Yabancı paraların değerlemesinden oluşacak kur farkının istisna kapsamında değerlendirilmesi
Yabancı paraların değerlemesinden oluşacak kur farkının
istisna kapsamında değerlendirilmesi
Sayı:
27575268-105[280-2014-254]-193254
Tarih:
09/08/2016
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 27575268-105[280-2014-254]-193254 09.08.2016
Konu : Yabancı paraların değerlemesinden
oluşacak kur farkının istisna
kapsamında değerlendirilmesi
………
İlgide kayıtlı özelge talep formunda;
- …..Vergi Dairesi Müdürlüğünün ….. vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuz, şirketinizin
yurt içi ve yurt dışında inşaat faaliyeti ile uğraştığı ve bu faaliyeti yurt içi ve yurt dışında şubeler
açarak gerçekleştirdiği,
- Yurt dışı şubeniz ile nakit ihtiyacın karşılanması amacıyla yapılan işlemlerde geri
ödemelerde kur farkı kar/zararı oluştuğu,
- Yurt dışı inşaat işi devam ederken yurt dışı şubeden merkeze önceden gönderilen
dövizlerle müteahhitlik kazancı olarak gönderilen dövizlerin gelir yazılması esnasında mahsup
edilmesinde kur farkı kar/zararı oluştuğu,
- Merkezin yurt dışındaki şubeye verdiği hizmetlere ilişkin (personelin yurt dışı şube adına
çalıştığı kısma isabet eden ücret tutarı ile merkezden yurt dışı şube adına yapılan) harcamaların
dekont edildiği tarih ile tahsil tarihi arasında kur farkı kar/zararı oluştuğu belirtilerek,
söz konusu para hareketleri nedeniyle oluşan kur farklarının ne şekilde işleme tabi
tutulacağı hususunda Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 280 inci maddesinde; "Yabancı paralar borsa rayici ile
değerlenir. Borsa rayicinin takarrüründe muvazaa olduğu anlaşılırsa bu rayiç yerine alış bedeli esas
alınır. Yabancı paranın borsada rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca
tespit olunur....", "Kasa Mevcudu" başlıklı 284 üncü maddesinde ise "Kasa mevcutları itibari
kıymetleriyle değerlenir, yabancı paralar hakkında 280'inci madde hükmü uygulanır" hükmü
mevcuttur.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinde, Kanunun 1 inci maddesinde
sayılı kurumlardan kanunî veya iş merkezi Türkiye'de bulunanlar, gerek Türkiye içinde gerekse
Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirileceği hükmü yer
almaktadır.
Aynı Kanunun "İstisnalar" başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde, yurt
dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye'de genelsonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançların kurumlar vergisinden istisna olduğu hüküm altına
alınmıştır.
Konuyla ilgili 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "5.9. Yurt dışında yapılan
inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlarda istisna" başlıklı
bölümünde;
-Yurtdışındaki şubelerden elde edilen kazançların genel sonuç hesaplarına intikal
ettirilmesinde, faaliyette bulunulan yabancı ülkenin mevzuatına göre hesap döneminin kapandığı
tarih itibarıyla ilgili ülke mevzuatına göre tespit edilen faaliyet sonucunun, Türkiye'de de aynı tarih
itibarıyla genel sonuç hesaplarına kaydedileceği, kazancın kambiyo mevzuatına göre fiilen
Türkiye'ye getirilmesinin herhangi bir etkisi olmayacağı,
-Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazancın, hesaplara intikal ettirilmesi
gereken tarihte T.C. Merkez Bankasının o gün için tespit ve ilan ettiği döviz alış kurlarıyla
değerlendirileceği, T.C. Merkez Bankasınca tespit ve ilan olunmayan yabancı paralarda ise Maliye
Bakanlığının Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit ve ilan ettiği kurların dikkate alınacağı,
-Yurtdışındaki işyerine merkez tarafından fatura düzenlenmek suretiyle ihraç olunan emtia
ile yurt dışına yönelik olarak fatura düzenlenmek suretiyle yapılan hizmetlerden doğan dövize bağlı
alacak ve borçların aynen mal veya hizmet ihracından doğan alacak ve borçlarda olduğu gibi
değerlemeye tabi tutulacağı ve değerleme farklarının vergi matrahının tespitinde dikkate alınacağı;
ancak, Türkiye'de bulunan merkez ile yurt dışındaki işyeri arasında gerçekleşen diğer para
hareketlerinden doğan alacak ve borçlar ise gerçek bir alacak ve borç niteliği taşımadığından, söz
konusu para hareketlerine dayalı cari hesap bakiyelerinin değerlemesine gerek bulunmadığı,
-İstisna uygulamasına konu olan ve yurt dışında yapılıp tamamlanan işlerden doğan
kazancın Türkiye'ye getirilmesi halinde, söz konusu yabancı paraların değerlemesinden
kaynaklanan kur farklarının istisna kazançla ilişkilendirilmesinin mümkün olmadığı,
-Yurt dışında yapılmakta olan işlerden elde edilen hasılatın Türkiye'ye döviz olarak
getirilmesi halinde, anılan işlerin tamamlandığı geçici vergilendirme dönemine kadar söz konusu
yabancı paraların değerlemesinden kaynaklanan kur farkları istisna kapsamında değerlendirileceği,
açıklamalarına yer verilmiştir. Bu itibarla;
- Yurt dışındaki işyerine tarafınızdan fatura düzenlenmek suretiyle ihraç olunan emtia ile
yurt dışına yönelik olarak fatura düzenlenmek suretiyle yapılan hizmetlerden doğan dövize bağlı
alacak ve borçların aynen mal veya hizmet ihracından doğan alacak ve borçlarda olduğu gibi
değerlemeye tabi tutulması ve değerleme farklarının vergi matrahının tespitinde dikkate alınması,
- Yurt dışındaki işyeri ile tarafınız arasında gerçekleşen diğer para hareketlerinden doğan
alacak ve borçların ise gerçek bir alacak ve borç niteliği taşımaması nedeniyle bu para
hareketlerine dayalı cari hesap bakiyelerinin değerlenmemesi,
- Yurt dışında yapılan ve tamamlanarak genel sonuç hesaplarına kaydedilen inşaat işlerine
ilişkin kazancın Türkiye'ye döviz olarak getirilmesinden dolayı oluşan kur farklarının, istisnaya tabi
olan kazançla ilişkilendirilmeyerek doğrudan kurum kazancına dahil edilmesi,
- Yurt dışında bulunan şubeniz tarafından yapılmakta olan inşaat işinin devamı sırasında
Türkiye'ye döviz olarak getirilen hasılatın değerlemesinden kaynaklanan kur farklarının ise anılan
işin tamamlandığı geçici vergilendirme dönemine kadar istisnaya konu yurt dışı kazancın tespitinde
dikkate alınarak istisna kapsamında değerlendirilmesi
gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.