Vergi Usul Kanununun 114 üncü maddesinin son fıkrasına göre zamanaşımı süresi dolduktan sonra hükmünden faydalanılan ihale kararının damga vergisi hk.
Özelge: Vergi Usul Kanununun 114 üncü maddesinin son
fıkrasına göre zamanaşımı süresi dolduktan sonra
hükmünden faydalanılan ihale kararının damga vergisi hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG-161-730
Tarih:
01/12/2010
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG-161-730 01/12/2010
Konu : Damga Vergisi
İlgi (c)'de kayıtlı dilekçenizin incelenmesinden, ilgi (a)'da kayıtlı dilekçenizle ... Dairesi
Başkanlığı tarafından açılan ve şirketiniz uhdesinde kalan ... Komutanlığının ihtiyacı olan "Bilgi
Otomasyon Sistemi (HVBS) Alımı" ihalesine ilişkin alınan ... tarihli ihale kararına ait zamanında
ödenmeyen ve zamanaşımına uğradığı belirtilen damga vergisi ile ilgili görüş talebinize istinaden
şirketinize hitaben yazılan ilgi (b)'de kayıtlı özelgemizin adı geçen Bakanlığa ibraz edildiği; söz
konusu özelgemizde açıklanan Vergi Dairesi Başkanlığımız mütalaası ile Vergi Usul
Kanununun 114 üncü madde hükmüne göre ... Bakanlığınca yapılan değerlendirme neticesinde
şirketinize, ... tarihinde yapılan son ödeme ve tahakkuk işlemi ile bu işle ilgili alınan ihale kararının
hükmünden yararlanıldığından yeniden damga vergisi alacağının doğduğu ve tarh zamanaşımı
süresi devam eden verginin ödenmesi gerektiğinin bildirildiğinden bahisle, proje kapsamında
uygulanan hakediş ödemeleri işlemlerinin ihale kararının hükmünden faydalanma olarak
değerlendirilip değerlendirilemeyeceği hususunda görüş talebinde bulunduğunuz anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1)
sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp
imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu
ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle
manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği; 4 üncü
maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna
göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, mahiyeti tayin edilmek istenilen kağıt üzerinde başka bir
kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi
alınacağı; 10 uncu maddesinde de damga vergisinin nispi veya maktu olarak alınacağı, nispi vergide
kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların
mahiyetlerinin esas alınacağı, belli para teriminin ise, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı
rakamların hasıl edeceği parayı ifade edeceği hükümleri yer almaktadır.
Anılan Kanunun, Kanuna ekli (1) sayılı tablonun, 20/11/1997 tarihinde yürürlükte bulunan
"II. Kararlar ve mazbatalar" başlıklı bölümünün 2 nci fıkrasında, artırma ve eksiltme kanunlarına
tabi olan veya olmayan daire ve kurumların yetkili organlarınca verilen her türlü ihale kararlarının
binde 3,6; 17/12/2007 tarihinde yürürlükte bulunan aynı fıkra hükmünde ise, ihale kanunlarına tabi
olan veya olmayan daire ve kurumların yetkili organlarınca verilen her türlü ihale kararlarının
binde 4,5 nispetinde damga vergisine tabi olacağı hükme bağlanmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 19 uncu maddesinde, vergi alacağının vergi kanunlarının
vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğacağı; 114 üncü
maddesinin birinci fıkrasında, vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından
başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergilerin zamanaşımına uğrayacağı,dördüncü fıkrasında, damga vergisine tabi olup vergi ve cezası zamanaşımına uğrayan evrakın
hükmünden tarh zamanaşımı süresi dolduktan sonra faydalanıldığı takdirde mezkur evraka ait vergi
alacağının yeniden doğacağı hüküm altına alınmıştır.
Damga vergisinde de zamanaşımı vergi alacağının doğduğu yılı takip eden yıldan itibaren
işlemeye başladığından, zamanaşımı süresinin başlangıcının belirlenebilmesinde vergi alacağının
doğduğu anın öncelikle belirlenmesi gerekmektedir. Damga vergisinde vergiyi doğuran olay ve aynı
zamanda vergi alacağının doğduğu an, vergiye tabi kağıdın düzenlendiği, hüküm ifade eder hale
geldiği andır. Ayrıca, damga vergisinde tarh zamanaşımı süresi dolduktan sonra damga vergisine
tabi evrakın hükmünden yeniden yararlanıldığında, yararlanılan an itibarıyla vergiyi doğuran olay
ikinci kez ortaya çıkmakta olup, hükmünden yararlanılan tarih itibarıyla yürürlülükte bulunan
mevzuata göre kağıdın damga vergisinin yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir.
