Veraset ve intikal vergisine konu olacak menkul ve gayrimenkul mallarla mameleke girebilen sair bütün hak ve alacakların veraset yoluyla vukubulan int
Özelge: Veraset ve intikal vergisine konu olacak menkul ve
gayrimenkul mallarla mameleke girebilen sair bütün hak ve
alacakların veraset yoluyla vukubulan intikallerde ölüm
tarihi itibariyle değerlendirilmesi gerekmektedir.
Sayı:
B.07.1.GİB.0.60/6000-2444/82409
Tarih:
20/09/2007
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelir İdaresi Başkanlığı
SAYI :B.07.1.GİB.0.60/6000-2444 ANKARA
KONU :
20.09.2007 / 82409
............ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞINA
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
İlgi: 31/07/2007 tarih ve B.07.1.GİB.4.41.15.01.190-III-7/2820 sayılı yazınız.
İlgide kayıtlı yazınız ve eklerinin incelenmesinden, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre,
yapılan kamulaştırmalarda kamulaştırma yapılan yerlerin maliklerinin ölmüş olması nedeniyle
veraset ve intikal vergisi ile intikal harcının aranıp aranmayacağı hususunda tereddüte düşüldüğü
belirtilerek konu hakkındaki Başkanlığımız görüşünün sorulduğu anlaşılmaktadır.
Yazınızda, Kamulaştırma Kanununa göre, yapılan kamulaştırmalarda, Harçlar Kanununa ekli (4)
sayılı tarifenin 20/a pozisyonu uyarınca ödenmesi gereken harcın kamulaştırmayı yapan idarece
ödeneceği, aynı tarifenin I/3 pozisyonunda belirtilen intikal harcının ise kendisine mal intikal eden
kişilerce ödenmesi gerektiği şeklindeki görüşünüz Başkanlığımızca da uygun bulunmuş olup,
veraset ve intikal vergisi ile ilgili görüşümüz ise aşağıda açıklanmıştır.
Bilindiği üzere, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin ikinci
fıkrasının (b) bendinde, 2591 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, gayrimenkullerin ticari işletmeye
dahil olsun veya olmasın emlak vergisine esas olan değerle değerleneceği esası getirilmiş ve takdir
komisyonları marifetiyle gayrimenkuller için "rayiç bedel" takdirine ilişkin işlemlere son verilmiş
bulunmaktadır.
01/01/1983 tarihinde yürürlüğe giren bu değişikliğe göre, veraset yoluyla intikal eden
gayrimenkuller için mükelleflerce beyan edilecek değerin en az emlak vergisi tarhına esas olan
değer kadar olması esastır. Diğer bir ifade ile, veraset ve intikal vergisine konu olacak
gayrimenkuller için ölüm tarihindeki emlak vergisi değeri veraset ve intikal vergisi için aynen
geçerli olacaktır.Aynı Kanunun 11 inci maddesinde, "Bu vergiye mevzu olacak malların değerleme günü, miras
yoluyla vukubulan intikallerde mirasın açıldığı, diğer suretle vaki intikallerde malların hukuken
iktisabedildiği gündür" hükmü yer alırken Kanunun 17 nci maddesinde de, birinci fıkrada sayılan
müesseselerde istihkakı bulunanların bu istihkakları üzerinde bir tasarrufta bulunabilmeleri için
istihkaklarından gerekli vergi tevkifatı yapıldıktan sonra istihkakın bakiye kısmını alabilecekleri
veya veraset ve intikal vergisini ödediklerine dair bir tasdiknameyi ilgili kuruma ibraz etmek
suretiyle istihkaklarını kullanabilecekleri öngörülmektedir. Türk Medeni Kanununun 575 inci
maddesinde ise, mirasın ölüm ile açılacağı belirtilmektedir.
