TUGS'ye Kayıtlı Geminin Kiralanmasında Elde Edilen Kazancın Vergilendirilmesi hk.

TUGS'ye Kayıtlı Geminin Kiralanmasında Elde Edilen
Kazancın Vergilendirilmesi hk.
Sayı: 
62030549-125[6-2015/225]-69775
Tarih: 
10/03/2017
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
 İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
 
   
Sayı :62030549-125[6-2015/225]-69775 10.03.2017
Konu :TUGS'ye Kayıtlı Geminin  
Kiralanmasında Elde Edilen Kazancın
Vergilendirilmesi
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, şirketinizce ulusal ve uluslararası navlun taşımacılığı
yapıldığı, Türk Uluslararası Gemi Sicili (TUGS)'ne kayıtlı yeni alınan bir geminin ulusal ve
uluslararası navlun taşımacılığı yapan bir denizcilik şirketine bareboat charter (çıplak gemi)
sözleşmesi yaparak belli bir süre için kendi şirketleri namına navlun taşıması için kiralanmak
istendiği, geminin kaptan ve tayfalarını bu şirketin tayin edip, istediği yerlere navlun
taşıyabileceğini ve bu gemi için şirketinize her ay belirli bir miktar ödeme yapılacağı ve
sözleşmedeki miktar kadar fatura kesileceği belirtilerek, uygulanacak katma değer vergisi (KDV)
oranı ve kurumlar vergisi istisnası hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
 
1-KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
 
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Safi kurum kazancı" başlıklı 6 ncı maddesinde;
kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı
üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç
hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
 
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesinde ise bilanço esasına göre ticari
kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki
müspet fark olduğu; bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce işletmeye ilave olunan değerlerin bufarktan indirileceği, işletmeden çekilen değerlerin ise farka ilave olunacağı; ticari kazancın bu
suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun
40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulacağı hüküm altına alınmıştır.
 
Öte yandan, 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanununun 2 nci maddesinde, bu
Kanunda geçen gemi kavramının kabotaj ve/veya kabotaj harici sularda ticari amaçla kullanılan her
türlü yük, yolcu ve açık deniz balıkçı gemileri ile özel maksatlı ve özel yapılı gemilerini ifade ettiği;
12 nci maddesinde ise bu Kanun uyarınca oluşturulan Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı
gemilerin ve yatların işletilmesinden ve devrinden elde edilen kazançların, gelir ve kurumlar
vergileriyle fonlardan istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
 
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin
işletilmesinden ve devrinden elde edilecek kazançlara ilişkin istisna ile ilgili açıklamaların yer aldığı
(5.12.1.) bölümünün "5.12.1.6. Time-charter işletmeciliği" başlıklı alt bölümünde;
 
"Deniz taşımacılığında, zamana veya yüke bağlı olarak geminin tamamını veya bir kısmını
taşıtana tahsis etmek suretiyle yük ve eşya taşıma taahhüt sözleşmeleri kapsamında yapılan "Time-
Charter İşletmeciliği" gemi işletmeciliği faaliyeti kapsamında değerlendirileceğinden, söz konusu
faaliyetlerden elde edilen kazançların kurumlar vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.
 
Ancak, uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin zamana ve yüke bağlı olmaksızın doğrudan
kiraya verilmesi durumunda gemi işletmeciliği faaliyetinden söz edilemeyeceğinden elde edilen kira
gelirine istisna uygulanmayacağı tabiidir."
 
açıklamaları yer almaktadır.
 Gemi kiralama hizmetleri iki şekilde yapılabilmektedir.
 
1-Gemi Kira Sözleşmesi
2-Navlun (Time Charter) Sözleşmesi
 
Navlun sözleşmesinde, taşımayı taahhüt eden asıl taşıyıcı firmaya, taşıma işi şeklinde bir
hizmet verilmekte ve gemi asıl taşıyıcıya kiralanmamaktadır. Geminin bir bölümü ya da tamamı
yükün belirli bir süre içinde taşınması için tahsis edildiği için time charter sözleşmelerinde bedel,
belirli bir yükün taşınması karşılığı olarak değil, yükün belirli bir süre içinde taşınması karşılığı
olarak belirlenmektedir. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, burada geminin kiralanması
değil, taşımanın taahhüdü söz konusudur.
 