Hükmünden faydalanma konusu ise esas olarak, kağıtlarda yer alan hak ve yükümlülüklere
dayanarak, hukuki, ticari, mali olaylar ve sonuçlar yaratmak olarak anlaşılmalıdır. Hüküm bir
gücün, etkinin ifadesi olduğundan, bir kağıdın hükmünden yararlanma o kağıdın gücünden,
etkisinden kaynaklanmaktadır. Bu durumda, zamanaşımı süresinden sonra herhangi bir şekilde
hükmünden yararlanılması nedeniyle Vergi Usul Kanununun 114 üncü maddesinin dördüncü fıkrası
hükmü uyarınca damga vergisi alacağı yeniden doğan bir kağıda ilişkin ödenmeyen veya eksik
ödenen damga vergisinin, bu alacağın doğduğu tarih itibariyle yeniden aranılması gerektiği tabiidir.
Öte yandan, 31/12/2005 tarih ve 26040 (3.Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan
"Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği"nin 1 inci maddesinde, "Bu Yönetmeliğin amacı,
merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde mali işlemlerin gerçekleştirilmesi ve
muhasebeleştirilmesi kapsamında, harcamalarda ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeleri
ve bunlardan bu Yönetmelikte düzenlenmesi gerekenlerin şekil ve türlerini belirlemektir."; 2 nci
maddesinde, "Bu Yönetmelik, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin ilgili mevzuatları
çerçevesinde yapacakları harcamalarında ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeleri ve
bunlardan şekil ve türleri bu Yönetmelikte düzenlenmesi gerekenleri kapsar."; 5 inci maddesinin
ikinci fıkrasında ise, "Kanıtlayıcı belgeler, kamu harcamalarının belirlenmiş usul ve esaslara uygun
olarak yapıldığına ve gerçekleştirildiğine ilişkin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca
düzenlenip onaylanan belgelerdir..." açıklamalarına yer verilmektedir.
Anılan yönetmeliğin 6 ncı maddesinde ise, ihale veya doğrudan temin usulüyle yapılacak her
türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ödemelerde; onay belgesi, ihale komisyonu
kararının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesine göre doğrudan temin usulüyle ihale
komisyonu kurulmadan yapılan alımlarda piyasa fiyat araştırması tutanağı veya söz konusu
maddenin a, b ve c bentleri kapsamında tek kaynaktan yapılan alımlara ilişkin olarak ihale
mevzuatında belirlenen standart formun, sözleşme yapılması halinde sözleşme ve Bakanlıkça
gerekli görülen diğer belgeleri kapsayan taahhüt dosyasının, ödemeden önce veya ilk hakedişle
birlikte biri asıl diğeri onaylı suret olmak üzere iki nüsha (taahhüt olunan işin bedeli bir defada
tahakkuk ettirildiği takdirde bir nüsha) olarak muhasebe yetkilisine verileceği; taahhüt dosyasının
asıl nüshasının, ödeme belgesinin Sayıştay'a gönderilecek nüshasına bağlanacağı, ancak, mal ve
hizmet alımları ile yapım işi bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, diğer
ödemelerde Yönetmeliğin ilgili maddesinde sayılan belgelerden taahhüt dosyası dışındaki belgelerin
bağlanacağı; taahhüt dosyasının onaylı suretinin ise, bir defadan fazla tahakkuk ettirilen hakediş
ödemelerinin kontrolü için muhasebe biriminde saklanacağı belirtilmiştir.
