örnek
olarak düzenleyeceklerdir. En az üç nüsha düzenlemeyen irsaliyeli faturalar hiç düzenlenmemiş
sayılacaktır.
İrsaliyeli faturanın iki nüshası mutlaka malı taşıyan araçta bulundurulacak, yoklama ve
denetimlerde irsaliyeli faturanın iki nüshası da ibraz edilecektir. ..." denilmekte. (e) bendinde de, "
"İrsaliyeli fatura" da; faturayı düzenleyenin adı, ticari ünvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve
hesap numarası, malın nev'i, miktarı, fiyatı ve tutarı ile nereye ve kime gönderildiği; müşterinin adı,
ticari ünvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası, faturanın seri ve müteselsil sıra
numarası, düzenleme tarihi ve saati ile anlaşmalı matbaa ile ilgili bilgilere yer verilecektir. Bu
bilgilerin eksik olması halinde 'irsaliyeli fatura' hiç düzenlenmemiş sayılacaktır." denilmektedir.
İrsaliyeli fatura, fatura ve sevk irsaliyesinin tek bir belge ile düzenleme imkanını sağlamakta
olup, bu belgenin düzenlenmesinden malın satıcısı sorumlu bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre;
Ücret karşılığı eşya nakleden şirketinizin, naklettiği her sefer eşya için taşıma irsaliyesi,
malı gönderen müşteriniz tarafından ise taşıdığınız mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi,
Şirketinizin yaptığı taşıma hizmeti karşılığında hizmet verdiği firma adına hizmetin verildiği
tarihten itibaren yedi gün içinde fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
Öte yandan, yapacağınız ücret karşılığı taşıma işiyle ilgili olarak şirketinizin taşıma irsaliyesi
düzenleme zorunluluğu bulunduğundan irsaliyeli fatura düzenlemeniz mümkün bulunmamaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.