Yabancı ortağın hissesini itibari değeri üzeriden devretmesi durumunda ne şekilde vergilendireceği

Özelge: Yabancı ortağın hissesini itibari değeri üzeriden
devretmesi durumunda ne şekilde vergilendireceği hk.
Sayı:
50426076-125[3-2013/20-219]-90
Tarih:
22/05/2014
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
KAYSERİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
Sayı : 50426076-125[3-2013/20-219]-90 22/05/2014
Konu : Yabancı ortağın hissesini itibari değeri üzeriden
devretmesi durumunda ne şekilde vergilendireceği
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, Şirketiniz sermayesinin %17,04 üne sahip olan Alman
ortağınızın, söz konusu hissesini itibari değerinin üzerinden şirket ortaklarından herhangi birine
devrederek ortaklıktan ayrılmak istediğinden bahisle Türkiye - Almanya Çifte Vergilendirmeyi
Önleme Anlaşması da dikkate alınarak söz konusu devir sırasında doğacak kârın veya zararın
yabancı ortağa transferinin ne şekilde vergilendirileceği ile kârın doğması halinde gelir vergisi
kesintisinin yapılıp yapılmayacağı hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Değer artışı kazançları" başlıklı mükerrer 80 inci
maddesinde;
"Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı
kazançlarıdır.
...
4. Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
...
Bu maddede geçen "elden çıkarma" deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir
ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi,
ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.
Bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye
piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, (01.01.2013 tarihinden geçerli olmak
üzere) 9.400 Türk Lirası gelir vergisinden müstesnadır."
hükmüne yer verilmiştir.
Dar mükellef gerçek kişilerce ortaklık paylarının elden çıkarılması sonucunda elde edilecek
değer artış kazancının Gelir Vergisi Kanununun 101 ve 107 nci maddeleri çerçevesinde münferit
beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, şirket ortağınız .... in ortaklık payını
elden çıkarması sonucunda elde edeceği değer artış kazancını, Gelir Vergisi Kanununun 101 ve 107
nci maddeleri çerçevesinde bu kazancın iktisap olunduğu tarihten itibaren 15 gün içinde münferit
beyanname ile beyan etmesi gerekmekte olup, söz konusu kazanca ilişkin olarak Şirketinizin
herhangi bir gelir vergisi tevkifatı sorumluluğu bulunmamaktadır.
Ancak; Gelir Vergisi Kanununun 107 nci maddesi uyarınca dar mükellefiyette, mükellefin
Türkiye'de daimi temsilcisi mevcutsa mükellef hesabına daimi temsilci, daimi temsilci mevcut
değilse, kazanç ve iratları yabancı kişiye sağlayanlar tarhiyata muhatap tutulacaktır.
Diğer taraftan, Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında Gelir
Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi ve Vergi Kaçakçılığını Önleme Anlaşmasının
hükümleri 01/01/2011 tarihinden itibaren uygulanmaktadır.
Anlaşmanın "Mukim" başlıklı 4 üncü maddesinin ilk iki fıkrasında;
"1. Bu Anlaşmanın amaçları bakımından, "bir Akit Devletin mukimi" terimi, bu Devlet,
eyalet ve herhangi bir politik alt bölümü veya mahalli idaresi de dahil olmak üzere, o Devletin
mevzuatı gereğince ev, ikametgah, kanuni ana merkez, yönetim yeri veya benzer yapıda diğer
herhangi bir kriter nedeniyle burada vergiye tabi olan herhangi bir kişi anlamına gelir. Ancak bu
terim, yalnızca o Devletteki kaynaklardan elde edilen gelir nedeniyle, o Devlette vergiye tabi
tutulan herhangi bir kişiyi kapsamaz.
