Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak Türkiye dışına götürdükleri mallar için ödedikleri katma değer vergisinin malın gümrükten çıkışı sır
Özelge: Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak
Türkiye dışına götürdükleri mallar için ödedikleri katma
değer vergisinin malın gümrükten çıkışı sırasında iade
edilebilecektir.
Sayı:
B.07.0.GEL0.57/5711-491/062913
Tarih:
28/12/2004
T.C
MALİYE BAKANLİĞİ
Gelirler Genel Müdürlüğü
SAYI: B.07.0.GEL0.57/5711-491
2812.04*062913
........... BAKANLIĞINA
(Tanıtma Genel Müdürlüğü)
İLGİ:10.11.2004 tarih ve B160TGM0100002-484-7057-31037 sayılı yazınız.
İlgide kayıtlı yazınız ve eki incelenmiş olup konuya ilişkin gerekli açıklamalar aşağıda yapılmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11. maddesinin 1/b bendinde, Türkiye'de ikamet
etmeyen yolcuların, satın alarak Türkiye dışına götürdükleri mallar için Ödedikleri katma değer
vergisinin malın gümrükten çıkışı sırasında iade edileceği hükme bağlanmış olup konuya ilişkin
gerekli açıklamalar 43, 51, 71, 87, 91 seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde
yapılmıştır.
Anılan Genel Tebliğlerde yapılan açıklamalar çerçevesinde Türkiyede ikamet etmeyen yolculara
tanınan katma değer vergisi istisnası aşağıda belirtilen şekilde uygulanmaktadır.
1. Türkiye'de İkamet Etmeyen Yolculara Tanınan İstisnadan Yararlanacaklar
Söz konusu istisnadan, Türkiye'de ikamet etmeyen ve satın aldığı malı yurt dışına götüren Türk
uyruklu veya yabancı uyruklu alıcılar faydalanabilecektir.
a) Türk Uyruklular: Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişiler
Türkiye'de mukim sayıldığından prensip olarak istisnadan faydalanamayacaktır. Ancak
Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde olmakla birlikte, bir yabancı ülkede ikamet etmekte
olduklarına dair o ülke resmi makamlarından alınmış ikamet tezkeresi veya bu mahiyette
bir belgeye sahip olanlar söz konusu istisnadan faydalanabilecektir.
b) Yabancı Uyruklular: prensip olarak Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde olmayanlar
bu istisnadan faydalanabilir. Ancak kendilerine Türkiye'de geçici veya daimi ikamet
tezkeresi verilmiş yabancı uyruklular istisnadan faydalanamaz.2. İstisna Kapsamında Satış Yapabilecek Satıcılar
Türkiye'de ikamet etmeyen yolculara tanınan istisna kapsamındaki satışlar vergi dairesinden "izin
belgesi" almış, gerçek usulde katma değer vergisi mükellefleri tarafından yapılabilir. Basit usulde
katma değer vergisi mükellefi olanlar iie katma değer vergisi mükellefi olmayan satıcılardan alınan
mallar için istisna uygulanması söz konusu değildir. İstisna kapsamında işlem yapmak isteyen
satıcıların izin belgesi almak için vergi dairesine bir dilekçe ile başvurmaları yeterlidir. İzin belgesi
işletmede görünür bir yere asılır.
3. İstisna Kapsamına Giren Mallar
Her türlü mal teslimi istisna kapsamına girer. Yolcu beraberi eşya istisnası uygulamasından kişisel
tüketime konu olabilecek miktardaki mallar yararlanabilecektir. Kişisel tüketim miktarını aşan
mallar için bu istisnanın uygulanması mümkün değildir. Hizmet ifalarında istisna uygulanamaz.
4. İstisna Kapsamında Satış Yapılabilecek Asgari Tutar
Alıcının istisna kapsamında satış yapabilen satıcılardan aldığı malların faturada gösterilen vergisiz
bedelleri toplamının 100 Yeni Türk Lirasının üstünde olması halinde istisna uygulanabilir. Bu
toplama, aynı faturada yer alan birden fazla mal çeşidi dahildir.
