Türkiye ve Kazakistan arası uçak işletmeciliği faaliyetinden elde edilen kazancın KDV ve Kurumlar Vergisi karşısındaki durumu

Özelge: Türkiye ve Kazakistan arası uçak işletmeciliği
faaliyetinden elde edilen kazancın KDV ve Kurumlar Vergisi
karşısındaki durumu hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01.13-3033
Tarih:
14/11/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01.13-3033 14/11/2012
Konu : Türkiye ve Kazakistan arası uçak işletmeciliği
faaliyetinden elde edilen kazancın KDV ve Kurumlar
Vergisi karşısındaki durumu
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, Kazakistan Havayollarına ait bir yolcu uçağını
kiralayarak Türkiye-Kazakistan arası yolcu taşımacılığı işi yapacağınız ve bilet satışları için hem
Kazakistan'da bulunan bir firmaya acentelik vereceğiniz hem de bir şube açacağınız belirtilerek,
Kazakistan'da bulunan acente ve şube vasıtasıyla ve Türkiye'de gerçekleştirilecek bilet satışından
elde edilen kazancın katma değer vergisi ve kurumlar vergisi açısından nasıl vergilendirileceği ve
bu faaliyetinizin bağlı bulunduğunuz vergi dairesinin ....... Vergi Dairesi Müdürlüğü olarak
değiştirilmesini gerektirip gerektirmeyeceği konularında bilgi talep edilmektedir.
I- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında, Kanunun 1
inci maddesinde sayılı kurumlardan kanuni veya iş merkezi Türkiye'de bulunanların tam mükellef
olduğu, bunların gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançlarının tamamı
üzerinden vergilendirilecekleri hüküm altına alınmıştır.
Kanunun 6 ncı maddesinde de kurumlar vergisinin mükelleflerin bir hesap dönemi içinde
elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir
Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Şirketinizce Türkiye-Kazakistan arasında hava taşımacılığı faaliyetinden doğacak kazancın
08/11/1996 tarih ve 22811 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile
Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte
Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasının "Deniz, Hava ve Kara Taşımacılığı"nı düzenleyen 8 inci
maddesinin birinci fıkrası kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Söz konusu Anlaşma
18/11/1996 tarihinde yürürlüğe girmiş olup hükümleri 01/01/1997 tarihinden itibaren
uygulanmaktadır.
Anlaşmanın "Deniz, Hava ve Kara Taşımacılığı" başlıklı 8 inci maddesinin 1 inci fıkrası;
"1. Bir Akit Devlet teşebbüsünün, uluslararası trafikte gemi, uçak veya kara nakil vasıtası
işletmeciliğinden diğer Akit Devlette elde ettiği kazanç, yalnızca ilk bahsedilen Devlette
vergilendirilebilecektir."
hükmüne amirdir.
Buna göre, Kazakistan Havayollarına ait bir uçağı kiralayarak Türkiye-Kazakistan arası hava
taşımacılığı işinden Kazakistan kaynaklı olarak elde edeceğiniz kazançları (Kazakistan'da bulunan
acenteler vasıtasıyla elde edilenler de dahil) vergilendirme hakkı yalnızca Türkiye'ye ait
bulunmaktadır. Dolayısıyla, Kazakistan ve Türkiye arasında gerçekleştirilecek hava
taşımacılığından elde edilecek kazançların Türkiye'de kurum kazancına dahil edilmesi
gerekmektedir.
Diğer taraftan, Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmeniz için Türkiye Yetkili
Makamlarından (.......Vergi Dairesi Başkanlığı'nın mükellefleri için ....... Vergi Dairesi Başkanlığı,
diğerleri için ....... Başkanlığı) alacağınız Türkiye'de tam mükellef olduğunuzu ve tüm dünya
kazançları üzerinden Türkiye'de vergilendirileceğinizi gösteren mukimlik belgesini Kazakistan'da
vergi sorumlularına ibraz etmeniz gerekmektedir.
II- KDV KANUNU YÖNÜNDEN
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (1)
numaralı bendinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu; 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasında hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu; bu
işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek,
muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi
şekillerde gerçekleşebileceği; 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, hizmet ifalarında
işlemin Türkiye'de yapılmasının, hizmetin Türkiye'de yapılması veya hizmetten Türkiye'de
faydalanılmasını ifade ettiği; 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında, transit ve Türkiye ile yabancı
ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma
işlerinin vergiden müstesna olduğu, ikinci fıkrasında da bu istisnanın, ikametgahı, kanuni merkezi
ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla
tanınacağı hüküm altına alınmıştır.
Kanunun 14 üncü maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak 28/12/1984 günlü Resmi
Gazete'de yayımlanan 84/8889 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile transit ve Türkiye ile yabancı
ülkeler arasında yapılan taşıma işleri vergiden istisna edilmiştir.
Öte yandan, 33 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin "Uluslararası Taşımacılığa Ait Bilet Satışı
Komisyonları" başlıklı (A) bölümünde;
"...
Vergiden istisna edilen söz konusu taşıma işlerine ait bilet satışı yapan mükelleflerin, bu
işlemlere ilişkin olarak hesapladıkları komisyonlarında taşımacılık işi içinde mütalaa edilmesi
gerektiğinden, uluslararası taşımacılığa ait bilet satış komisyonları, KDV'ye tabi tutulmayacaktır.
Ancak, Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca söz konusu istisna,
ikametgâhı, kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan mükellefler, yani Gelir ve Kurumlar
Vergisi Kanunlarına göre dar mükellefiyete tabi gerçek ve tüzel kişiler bakımından karşılıklı olmak
şartıyla geçerlidir."
denilmektedir.
Buna göre, yurt dışındaki acenteniz tarafından yine yurt dışında satılacak olan biletler, işlem
yurtdışında gerçekleştiğinden katma değer vergisinin konusuna girmeyecektir.
Ayrıca yurt dışından Türkiye'ye, Türkiye'den yurt dışına yapılacak olan yolcu taşımacılığı
nedeniyle Türkiye'de satılacak olan yurt dışı uçak biletler karşılığında alınan komisyonlar Kanunun
14 üncü maddesi kapsamında katma değer vergisinden istisna olacak, yurt içi uçak bilet
satışlarından alınan komisyonlar ise Kanunun l inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi
gereğince katma değer vergisine tabi olacaktır.
III-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 4 üncü maddesinde, mükelleflerin, vergi uygulaması
bakımından hangi vergi dairesine bağlı olduklarının vergi kanunları ile belirleneceği, ancak Maliye
Bakanlığının, gerekli gördüğü hallerde, mükelleflerin işyeri ve ikametgâh adresleri ile il ve ilçelerin
idarî sınırlarına bağlı kalmaksızın vergi dairelerinin yetki alanı ile vergi türleri, meslek ve iş
grupları itibariyle mükelleflerin bağlı olacakları vergi dairesini belirlemeye yetkili olduğu hükme
bağlanmıştır.
Bu itibarla, Kazakistan Havayollarına ait bir yolcu uçağını kiralayarak Türkiye-Kazakistan
arası yolcu taşımacılığı faaliyetiniz için bağlı bulunduğunuz vergi dairesini ........ Vergi Dairesi
Müdürlüğü olarak değiştirme zorunluluğunuz bulunmamaktadır. Ancak, yukarıda yer alan Kanun
hükmü uyarınca Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden gerekli görüldüğü takdirde bağlı
olduğunuz vergi dairesinin değiştirileceği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.