Yapılmakta olan yatırım ile ilgili harcamaların doğrudan gider yazılması veya akti eştirilmesi halinde indirimli kurumlar vergisinin uygulamasından yararlanılıp yararlanılmayacağı.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı :11395140-105[262-2012/VUK-1- . . .]-3073 23/11/2012
Konu :Yapılmakta olan yatırım ile ilgili
harcamaların doğrudan gider yazılması
veya akti eştirilmesi halinde indirimli
kurumlar vergisinin uygulamasından
yararlanılıp yararlanılmayacağı.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda kurumunuzun fındık, kakao tuzu, kakao, şeker ve tatlandırıcılar, nebati
yağlar ve sair malzeme kullanılarak her türlü çikolata, kakaolu ürünler, şekerlemeler ve çeşitleri, pralinler, sürülebilen her
türlü ezmeler, kremalar, şekerli ve şekersiz sakızlar, gofret, bisküvi ve dondurmalar, dondurulmuş gıda ürünlerinin
ithalatı, ihracatı ile yurt içinde ve dışında pazarlanması faaliyeti ile iştigal ettiği, T.C. Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama
ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından verilen .../20... tarih ... numaralı, .../20... tarih ... numaralı iki adet teşvik
belgelerine sahip olduğu, kurumunuz tarafından Türkiye'de satışa sunulan gıda ürünlerinin ithal edildiğini ancak
yapılacak yatırım ile gıda ürünlerinin bir kısmının Türkiye'de üretilmesinin planlandığı ve fabrika inşaatının 20... yılının ...
ayında başlayacağı belirterek, yapılacak yatırım ile gerçekleştirilecek harcamalardan;
...'da üretimde çalışacak işçilerin fabrika üretime geçmeden istihdam edileceği ve montajı başlayana kadar yurt içi
veya yurt dışında eğitime tabi tutulacağı, eğitim sonrasında fabrikadaki montaj işinde çalıştırılacak işçilere üretim
başlayana kadarki süreçte kurumunuz tarafından ödenen maaşların,
...'da fabrikada idari birimlerde istihdam edilecek personele üretim başlayana kadar kurumunuz tarafından
ödenen maaşların,
Merkezde insan kaynakları, nans, hukuk, vb. bölümlerde çalışanların kurum tarafından ödenen maaşların ...
yatırımı için harcanan zamana tekabül eden kısmının,
İnsan kaynakları, nans, hukuk vb. bölümlerde çalışan kurum personelinin ... yatırımı ile ilgili gerçekleştirecekleri
otel, geçici konaklama, ikamet, yol harcamaları şeklindeki seyahat harcamalarının,
... yatırımı ile ilgili üçüncü rmalardan alınan insan kaynakları, hukuk danışmanlığı, çeviri hizmetlerine ilişkin
fatura bedellerinin,
Söz konusu yatırımla ilgili sözleşmelere ilişkin damga vergisinin,
Akti eştirilerek amortisman yoluyla mı gider kaydedileceği yoksa doğrudan gider hesaplarına mı intikal
ettirileceği,
Bu harcamaların akti eştirilmesi halinde, yatırım katkı tutarının tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı ile söz
konusu harcamaların indirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanıp yararlanmayacağı hususlarında Başkanlığımız
görüşünü talep etmektesiniz.
I- GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesine göre kurumlar vergisi, mükelle erin bir hesap dönemi
içinde elde ettikleri sa kurum kazancı üzerinden hesaplanacaktır. Sa kurum kazancının tespitinde ise Gelir Vergisi
Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanacaktır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) alt bendinde kuruluş ve örgütlenme
giderlerinin kurum kazancının tespitinde hasılattan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin (1) numaralı
bendinde ise sa kazancın tespitinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin
indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Bir masrafın genel gider adı altında masraf yazılabilmesi için genel giderlerin ticari kazancın elde edilmesi ve
idame ettirilmesi için yapılmış olması, masra a iş arasında açık, güçlü bir illiyet bağının mevcut olması, masrafın işin
önemi ölçüsünde yapılmış bulunması ve ticari teamüllere uygun olması, bu giderlerin tevsik edici belgelere dayanması
(fatura, fatura yerine geçen vesikalar gibi) ve yasal kayıtlarında izlenmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa 5838 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle eklenen "İndirimli
kurumlar vergisi" başlıklı 32/A maddesinde; Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları,
taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan
yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç olmak üzere, bu maddenin ikinci fıkrasında
belirtilen ve Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın
kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar
indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacağına hükmedilmiştir.
Ayrıca, "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No:2009/l)"in 21 inci
maddesinin (4) numaralı bendine göre arazi-arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tabi olmayan diğer harcamalar
yatırıma katkı tutarının tespitinde dikkate alınmaz ve bu harcamalar indirimli vergi uygulamasından yararlanamaz.