Buna göre, veraset ve intikal vergisine konu olacak menkul ve gayrimenkul mallarla mameleke
girebilen sair bütün hak ve alacakların veraset yoluyla vukubulan intikallerde ölüm tarihi itibariyle
değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu açıklamalar çerçevesinde;
1- Gayrimenkul sahipleri kamulaştırma kararından önce ölmüş ise, veraset ve intikal vergisi tarhına
murisin ölüm tarihindeki emlak vergisi tarhına esas olan değer, bu değerin bulunmaması halinde
ise asgari ölçülere göre belirlenen emlak vergisi değeri (gayrimenkul sahipleri 01/01/1983
tarihinden önce ölmüş ise, gayrimenkuller için takdir komisyonlarınca takdir edilecek rayiç bedel)
esas alınacağından, ölen kişiler adına bankaya yatırılan kamulaştırma bedelleri üzerinden herhangi
bir tevkifat yapılmadan tamamının mirasçılara ödenmesi gerekir.
Bu durumda, vergi dairesince mirasçılardan veraset yoluyla intikal eden gayrimenkule ilişkin
veraset ve intikal vergisi beyannamesi istenilecek ve genel hükümlere göre vergi tarhiyatı
gerçekleştirilecektir.
Ancak, veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilmemiş veya verilmiş olmakla birlikte
gayrimenkulün yukarıda açıklanan şekilde tespit edilen değerleri üzerinden hesaplanan
(gayrimenkule isabet eden) vergi ödenmemiş ise, anılan Kanunun 19 uncu maddesi uyarınca
tamamının ödenmesinin veya 6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde yazılı cinsten (Bu maddenin
5 inci bendinde yazılı menkul mallar hariç.) teminat gösterilmesinin istenileceği tabiidir.
Kamulaştırılan gayrimenkulün kurum adına tesciline izin verilebilmesi için ya o taşınmaza isabet
eden verginin tamamen ödenmiş veyahut da vergiyi karşılayacak miktarda teminat gösterilmiş
olması esas olmakla birlikte, mükelleflerin söz konusu vergiyi kendi imkanları ile
ödeyemeyeceklerini veya başkaca bir teminat gösteremeyeceklerini bildirmeleri hallerinde istimlaki
yapan kuruma verginin tamamının kestirmek ve bloke ettirmek suretiyle kurum adına tesciline izin
verilmesi mümkün bulunmaktadır.
2- Gayrimenkul sahipleri kamulaştırma kararından sonra ölmüş ise, mirasçılara gayrimenkul
intikalinden söz edilemeyeceğinden kamulaştırmayı yapan kurumca bankaya yatırılan para alacak
olarak intikal etmiş sayılacaktır. Bankada bulunan paranın mirasçılara ödenmesi sırasında, intikal
eden tüm malların veraset ve intikal vergisinin ödendiğini gösterir belge değil, sadece 17/12/1996
tarih ve 1996/5 Seri Numaralı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu İç Genelgesinde açıklanan şekilde
hesaplanacak bankadaki paraya isabet eden verginin ödenmesi halinde, ilgililere tasdikname
verilecektir. Tasdikname verilebilmesi için de, veraset ve intikal vergisi beyannamesinin verilmiş
olması ve tasdikname istenilen paranın bu beyannamede gösterilmiş bulunması, tahakkuk eden
vergiden paraya isabet eden vergi tutarı ile vadesi geçmiş taksitlerin ödenmiş olması
gerekmektedir. Bu şekilde tasdikname alan mirasçıların istihkakları üzerinden bankaca stopaj
yapılmadan kamulaştırma bedelinin tamamı ödenecektir.
Ancak, mirasçılardan tasdikname ibraz etmeyenlerin istihkakları üzerinden Veraset ve İntikal
Vergisi Kanununun 17 nci maddesi uyarınca bankaca, vergiye karşılık teminat (stopaj) alınmak
suretiyle bakiye miktarın hak sahiplerine ödenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.
Başkan a.