Yolcu taşımacılığı faaliyeti bulunan mükellefin bu faaliyetinin yanı sıra besi hayvanı alım- satım faaliyetine de başlaması halinde vergilendirilmesi

Özelge: Yolcu taşımacılığı faaliyeti bulunan mükellefin bu
faaliyetinin yanı sıra besi hayvanı alım- satım faaliyetine de
başlaması halinde vergilendirilmesi ve belge düzeni hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.16.17.02-VUK-11-135-124
Tarih:
13/03/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BURSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)
Sayı : B.07.1.GİB.4.16.17.02-VUK-11-135-124 13/03/2012
Konu : Yolcu taşımacılığı faaliyeti bulunan mükellefin bu
faaliyetinin yanı sıra besi hayvanı alım- satım
faaliyetine de başlaması halinde vergilendirilmesi ve
belge düzeni hk.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun tetkikinden; Şehirlerarası yolcu taşımacılığı
faaliyetinizden dolayı İlimiz ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi kimlik numarasında kayıtlı
gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olduğunuz, yolcu taşımacılığı faaliyetinizin yanında besi
hayvanı alım satımı işine de başlayacağınızdan bahisle, bu faaliyetinizin vergilendirilmesi ve belge
düzeni konusunda yapılması gereken işlemler hakkında Başkanlığımız görüşünün bildirilmesinin
istenildiği anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 52 nci maddesinin birinci fıkrasında,
zirai faaliyetten doğan kazancın zirai kazanç olduğu hükme bağlanmış, ikinci fıkrasında ise zirai
faaliyetin; arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve ıslah
yollarıyla veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balık
ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri tarafından muhafazasını,
taşınmasını, satılmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde faydalanılmasını ifade ettiği; aynı
maddenin yedinci fıkrasında da yukarıda yazılı faaliyetlerin içinde yapıldığı işletmelerin zirai
işletme, bu işletmeleri işleten gerçek kişilere (Adi şirketler dahil), vergiye tabi olsun veya
olmasınlar, çiftçi ve bu faaliyetler neticesinde istihsal olunan maddelere de mahsul denildiği hüküm
altına alınmıştır.
Mezkûr Kanunun 53 üncü maddesinin birinci fıkrasında ise, çiftçilerin elde ettikleri zirai
kazançların, adı geçen Kanunun 94 üncü maddesine göre hâsılatları üzerinden tevkifat yapılmak
suretiyle vergilendirileceği, ancak 54 üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan
çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla
traktöre sahip olan çiftçilerin kazançlarının gerçek usulde (zirai işletme hesabı veya diledikleri
takdirde bilanço esasına göre) tespit olunarak vergilendirileceği, kazançları gerçek usulde
vergilendirilmeyen çiftçilerin bu kazançları için beyanname vermeyecekleri hüküm altına alınmış
olup, anılan maddenin altıncı fıkrasında ise, kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin,
yazılı olarak vergi dairesinden istemde bulunmaları halinde izleyen vergilendirme dönemi başından,
işe yeni başlayanların, işe başlama tarihinden itibaren gerçek usule geçebileceği, 54 üncü maddede
yazılı ölçüleri aşanların müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren gerçek usulde; gerçek
usule tabi olanlardan bu ölçülerin altında kalanların müteakip vergilendirme dönemi başından
itibaren hâsılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, Tarım Bakanlığı Tetkik ve İstişare Kurulu Başkanlığı'ndan alınan 09.11.1981 tarihli
ve 700 sayılı yazıda, "Besicilik, bir çiftlikte veya bir zirai işletmede bulunan veya bu faaliyet için
meydana getirilen besi ahırlarında dışarıdan temin edilen ve besiye gelebilecek hayvanlara
ekonomik yem rasyonlarıyla veya işletmeden temin edilen yemler ile beslenerek etinin kalitesini ve
miktarını artırmak için yapılan bir zirai faaliyettir." denilerek besiciliğin tanımı yapılmış ve mahiyeti
açıklanmıştır.
Yine konu ile ilgili olarak adı geçen Bakanlıktan alınan 20.08.1992 tarihli ve
AİD/PF/7-02-1999-56667 sayılı yazıda ahırı ve yem tedariği bulunan kişilerin satın aldıkları
büyükbaş ve küçükbaş hayvanları yaklaşık 6 ay gibi bir süre besledikten sonra satmalarının zirai
faaliyet olduğu belirtilmiştir.