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1119 uncu maddesinde; gemi kira sözleşmesi, kiraya
verenin belirli bir süre için geminin kullanılmasını, kira bedeli karşılığında kiracıya bırakmayı
üstlendiği bir sözleşme olarak tanımlanmış olup müteakip maddelerde kiracının gemiyi tahsis
amacına uygun olarak sözleşme hükümleri çerçevesinde dilediği gibi kullanabileceği, gemi
adamlarının çalıştırılmasından doğan bütün borç ve yükümlülüklerin kiracıya ait olduğu hüküm
altına alınmıştır.
 
Ayrıca, Türk Uluslararası Gemi Sicili Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde ise; "Çıplak Kiralama
(Bareboat) :Bir ülke bayrağındaki geminin, bir donatan/işletici sorumluluğunda başka bir ülke
bayrağına geçici bir süre ile geçmesini sağlayan, geminin giderinin kimin tarafından hangi ölçüde
kiralanacağı özel anlaşmalara tabi olan kiralamayı ifade eder." açıklaması yapılmış olup aynı
Yönetmelikte çıplak kiralama kapsamındaki gemilerin ve yatların TUGS'ye tescil edilemeyeceği
belirtilmiştir.
 
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, ilgide kayıtlı özelge talep formunda belirtilen
sözleşmenin, gemi kira sözleşmesi olduğu ve geminin kaptan ve tayfalarının kiracı tarafından tayinedilip istenilen yerlere navlun taşıyabileceği belirtildiğinden, sözleşmede donatan-kiracı arasındaki
ilişki gemi kira sözleşmesi hükümlerine tabi olmaktadır. Bu sebeple, çıplak kiralama sözleşmesi
kapsamında elde edilen kazançlarınızın, 4490 sayılı Kanunun 12 nci maddesinde yer alan istisnaya
tabi tutulması mümkün bulunmamaktadır.
 
2-KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
 
KDV Kanununun 1/1 inci maddesinde; ticari, sınaî, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti
çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
 
KDV oranları, KDV Kanununun 28 inci maddesinin Bakanlar Kuruluna verdiği yetki uyarınca
yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Kararname eki I sayılı listede yer
alan teslim ve hizmetler için %1, II sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %8, listelerde yer
almayan vergiye tabi işlemler için %18 olarak tespit edilmiştir.
 
Öte yandan, I sayılı listeye 2008/13902 sayılı BKK ile 15 inci sıra eklenmiş ve 01/08/2008
tarihinden geçerli olmak üzere KDV Kanununun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi
uyarınca teslimleri KDV'den istisna olan araçların, faaliyetleri kısmen veya tamamen bu araçların
kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere kiralanması hizmetlerinde KDV oranı
%1 olarak belirlenmiştir.
 
KDV Kanununun 13/a maddesi uyarınca teslimleri KDV'den istisna olan bir deniz aracının gemi
kiralama sözleşmesi yapılmak suretiyle, faaliyetleri kısmen veya tamamen bu araçların kiralanması
veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere 01/08/2008 tarihinden itibaren kiralanması
hizmetleri %1 oranında KDV'ye tabi olacaktır.
 Buna göre, KDV Kanununun 13/a maddesi uyarınca teslimleri katma değer vergisinden istisna
olan bir deniz aracının gemi kiralama sözleşmesi yapılmak suretiyle, faaliyetleri kısmen veya
tamamen bu araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere 01/08/2008
tarihinden itibaren kiralanması hizmetleri %1 oranında KDV'ye tabi tutulacaktır.
 
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge
geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla
vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi
hesaplanmayacaktır.