Vergi mükellefi bulunmayan kişiye satılan malın iade edilmesi halinde iade karşılığında gider pusulası düzenlenip düzenlenmeyeceği hk.

Özelge: Vergi mükellefi bulunmayan kişiye satılan malın
iade edilmesi halinde iade karşılığında gider pusulası
düzenlenip düzenlenmeyeceği hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.06.18.02-32234-8070-342
Tarih:
02/06/2011
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.18.02-32234-8070-342 02/06/2011
Konu : Vergi mükellefi bulunmayan kişiye satılan malın iade
edilmesi halinde iade karşılığında gider pusulası
düzenlenip düzenlenmeyeceği hk.
İlgide kayıtlı dilekçenizde, ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi numaralı mükellefi olduğunuz, "
... adresinde ikamet eden ve vergi mükellefiyeti bulunmayan ... isimli çiftçiye 22/02/2010 tarihli
fatura ile 6 sıralı havalı mibzer-soğan tohumu ekme makinesi satıldığı, ancak çiftçinin makineyi
almaktan vazgeçerek iade ettiği ve vergi mükellefiyetinin olmaması nedeniyle fatura
düzenleyemediği belirtilerek, gider pusulası düzenlenerek mal iadesi yapılıp yapılamayacağı ile
düzenlenmesi halinde gelir vergisi stopajı yapılıp yapılmayacağı hususlarında Başkanlığımız görüşü
talep edilmiştir.
I- GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN YAPILAN DEĞERLENDİRME:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 52'nci maddesinin birinci fıkrasında, zirai faaliyetten doğan
kazancın zirai kazanç olduğu hükme bağlanmış olup, ikinci fıkrasında, zirai faaliyetin tanımı
yapılmış ve yedinci fıkrasında da zirai faaliyetlerin içinde yapıldığı işletmelerin zirai işletme, bu
işletmeleri işleten gerçek kişilerin (adi şirketler dahil) vergiye tabi olsun veya olmasınlar çiftçi ve
bu faaliyetler neticesinde istihsal olunan maddelerin de mahsul olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca, aynı Kanunun 53'üncü maddesinin birinci fıkrasında ise, çiftçilerin elde ettikleri zirai
kazançların, bu Kanunun 94'üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle
vergilendirileceği, ancak 54'üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir
biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip
olan çiftçilerin kazançlarının gerçek usulde tespit olunarak vergilendirileceği, kazançları gerçek
usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin bu kazançları için beyanname vermeyeceği, ancak, çiftçiye ait
olmakla beraber zirai işletmeye dahil edilmeyen biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araç
veya on yaşına kadar ikiden fazla traktörün işletilmesinden elde edilen gelirlerin ticari kazanç
hükümlerine göre vergilendirileceği hükmü yer almıştır.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü maddesinde, maddenin birinci fıkrasında
sayılan kişi, kurum ve kuruluşların aynı maddede bentler halinde sayılan ödemeleri (avans olarak
ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine
mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır.
İlgi dilekçeniz ekinde alınan belgelerin tetkikinden, ... isimli çiftçiye şirketiniz tarafından
22/02/2010 tarihli fatura ile soğan tohumu ekme makinesi satıldığı, adı geçen çiftçinin " ...
adresinde 171 dönümlük arazide ekmeklik buğday ve soğan üretimi yaptığı, adı geçen çiftçi
tarafından tohum ekme makinesinin şirketinize iadesi üzerine 16/04/2010 tarihli gider pusulası
düzenlendiği ve gelir vergisi tevkifatı yapılmadığı anlaşılmıştır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; ... un zirai faaliyetindeki (buğday ve soğan
ekimi) arazi ölçülerinin Gelir Vergisi Kanunu'nun 54'üncü maddesinde belirtilen işletme büyüklüğü
ölçülerini aşmaması, soğan tohumu ekme makinesinin de tek başına motorlu bir araç vasfına haiz
olmaması nedeniyle adı geçen çiftçinin zirai kazancının hasılatları üzerinden tevkif suretiyle
vergilendirileceği tabiidir.
Bu çerçevede; ilgi dilekçenizde ... tarafından şirketinize iade edildiği belirtilen makine nedeniyle
çiftçiye yapılan ödeme Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü maddesinde sayılan nitelikte bir ödeme
olmadığından gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmayacaktır.
II- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN YAPILAN DEĞERLENDİRME:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3'üncü maddesi (A) bendinde; "... Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile
hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki
maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı gözönünde
tutularak uygulanır." şeklinde hüküm bulunmaktadır.
Diğer taraftan, aynı Kanunun "İspat edici kağıtlar" başlıklı 227'nci maddesinin birinci fıkrasında;
"Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan
münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, aynı Kanunun 234'üncü maddesinde; "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit
usulde tespit edilenlerle, defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin;
...
3-Vergiden muaf esnafa;
Yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı
satana imza ettirecekleri gider pusulası vergidenmuaf esnaf tarafından verilmiş fatura
hükmündedir. Bu belge birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satan kimselerden satın
aldıkları, altın mücevher gibi kıymetli eşya için de tanzim edilir." hükmü yer almıştır.
Buna göre; faturası düzenlenerek satılan makinenin iade edilmesi halinde satın alanın vergi
mükellefiyetinin bulunmaması durumunda şirketinize yapılan iade karşılığında daha önce
düzenlenen belge ile ilişki kurmak suretiyle gider pusulası düzenlenerek kayıt altına alınması
mümkün bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.