Kuruluş ve örgütlenme giderleri olarak iş ve piyasa etüdü ile proje ve zibilite raporlarının hazırlanması ile ilgili
giderler, şirket esas mukavelesinin hazırlanması için yapılan giderler, kuruluş ile ilgili seyahat giderleri, kuruluş genel
toplantısı için yapılan giderler, işçi ve personelin eğitim giderleri, kuruluş döneminde yapılan genel idare niteliğindeki
giderler (Bu giderlerin kuruluş ve örgütlenme gideri olarak değerlendirilmesi için sabit kıymetlerin maliyetine eklenmesi
olanağının bulunmaması gerekir. Aksi halde bunlar ilgili bulundukları sabit kıymetlerin maliyetine dahil olacaklarından, ilk
kuruluş ve örgütlenme gideri olarak değerlendirilmesi söz konusu olmayacaktır) ve hisse senedi ve tahvil ihracına ilişkin
giderler belirtilebilir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre yapılacak yatırımla ilgili olarak şirket personelinin yapmış olduğu otel, geçici
konaklama, yol seyahat harcamaları ile personel eğitim giderleri, hukuk danışmanlığı, çeviri, sözleşmeler için ödenen
damga vergisi harcamalarının kuruluş ve örgütlenme gideri olarak Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesine göre,
Personele yapılan ücret ödemelerinin ise ayrıma gidilmeksizin Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin (1)
numaralı bendine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
Öte yandan, indirimli kurumlar vergisi uygulamasında, "vergi indirimi" satırına yer verilmiş olan teşvik belgeleriniz
kapsamında yapılan harcamaların yatırıma katkı tutarının hesabında dikkate alınacağı tabiidir.
II- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 262 nci maddesine göre maliyet bedeli iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi
veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade
etmektedir.
Aynı Kanunun 269 uncu maddesinde ise iktisadi işletmelere dahil gayrimenkullerin maliyet bedelleri ile
değerleneceği hüküm altına alınmıştır. Gayrimenkullerde maliyet bedeline giren giderler Kanunun 270 inci maddesine
göre makine ve tesisattan gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri ile mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından
ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderlerdir. Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile emlak
alım ve özel tüketim vergilerini maliyet bedelini ithal etmek veya genel giderler arasında göstermek ihtiyari olup,
Kanunun 271 inci maddesinde inşa edilen binalarda bunların inşa giderlerinin satın alma bedeli yerine geçtiği hükme
bağlanmıştır.
Kanunun "Amortisman Mevzuu" başlıklı 313 üncü maddesine göre işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve
yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle Kanunun 269 uncu maddesi gereğince
gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema lmlerin değerinin Vergi
Usul Kanunu hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil etmektedir.
Değeri 770 TL'yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri aynı tutarı aşmayan alet, edevat,
mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan
bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır.
Vergi Usul Kanununun 315 inci maddesinde mükelle erin amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye
Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa edecekleri ve ilan edilecek oranların tespitinde iktisadî
kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınacağı hüküm altına alınmıştır. Amortisman uygulamasına ilişkin usul ve
esaslar ise 333, 339, 365, 389, 399, 406 ve 418 sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri'nde açıklanmıştır.
Diğer taraftan, iktisadi kıymetlerin değerinin 2012 yılı için 770 TL'yi aşması, işletmede bir yıldan fazla kullanılması
ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması halinde, belirtilen Tebliğ eklerinde mevcut faydalı
ömür ve amortisman oranları dikkate alınarak amortisman ayrılması gerekmektedir.
Anılan Kanunun "İlk Tesis ve Taazzuv Giderleri ve Peştemallıklar" başlıklı 282 nci maddesinde kurumlarda
akti eştirilen ilk tesis ve taazzuv giderlerini mukayyet değeri ile değerleneceği, bu değerin ilk tesis ve taazzuv için yapılan
giderlerden fazla olamayacağı, bu giderlerin kurumun tesis olunması veya yeni bir şubenin açılması veyahut da işlerin
devamlı birsurette genişletilmesi için yapılan ve karşılığında maddi bir kıymet iktisap olunmayan giderler olduğu, ilk tesis
ve taazzuv giderlerinin akti eştirilmesinin ihtiyari olduğu ve gerçek veya tüzel kişilerde peştemallıkların da mukayyet
değerleriyle değerleneceği hüküm altına alınmıştır.
Mezkur Kanunun 326 ncı maddesinde ise, kurumların akti eştirdikleri ilk tesis ve taazzuv giderlerini mukayyet
değerleri üzerinden eşit miktarlarda ve beş yıl içinde itfa edecekleri hüküm altına alınmıştır.
Bu itibarla, ilk tesis ve taazzuv giderlerinin akti eştirilmesi ihtiyari olup, kuruluş ve örgütlenme giderlerin
akti eştirilmesi tercih edildiği takdirde, akti eştirme tarihinden sonraki ilk değerleme gününden başlayarak beş yıl içinde
eşit yüzdeler halinde itfası mümkün bulunmaktadır.
Öte yandan, personele yapılan ücret ödemeleri kuruluş ve örgütlenme giderleri içinde yer almadığından doğrudan
gider yazılması mümkün bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu illeriniz dolayısıyla vergi tarh
edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.