Vakıf üniversitelerinin vergi kanunları karşındaki durumu hk.

Özelge: Vakıf üniversitelerinin vergi kanunları karşındaki
durumu hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.17-1798
Tarih: 
04/06/2012
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.17-1798 04/06/2012
Konu : Vakıf üniversitelerinin vergi kanunları karşındaki  
durumu.
 
İlgi :      21.06.2011 tarihli özelge talep formunuz.
            İlgide kayıtlı özelge talep formunuzla ... Vakfı tarafından kurulduğu belirtilen
Üniversitenizin vergi kanunları karşısındaki durumunun bildirilmesi istenilmiş olup konu hakkında
aşağıdaki açıklamaların yapılması uygun bulunmuştur.
                 A- KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN:
            Bilindiği üzere, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendi ile iktisadi kamu kuruluşları vergi mükellefiyeti kapsamına alınmış olup aynı Kanunun 2
nci maddesinin üçüncü fıkrasında da devlete, il özel idarelerine, belediyelere ve diğer kamu
kuruluşlarına ait ve tabi olup faaliyetleri devamlı bulunan sermaye şirketi ve kooperatif statüsünde
bulunmayan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi kamu kuruluşu olduğu; aynı maddenin altıncı
fıkrasında ise bunların kazanç gayesi gütmemelerinin, faaliyetlerinin kanunla tevdi edilmiş görevler
arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, müstakil muhasebeleri ve kendilerine
tahsis edilmiş sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine tesir etmeyeceği;
mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olması, kâr elde edilmemesi veya
kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadilik niteliğini değiştirmeyeceği hüküm
altına alınmıştır.
            Öte yandan, aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendiyle, "Kamu idare ve
kuruluşları tarafından tarım ve hayvancılığı, bilimi, fennî ve güzel sanatları öğretmek, yaymak,
geliştirmek  ve  teşvik  etmek  amacıyla  işletilen  okullar,  okul  atölyeleri,  konservatuarlar,
kütüphaneler, tiyatrolar, müzeler, sergiler, numune fidanlıkları, tohum ve hayvan geliştirme ve
üretme istasyonları, yarış yerleri, kitap, gazete, dergi yayınevleri ve benzeri kuruluşlar" kurumlar
vergisinden muaf tutulmuş bulunmaktadır. 
            2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 56 ncı maddesinin (b) fıkrasında; üniversitelerin ve
yüksek teknoloji enstitülerinin genel bütçeye dahil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan mali
muafiyetler-istisnalar ve diğer mali kolaylıklardan aynen yararlanacağı, Ek Madde 7'de ise
vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, bu Kanun'un 56 ncı maddesinde yer alan mali
kolaylıklardan, muafiyetlerden ve istisnalardan aynen istifade edeceği hüküm altına alınmıştır.
            Buna göre, tüzel kişiliği itibarıyla kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayan Üniversiteniz,
kuruluş amaçlarıyla sınırlı olmak üzere, Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında kurumlar vergisinden muaf bulunmaktadır.
            Ancak, Üniversitenin bu muafiyet hükmü dışındaki devamlılık arz eden ticari, sınai ve ziraifaaliyetleri nedeniyle oluşacak iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis
edileceği tabiidir.
            B- DAMGA VERGİSİ YÖNÜNDEN:
            488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde; Bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda
yazılı kağıtların Damga Vergisine tabi olduğu, 3 üncü maddesinde de; damga vergisinin
mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait
kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği, 8 inci maddesinde ise; bu Kanunda yazılı resmi
daireden maksadın, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu,
bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı
hükümlerine yer verilmiştir.
            Aynı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun, "I- Resmi İşlerle İlgili Kağıtlar" başlıklı bölümünün A/1
numaralı fıkrasında, resmi daireler arasındaki işlemleri kapsayan kağıtların damga vergisinden
istisna olduğu belirtilmektedir.
            Buna göre, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun yukarıda belirtilen maddelerinde
vakıflarca kurulan üniversitelere, genel bütçeye dâhil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan
kolaylıklardan yararlandırılmalarının gerektiği açıklandığından, ayrıca 488 sayılı Damga Vergisi
Kanununun 8 inci maddesinde genel bütçeli idareler resmi daire tanımı içerisinde yer aldığından,
düzenleyeceğiniz sözleşmelerde diğer tarafın kişi olması durumunda, damga vergisinin kişi
durumunda bulunan tarafça ödenmesi, resmi dairelerle düzenlenen sözleşmelerin ise damga
vergisine tabi tutulmaması, ayrıca resmi dairelere vereceğiniz beyannamelerin de damga vergisine
tabi tutulmaması gerekmektedir.