2007/1 sayılı "Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Hakkında Genel Tebliğ"in, "Taahhüt
Dosyasında Bulunması Gereken Belgeler" başlıklı 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde,
ihale kararı ve sözleşme taahhüt dosyasında bulunması öngörülen belgeler arasında sayılmakta
olup, bu maddenin üçüncü fıkrasında, maddede belirtildiği şekilde hazırlanan taahhüt dosyasının
aslının, ödeme belgesinin Sayıştay'a gönderilecek nüshasına bağlanacağı, taahhüt olunan işin
bedelinin bir defadan fazla ödeme belgesi düzenlenmek suretiyle tahakkuk ettirilerek ödenmesinin
söz konusu olduğu hallerde, taahhüt dosyasının harcama yetkilisi veya harcama yetkilisinin
belirleyeceği görevli tarafından Yönetmeliğin 5 inci maddesine uygun olarak onaylanmış bir
nüshasının da ayrıca muhasebe birimine gönderileceği açıklanmıştır. Diğer taraftan, ilgi (a) ve (c) dilekçeleriniz ile eklerinden, ... tarihinde ... No.lu Karar
Tutanağı ile ... Komutanlığının ihtiyacı olan "Bilgi Otomasyon Sistemi (HVBS) Alımı" işinin ... DM
(Alman Markı) bedelle şirketinizden satın alınmasına karar verildiği; ... Bakanlığının ... tarihli ...
sayılı yazısı ile şirketinize, ... DM (Alman Markı) ihale bedeli üzerinden binde 3,6 nispetine göre ...
DM tutarında karar damga vergisinin ödenmesi ve sözleşmenin imzalanması hususlarının
bildirildiği; ... Bakanlığına yazılan ... tarih ve ... sayılı yazınızda, ihale kararına ait damga vergisinin
... tarihli ve ... belge numaralı Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesi ile muafiyet kapsamında
bulunduğunun belirtilerek ödenmediği; söz konusu ihaleye ilişkin son ödeme ve tahakkuk işleminin
... tarihinde gerçekleştirilmiş olduğu anlaşılmıştır.
İlgi (b)'de kayıtlı Vergi Dairesi Başkanlığımız özelgesinde de açıklandığı üzere, ...
Komutanlığının ihtiyacı olan "Bilgi Otomasyon Sistemi (HVBS) Alımı" işine ilişkin ihale kararı
20/11/1997 tarihinde alındığı halde, bu işle ilgili Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesi 24/11/1997
tarihinde düzenlendiği ve belgenin alınmasından önce gerçekleştirilen işlemler ve bu işlemlerle
ilgili düzenlenen kağıtlara istisna uygulanması mümkün bulunmadığından, alınan ihale kararının
damga vergisine tabi tutulması gerekirdi. Ancak, Vergi Usul Kanununun 114 üncü maddesine göre
vergi alacağının doğduğu yılı takip eden yıldan başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ
edilmeyen vergiler zamanaşımına uğramakla birlikte, aynı maddenin son fıkra hükmüne göre, tarh
zamanaşımı süresi dolduktan sonra damga vergisine tabi evrakın hükmünden yararlanılması
halinde, ilgili evraka ait vergi alacağı yeniden doğmaktadır.
Buna göre, ... Bakanlığı tarafından ... Komutanlığının ihtiyacı için açılan "Bilgi Otomasyon
Sistemi (HVBS) Alımı" işine ilişkin olarak ... tarihli ihale kararının alındığı dikkate alındığında, ihale
kararına ait damga vergisi alacağı Vergi Usul Kanununun 114 üncü madde hükmü uyarınca
31/12/2002 tarihinde zamanaşımına uğramış olmaktadır. Ancak yukarıda belirtilen hususlardan, ...
tarihli ihale kararına istinaden ... tarihinde sözleşmesi imzalanan "HVBS Bilgi Otomasyon Sistemi
Alımı" işine ilişkin son ödeme ve tahakkuk işleminin ... tarihinde yapıldığı; mal ve hizmet alımları ile
yapım işi bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, ihale kararını da kapsayan
taahhüt dosyasının ödemeden önce veya ilk hakedişle birlikte saymanlığa verilmesi ve onaylı
suretinin, sonraki hakediş ödemelerinin yapılması için saymanlıkta saklanmasının zorunlu olduğu
görülmektedir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, şirketinize ... tarihinde yapılan ödeme ve
tahakkuk işlemi esnasında söz konusu ihale kararının da kullanılması nedeniyle Vergi Usul
Kanununun 114 üncü maddesinin son fıkrasına göre zamanaşımı süresi dolduktan sonra
hükmünden faydalanılan bahse konu ihale kararının, bu tarih itibarıyla geçerli nispet üzerinden
damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Vergi Dairesi Başkanı a.
Grup Müdürü V.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.