Yapı kooperatifinin kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapması ve ayrıca arsa karşılığı bir miktar para almasının kurumlar vergisi muafiyetini etkileyip

Özelge: Yapı kooperatifinin kat karşılığı inşaat sözleşmesi
yapması ve ayrıca arsa karşılığı bir miktar para almasının
kurumlar vergisi muafiyetini etkileyip etkilemediği ile
geçmiş yıl zararlarının mahsubunun mümkün olup olmadığı
hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 4-819
Tarih: 
02/03/2012
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 4-819 02/03/2012
Konu : yapı kooperatifinin kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapması  
ve ayrıca arsa karşılığı bir miktar para almasının kurumlar
vergisi muafiyetini etkileyip etkilemediği ile geçmiş yıl
zararlarının mahsubunun mümkün olup olmadığı hk.
 
            İlgide kayıtlı dilekçelerinizde, 1988-1989 tarihinden itibaren ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün
... vergi numarasında kayıtlı mükellefi olarak faaliyette bulunduğunuzu belirterek, üyelerinizin
ihtiyacını karşılamak üzere daha önce de inşaat şirketleri ile anlaşılan ancak sonlanmayan kat
karşılığı inşaat işlerine konu arsanızın, ... İnş. Turz. San. ve Tic. A.Ş. ve ... İnşaat  Otomotiv Turz.
Gıda Teks. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. ile yapılan gayrimenkul satış vaadi ve kat karşılığı inşaat
sözleşmesinde belirlenen miktarda gayrimenkullerin yanında 100.000 TL bedel karşılığı inşa
edilecek gayrimenkullerin bir kısmının yükleniciye bırakılması durumunun kooperatifinizin
kurumlar vergisi muafiyetinizi etkileyip etkilemeyeceği ile kurumlar vergisi mükellefi olmanız
durumunda geçmiş yıllara ait zararlarınızın indirime konu edilip edilmeyeceği hususunda
Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
             5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun ‘Muafiyetler" başlıklı 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (k)bendinde; Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana
sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine
kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş
görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için
bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz) ilişkin hükümler bulunup, bu
hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim
tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen
üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla
ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde
bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil
edilmiş olan yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf olduğu hüküm altına alınmıştır.
             Kooperatiflerin muafiyet şartlarına ilişkin açıklamaların yer aldığı 1 seri no.lu Kurumlar
Vergisi Genel Tebliğinin;
              4.13.1.4. Sadece ortaklarla iş görülmesi başlıklı bölümünde,
            "Kooperatifler ortaklarının belirli ekonomik çıkarlarının ve özellikle meslek ve geçimlerine
ait ihtiyaçlarının sağlanıp korunmasını amaçladıkları için faaliyetin normal olarak sadece ortaklarla
sınırlı olması gerekmektedir. Bu nedenle, bir kooperatifin kurumlar vergisi muafiyetindenyararlanabilmesi için ana sözleşmesinde sadece ortaklarla iş görülmesine ilişkin hüküm bulunması
ve fiilen de bu hükme uyulması gerekmektedir.
            Ortak dışı işlemler, sadece ortak olmayanlarla yapılan işlemleri değil, ortaklarla kooperatif
ana sözleşmesinde yer almayan konularda yapılan işlemleri de  kapsamaktadır.
            ..."
           4.13.1.4.3. Yapı kooperatiflerinde ortak dışı işlemler başlıklı bölümünde,
            "Yapı kooperatiflerinin, arsalarını kat karşılığı vererek işyeri veya konut elde etmeleri ortak
dışı işlem sayılacaktır. Ancak, bu kooperatiflerin, her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmesi
halinde, bu işlem ortak dışı işlem olarak kabul edilmeyecektir.
            Yapı kooperatifi tarafından inşa edilen işyeri ve konutlarda yaşayan insanların sosyal
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sosyal tesislerin kat karşılığı inşa ettirilmesi de ortak dışı işlem
sayılmayacaktır. Bu tesislerin yapımını müteakip, kooperatif tarafından işletilmesi halinde,
işletilmeye başlandığı tarihte muafiyet şartı ihlal edilmiş sayılacaktır.
            ...
            Kooperatife ait taşınmazların, ortaklara veya ortak olmayanlara kiraya verilmesi veya
kooperatifin inşa ettiği konut veya işyerlerinin ortaklara dağıtımından sonra elinde kalan işyeri,
konut veya arsaların satılması ortak dışı işlem sayılacaktır.
            ..."
            4.13.2. Yapı kooperatiflerinin muafiyetinde özel şartlar başlıklı bölümünde,
            "Yapı kooperatiflerinin yapı ruhsatı veya arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına
bulunmadığı durumlarda da muafiyetten yararlanılması mümkün değildir. Örneğin, inşaatı üstlenen
müteahhit adına düzenlenecek bir yapı ruhsatı, yapı kooperatifinin muafiyetten yararlanmasını
engelleyecektir. Henüz arsa temini veya inşaat aşamasına gelmemiş bulunan dolayısıyla, işyeri veya
konut teminine yönelik faaliyeti bulunmayan kooperatifler için bu şartlar aranmayacaktır. Örneğin,
arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliğine ait olmakla birlikte, henüz inşaat aşamasına gelmemiş
bulunan konut yapı kooperatifinden inşaat ruhsatına ilişkin şart aranmayacaktır."
            açıklamaları yer almıştır.
            Bu açıklamalar çerçevesinde, ilave bir bedel alınmadan her bir hisse için bir işyeri veya
konut elde edilmesi durumu hariç arsanın kat karşılığı verilerek işyeri veya konut elde edilmesi
veya inşaat aşamasında, inşaata konu arsa tapusunun tamamının kooperatifiniz tüzel kişiliği adına
olmaması halinde sözleşmenin imzalandığı tarih itibariyle kurumlar vergisi mükellefiyetinizin tesisi
gerekmektedir. Dolayısıyla, daha önce düzenlenen kat karşılığı inşaat sözleşmeleri de dikkate
alınarak mükellefiyet durumunuz ve mükellefiyetinizin başlangıç tarihinin değerlendirilmesi
gerekmektedir. Mükellefiyet tesis tarihinden itibaren de kurumlar vergisi ve geçici vergi
beyannamesi vermeniz gerekeceği hususu ise tabiidir.
            Öte yandan; 5520 sayılı Kanunun "Zarar Mahsubu" başlıklı 9 uncu maddesinin birinci
fıkrasında; kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesinde her yıla ilişkin
tutarlar ayrı ayrı gösterilmek şartıyla zararların indirilebileceği; (a) bendinde ise, beş yıldan fazla
nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerinde yer alan zararların indirilebileceği hükme
bağlanmıştır.
            Buna göre, kurumlar vergisi mükellefiyetinizin başlangıç tarihinden önceki hesap
dönemlerine ait herhangi bir beyanınız bulunmadığından, anılan yıllara ilişkin zararların
mahsubuna kanunen imkan bulunmamaktadır.            Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.