            C- HARÇLAR KANUNU YÖNÜNDEN:
            Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun "Özel Kanunlardaki Hükümler" başlıklı 123
üncü maddesinde, özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerden ve istisna edilen işlemlerden
harç alınmayacağı ve bu maddede veya diğer kanunlarda yer alan harçtan muafiyete ilişkin
hükümlerin, bu Kanuna bağlı (1) sayılı tarifenin "A) Mahkeme Harçları" başlıklı bölümünün (V)
numaralı fıkrasındaki "keşif harcı" ve aynı tarifenin "B) İcra ve iflas harçları" bölümünün (III)
numaralı fıkrasındaki "haciz, teslim ve satış harcı" bakımından uygulanmayacağı hüküm altına
alınmıştır.
            2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 3708 sayılı Kanunla değişik 56/b maddesinde,
"Üniversiteler ve ileri teknoloji enstitüleri genel bütçeye dahil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan
mali muafiyetler istisnalar ve diğer mali kolaylıklardan aynen yararlanırlar.", aynı kanunun Ek 7 nci
maddesinde de, "Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumları, bu Kanunun 56 ncı maddesinde
yer alan mali kolaylıklardan, muafiyetlerden ve istisnalardan aynen istifade ederler ve bunlar emlak
vergisinden muaf tutulurlar." hükmü yer almaktadır.
            Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinde, noter işlemlerinden bu
Kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanlarının noter harçlarına tabi olacağı hüküm altına alınmış;
59/a maddesinde ise, genel ve katma bütçeli dairelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylerin
iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescili, şerhi gerektiren işlemleri ve
bunların terkinlerinin harçtan müstesna tutulacağı hükme bağlanmıştır.
            Buna göre, 492 sayılı Harçlar Kanunu nun 59/a maddesi gereğince iktisap edeceğiniz
gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescili, şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinlerinin
harçtan müstesna tutulması gerekmekte olup Üniversitenizin keşif harcından ve haciz, teslim ve
satış harcından muaf tutulması mümkün bulunmamaktadır.
            Öte yandan, gerek 492 sayılı Harçlar Kanununda gerekse 2547 sayılı Yükseköğretim
Kanununda üniversitelerin noter harçlarından muaf tutulacağına dair herhangi bir hüküm yer
almadığından,  Üniversitenizin  noterde  yapılacak  işlemlerinden  noter  harcı  aranılması
gerekmektedir.            D- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
            Bilindiği üzere 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinde, Motorlu
Taşıtlar Vergisinin mükellefinin trafik sicili ile Ulaştırma Bakanlığınca tutulan sivil hava vasıtaları
sicilinde adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzel kişiler olduğu; 4/a
maddesinde, genel ve özel bütçeli idareler, sosyal güvenlik kurumları ile il özel idareleri,
belediyeler, köy tüzel kişilikleri ve Türkiye Kızılay Derneği adına kayıt ve tescil edilen taşıtların (bu
idarelere bağlı olup, ayrı tüzel kişiliği olan işletmeler ile özel kanunlarında malları Devlet malı
sayılmış olan kuruluşların taşıtları hariç) motorlu taşıtlar vergisinden müstesna olduğu; aynı
maddenin son fıkrasında ise, motorlu taşıtlar vergisi ile ilgili muaflık ve istisna hükümlerinin, bu
Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenleneceği, bu
Kanunda yer almayan istisna ve muaflıkların hükümsüz olduğu, ancak uluslararası anlaşma
hükümlerin saklı kaldığı hususları hükme bağlanmıştır.
            Öte yandan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 56 ncı maddesinin 3708 sayılı Kanunla
değişen (b) fıkrasında, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri, genel bütçeye dahil kamu
kurum ve kuruluşlarına tanınan mali muafiyetler-istisnalar ve diğer mali kolaylıklardan aynen
yararlanacağı, Ek 7 nci maddesinde ise, vakıflarca kurulacak yüksek öğretim kurumlarının, bu
Kanunun 56 ncı maddesinde yer alan mali kolaylıklardan, muafiyetlerden ve istisnalardan aynen
istifade edecekleri hükümlerine yer verilmiştir.