5. Satıcıların Uyacakları Esaslar
Satıcılar, yabancı uyrukluların pasaportlarını, Türk uyrukluların ise pasaportları ile birlikte yabancı
ülkelerde ikamet ettiklerine dair ikamet tezkeresi veya benzeri belgeyi gördükten sonra istisna
kapsamında satış yapacaklardır. İstisna kapsamındaki satışlar dolayısıyla düzenlenecek faturaya,
satıcı tarafından;
- Alıcının pasaport nev'i ve numarası, Türk uyruklular için ayrıca yabancı ülkede
ikamet ettiklerini gösteren belgenin tarih ve numarası,
- Varsa alıcının banka şubesi ve hesap numarası,
- Satıcının bu iadeler için hesap açtırmış olması halinde banka şubesi ve hesap
numarası, yazılacaktır.
- Fatura 4 nüsha olarak düzenlenecek, ilk 3 nüshası alıcıya verilecektir. 4 nüshah
faturalar bastırılıncaya kadar ikinci ve üçüncü nüshaların alıcıya fotokopi olarak verilmesi
mümkündür. Ancak fotokopi olarak verilen örnekler satıcı tarafından kaşe ve imza tatbiki
suretiyle onaylanacaktır.
İadenin gümrükteki banka şubesinden yapılmasını isteyen satıcılar, fatura ile beraber alıcıya bir çek
vereceklerdir. Bu çekte faturanın tarih ve numarası ile birlikte faturada gösterilen katma değer
vergisi tutarı Yeni Türk Lirası olarak yer alacaktır.
Çek gümrükteki banka şubesine İbraz edildiğinde Yeni Türk Lirası tutarının karşılığı, A.B.D. Doları
veya Euro cinsinden (alıcının kabul etmesi halinde Yeni Türk Lirası cinsinden ) alıcıya nakden
ödenecektir. Söz konusu çekin üzerinde, Türkiye'de ikamet etmeyen yolculara katma değer vergisi
iadesi dışındaki işlemlerde kullanılamayacağı ve ciro edilemeyeceğine ilişkin şerhler bulunacaktır.
İstisna, verginin önce tahsil edilip, malın yurt dışına çıkarılmasından sonra iade edilmesi şeklinde
uygulanacaktır. Buna göre, satış sırasında düzenlenecek faturada toplam mal bedeli üzerinden
katma değer vergisi hesaplanıp ayrıca gösterilecek ve alıcıdan tahsil edilecektir. Bu vergi ilgili
dönem beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde beyan edilip ödenecektir. Bu vergi alıcıya 7.
bölümündeki açıklamalara göre iade edilecektir.
Yukarıda belirtildiği gibi fatura ve çekin ayrı ayrı düzenlenebilmesinin yanı sıra, yetki belgesi almış
aracı firmayla sözleşmesi bulunan izin belgeli satıcılardan isteyenlerin, fatura/çek ibareli belgeyi
fatura olarak kullanması mümkün bulunmaktadır.
Satıcılar, fatura çek düzenlemeleri halinde aşağıdaki şekilde işlem yapacaklardır:a- İzin belgeli satıcılar, Türkiye'de ikamet etmeyen yolculara yapacakları satışlarda kullanacakları
fatura/çekleri 4 nüsha olarak düzenleyip aslı ile iki örneğini alıcıya vereceklerdir.
b- Alıcılar gümrük çıkışında ellerindeki fatura/çek nüshalarının aslını ilgili gümrük görevlilerine
onaylatıp muhafaza edecekler, diğer iki nüshayı görevlilere bırakacaklardır.
c- İade alıcıda kalan onaylı fatura/çek asıl nüshası ile yapılacaktır.
6. Alıcıların Uyacakları Esaslar
Alıcıların istisnadan faydalanabilmeleri için satın aldıkları malları 3 ay içinde yurt dışına çıkarmaları
gerekmektedir. Çıkış sırasında fatura nüshaları ve çek düzenlenmiş olması halinde satıcıdan alınan
çek Türk gümrük kapılarında görevli bulunan gümrük memurlarına onaylatılacaktır. Onaydan önce
malların gümrük görevlilerine gösterilmesi ve yurt dışına çıkarıldığının tespit edilmesi zorunludur.