2. 1 inci fıkra hükümleri dolayısıyla bir gerçek kişi her iki Akit Devletin de mukimi
olduğunda, bu kişinin durumu aşağıdaki şekilde belirlenecektir:
a) bu kişi, yalnızca daimi olarak kalabileceği bir evin bulunduğu Devletin mukimi kabul
edilecektir. Eğer bu kişinin her iki Devlette de daimi olarak kalabileceği bir evi varsa, bu kişi,
yalnızca kişisel ve ekonomik ilişkilerinin daha yakın olduğu (hayati menfaatlerin merkezi olan)
Devletin bir mukimi kabul edilecektir;
b) eğer kişinin hayati menfaatlerinin merkezinin yer aldığı Devlet belirlenemez ise veya her
iki Devlette de daimi olarak kalabileceği bir evi yoksa bu kişi yalnızca kalmayı adet edindiği evin
bulunduğu Devletin bir mukimi kabul edilecektir;
c) eğer kişinin her iki Devlette de kalmayı adet edindiği bir ev varsa veya her iki Devlette
de böyle bir ev söz konusu değilse, bu kişi yalnızca vatandaşı olduğu Devletin mukimi kabul
edilecektir;
d) eğer kişi her iki Devletin de vatandaşı ise veya her iki Devletin de vatandaşı değil ise,
Akit Devletlerin yetkili makamları sorunu karşılıklı anlaşma yoluyla çözeceklerdir."
hükümleri yer almaktadır.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları, milliyet farkı gözetilmeksizin bir Akit Devletin
mukimi olan ve diğer Akit Devlette gelir elde eden kişilere uygulanmaktadır. Özelge talep
formunuzda Alman uyruklu olduğu ve Türkiye'de ikamet etmediği belirtilen ortağınızın, yukarıda
sayılan ölçütlere göre, Almanya'da mukim olduğunun kabul edilmesi halinde, bu kişinin şirketiniz
hisselerini devretmesi durumunda Türkiye - Almanya Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
hükümleri uygulanacaktır.
Bu durumda, Anlaşmanın "Sermaye Değer Artış Kazançları" başlıklı 13 üncü maddesi
uygulanacak olup anılan maddede;
"1. Bir Akit Devlet mukimince, diğer Akit Devlette yer alan ve 6 ncı maddede belirtilen
gayrimenkul varlıkların elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, bu diğer Devlette
vergilendirilebilir.
2. Bir Akit Devlet mukimince, değerinin yüzde ellisinden fazlası, doğrudan veya dolaylı
olarak diğer Akit Devlette bulunan gayrimenkul varlığı temsil eden hisse senetleri ve benzeri
hakların elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
3. Bir Akit Devlet teşebbüsünün diğer Akit Devlette sahip olduğu bir işyerinin ticari
varlığına dahil menkul varlıkların veya bir Akit Devlet mukiminin diğer Akit Devlette serbest meslek
faaliyeti icra etmek üzere kullandığı sabit bir yere ait menkul varlıkların elden çıkarılmasından
doğan kazançlar, bu işyerinin (yalnız veya tüm teşebbüsle birlikte) veya sabit yerin elden
çıkarılmasından doğan kazanç da dahil olmak üzere, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
4. Bir Akit Devlet mukiminin, uluslararası trafikte işletilen gemi veya uçakların veya söz
konusu gemi veya uçakların işletilmesiyle ilgili menkul varlıkların elden çıkarılmasından sağladığı
kazançlar, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir.
5. 1, 2, 3 ve 4 üncü fıkralarda belirtilenlerin dışında kalan varlıkların elden çıkarılmasından
sağlanan kazançlar, yalnızca elden çıkaranın mukim olduğu Akit Devlette vergilendirilecektir.
Bununla beraber, bundan bir önceki cümlede bahsedilen ve diğer Akit Devlette elde edilen sermaye
değer artış kazançları, iktisap ve elden çıkarma arasındaki süre bir yılı aşmadığı takdirde, bu diğer
Akit Devlette vergilendirilecektir."
düzenlemeleri yapılmıştır.
Anlaşmanın 13 üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre, ortağınızın Şirketiniz hisselerini
elden çıkarmasından elde edeceği kazançları, söz konusu hisselerin iktisap ve elden çıkarma
tarihleri arasında geçen sürenin bir yıldan kısa olması durumunda Türkiye'de, uzun olması
durumunda ise Almanya'da vergilendirilecektir.
Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmek için söz konusu kişinin Almanya'da tam mükellef
olduğunun ve tüm dünya kazançları üzerinden bu ülkede vergilendirildiğinin Almanya yetkili
makamlarından alınacak bir belge ile kanıtlanması ve bu belgenin aslı ile birlikte Türkçe
tercümesinin Noterce veya Almanya'daki Türk Konsolosluklarınca tasdik edilen bir örneğinin vergi
sorumlularına veya ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir. Mukimlik belgesinin ibraz
edilememesi durumunda ise ilgili anlaşma hükümleri yerine iç mevzuat hükümlerimizin
uygulanacağı tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.