            Diğer taraftan, 2000/1 Sıra No.lu Motorlu Taşıtlar. Vergisi İç Genelgesinde de vakıflarca
kurulan üniversiteler adına kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtların motorlu taşıtlar vergisinden istisna
tutulması gerektiği hususuna yer verilmiştir.
            Buna göre, ... Vakfı tarafından kurulan ve vakıf üniversitesi olan Üniversiteniz adına kayıt ve
tescilli taşıtların motorlu taşıtlar vergisinden istisna olması gerekmektedir.
          E-VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ YÖNÜNDEN :
            Bilindiği üzere 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde; Türkiye
Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset
tarikiyle veya herhangi bir suretle ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer bir şahsa intikalinin veraset
ve intikal vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
            Mezkur Kanunun 3 üncü maddesinin (a) fıkrasında, amme idareleri, emekli ve yardım
sandıkları, sosyal sigorta kurumları, umumi menfaate hadim cemiyetler, siyasi partiler ve bunlara
ait olan veya bunların aralarında kurdukları teşekküllerden kurumlar vergisine tabi olmayanların,
(b) fıkrasında da yukarıdaki fıkrada sayılanlar dışında kalan hükmi şahıslara ait olup, umumun
istifadesi için ilim, araştırma, kültür, sanat, sıhhat, eğitim, din, hayır, imar, spor gibi maksatlarla
kurulan teşekküllerin veraset ve intikal vergisinden muaf tutulacağı ifade edilmiştir. Bunun yanı
sıra söz konusu Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında, Kanunun 3 üncü maddesinde yazılı
şahısların beyanname vermeyecekleri düzenlenmiştir.
            Diğer taraftan, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 56 ncı maddesinin 3708 sayılı
Kanunla değişik (b) bendinde "Üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri, genel bütçeye dahil
kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan mali muafiyetler, istisnalar ve diğer mali kolaylıklardan
aynen yararlanırlar." hükmü yer almaktadır.
            Buna göre, 7338 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (b) bendi ve 2547 sayılı Kanunun 56 ncı
maddesinin (b) bendi gereğince Üniversiteniz, veraset ve intikal vergisinden muaf bulunmaktadır.
Bu nedenle, Üniversitenize yapılan bağış ve yardımlardan dolayı veraset ve intikal vergisinin
aranılmaması gerekmektedir.
            F- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
            Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-g maddesinde, genel ve katma bütçeli idarelere, il özel
idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek vevakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya
işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer
müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin katma değer vergisine
tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
             Aynı Kanunun 17/1 inci maddesinde, bu maddenin (1) numaralı fıkrasında sayılan kurum ve
kuruluşların ilim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları
teslim ve hizmetler ile tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile
spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin
teslim ve hizmetlerin katma değer vergisinden istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
            Kanunun 19 uncu maddesinde ise, diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümlerinin
bu vergi bakımından geçersiz olduğu, KDV ye ilişkin istisna ve muafiyetlerin ancak bu Kanuna
hüküm eklemek veya Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenleneceği belirtilmiştir.
            Öte yandan, Üniversitelerarası Kurul'un vakıf üniversiteleri hakkındaki 23.02.1992 tarih ve
65 sayılı Kararında; eğitim, öğretim ve kültüre yönelik ilim, fen ve güzel sanatları teşvik edici, yayıcı
nitelikte de olsa kamu kurum ve kuruluşları eliyle yapılmayan, onlar tarafından yapılsa bile ticari,
mesleki faaliyet çerçevesine giren işlemlerin KDV Kanununun 17/1 inci maddesindeki istisna hükmü
kapsamı dışında kaldığı bildirilmiştir.
             Buna göre, ... Vakfı tarafından kurulduğu belirtilen Üniversitenizce verilecek hizmetler,
Katma  Değer  Vergisi  Kanununun  17/1  inci  maddesiyle  düzenlenen  istisna  kapsamına
girmeyeceğinden katma değer vergisine tabi olacaktır.
Ancak, Kanunun l7/2-b maddesine göre, üniversitenizin ilgili dönemdeki kapasitesinin % 50 sini
geçmemek üzere bedelsiz olarak vereceği eğitim ve öğretim hizmetleri ile kanunların gösterdiği
gerek üzerine bedelsiz olarak yapacağı mal teslimi ve hizmet ifaları katma değer vergisinden
müstesna olacak, vergiden istisna edilen bu işlemler dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi ise
indirim konusu yapılamayacaktır. Ayrıca, aynı madde hükmüne göre Üniversitenize bedelsiz olarak
yapılacak her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları da KDV den istisna olacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.