Görevliler malların gösterilmemesi ve yurt dışına çıkarılmaması halinde faturayı ve çeki
onaylamayacaklardır. Alıcılar onaylattıkları 3 fatura nüshasından ikisini onayı yapan gümrük
görevlisine bırakacaklardır.
7. Verginin Alıcıya İade Edilmesi
Alıcılar malın satışı sırasında kendilerinden tahsil edilen vergiyi aşağıdaki şekillerde geri
alabileceklerdir.
a) İadenin Gümrükten Çıkarken Alınması
Satıcıların iade için çek verdikleri hallerde, çekte yazılı tutar çeki düzenleyen bankanın gümrükteki
şubesinden alınabilecektir. Çeki düzenleyen bankanın gümrükte şubesinin bulunmaması halinde
çek tutarı, bankacılık ve kambiyo mevzuatı gereğince gümrükteki herhangi bir banka şubesinden de
tahsil edilebilecektir. Usulüne uygun olarak düzenlenmiş çek gümrük memuruna onaylatıldıktan
sonra gümrükteki banka şubesine verilecektir. Onaylı çeki alan banka görevlisi onaylı faturayı
gördükten sonra çekte yazılı tutan alıcıya döviz cinsinden nakden ödeyecektir.
b) İadenin Gümrük Çıkışından Sonra Alınması
İadenin gümrük çıkışında ödenmesinin mümkün olmaması veya alınmak istenmemesi halinde, alıcı
malın çıktığını gösteren onaylı belgeleri çıkış tarihinden itibaren 3 ay içinde satıcıya gönderecek,
satıcı iade tutarını, belgeleri aldıktan sonra en geç 10 gün içinde alıcının banka hesabına veya
adresine havale edecektir. Alıcı malın yurt dışına çıktığını göstermek üzere satıcıya fotokopi
olmayan onaylı fatura nüshasını, çek düzenlendiği hallerde fatura ile beraber onaylı çeki
gönderecektir.
c) Verginin Elden İadesi
Alıcı yukarıdaki iki usulle de iadesini alamamışsa, fotokopi olmayan onaylı fatura nüshasının çıkış
tarihinden itibaren 1 ay İçinde satıcıya elden getirilmesi halinde satıcı tarafından iade tutarı nakden
ödenebilecektir. Çek düzenlendiği hallerde fatura ile birlikte onaylı çek de satıcıya verilecektir.
d) İadenin Avans Olarak Ödenmesi
Satıcılar, istedikleri takdirde iade tutarını alıcıya satış sırasında avans olarak ödeyebileceklerdir.
Ancak avans tutarı, onaylı belgelerin kendilerine gelmesinden sonra indirim konusu
yapılabilecektir. Bu durumda, satış faturasına iade tutarının avans olarak ödendiğine dair şerh
düşülecektir.
Avans olarak ödenen tutarın iade edilmiş sayılabilmesi için satın alınan malın 3 ay içinde yurt dışına
çıkarılması ve onaylı faturanın çıkıştan sonra 1 ay içinde satıcıya gönderilmesi zorunludur. Bu
şartların mevcut olmaması halinde avans olarak ödenen tutar iade edilmiş sayılmayacak ve indirim
konusu yapılamayacaktır.e) İadenin Yetki Belgesine Sahip Aracı Firmalardan Alınması
İadenin, Maliye Bakanlığından "Yetki Belgesi" almış aracı firmaların organizasyonu altında
yapılması da mümkündür. Bu durumda, aracı firmanın anlaştığı satıcılardan satın alınan mallara
ilişkin katma değer vergisi, önceki bölümlerde belirtilen sürelere bağlı olarak, aracı firmalar
tarafından gümrük çıkışında veya çıkıştan sonra İade edilebilecektir. Bu iade işleminde aracı
firmanın Maliye Bakanlığınca onaylanmış belgeleri kullanılacaktır.
Bu kapsamda işlem yapmak isteyen aracı firmalar Maliye Bakanlığına bir dilekçe ile başvuracaklar,
yapılacak araştırma ve inceleme sonunda "Türkiyede İkamet Etmeyen Yolculara KDV İadesi Yetki
Belgesi" verilmesi uygun görülenler, anlaştıkları satıcılarla ilgili iade işlemlerini yapabileceklerdir.
Bilgi edinilmesini arz ederim.