Diğer taraftan, çiftçilerin gerçek usulde vergilendirilmesinde esas alınacak işletme
büyüklüğü ölçüleri 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 54 üncü maddesinde belirlenmiş olup, anılan
Kanunun 53 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, 54 üncü maddede yazılı ziraat gruplarının birkaç
tanesi içine giren zirai faaliyetleri bir arada yapan mükelleflerin, en fazla iki gruba ait işletme
büyüklüklerinin bu gruplar için tespit olunan hadlerin yarısının aşılması durumunda gerçek usulde
vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde, faturanın, satılan emtia veya
yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan
tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğunu, 230 uncu maddesinin 5 inci bendinde,
malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının,
teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya
taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şart olduğu hükmü yer
almaktadır.
Aynı Kanunun 231 inci maddesinin 5 inci bendinde de; fatura malın teslimi veya hizmetin
yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen
faturalar hiç düzenlenmemiş sayıldığı, 232 nci maddesinde ise, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler, birinci ve ikinci
sınıf tüccarlara, serbest meslek erbabına, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, defter
tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere ve vergiden muaf esnafa sattıkları emtia veya yaptıkları işler
için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetinde oldukları hükme
bağlanmıştır.
Anılan Kanunun 235 inci maddesinde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit
usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler gerçek usulde vergiye tabi
olmayan çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim
etmeye ve bunlardan birini imzalayarak satıcı çiftçiye vermeye ve diğerini ona imzalatarak almaya
mecbur olduğunu, mal tüccar veya çiftçi adına bir adamı veya mutavassıt tarafından alındığı
takdirde makbuz bunlar tarafından tanzim ve imza olunacağını, çiftçiden avans üzerine yapılan
mübayaalarda, makbuz, malın teslimi sırasında verileceğini, müstahsil makbuzunun tüccar veya
alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshası fatura yerine geçtiği hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;
- Nakliyecilik işinizin yanı sıra satın aldığınız hayvanların bakıma ve besiye alınmadan veya
söz konusu hayvanların (6 aydan kısa bir sürede) satışına kadar geçen sürede beslenmeleri zorunlu
olduğundan bu sürede beslendikten sonra satılması halinde, kazancınızın tamamının ticari kazanç
(celeplik) hükümlerine göre vergilendirilmesi ve gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden
satın aldığınız canlı hayvanlar için adınıza müstahsil makbuzu düzenlemesi, defter tutmak
mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldığınız canlı hayvanlar için ise tarafınıza fatura
düzenlenmesi, ayrıca canlı hayvan satışlarınız için ise tarafınızdan fatura düzenlemesi,
- Nakliyecilik (ticari) işinizin yanında satın aldığınız hayvanları besiciliğe ilişkin tesisler
kurarak veya kiralayarak (ahır, ağıl ve benzerleri) yaklaşık 6 ay gibi bir süre ile bakıma ve besiye
aldıktan sonra satmanız halinde bu faaliyetiniz zirai faaliyet olarak değerlendirileceğinden, besi
hayvanlarının satışından elde edeceğiniz zirai kazancın, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 54 üncü
maddesinde belirlenen işletme büyüklüğü ölçüsünü aşması halinde gerçek usulde vergilendirilmesi,
bu ölçünün altında kalması halinde ise anılan Kanunun 94 üncü maddesinin 11 numaralı bent
hükümleri dikkate alınarak, tevkif suretiyle vergilendirilmesi,
- Nakliyecilik (ticari) işinizin yanı sıra hem besi hayvancılığı hem de ... yetiştiriciliği
yapmanız durumunda ise nakliyecilik faaliyetinizin ticari kazanç olarak, diğer faaliyetlerinizin zirai
kazanç olarak değerlendirilmesi: ancak besi hayvancılığı ve ... yetiştiriciliğinde işletme büyüklüğü
ölçüsü olarak kanunda yazılı hadlerin yarısının dikkate alınarak elde edilen kazancın gerçek usulde
veya tevkif suretiyle vergilendirilip vergilendirilemeyeceğinin tayin ve tespit edilmesi,
- Zirai kazanç yönünden gerçek usulde vergilendirilmeniz durumunda canlı hayvan ve ...
satışlarınız için tarafınızdan fatura düzenlemesi, tevkif suretiyle vergilendirilmeniz durumunda ise
canlı hayvan ve ... satışlarınız için tarafınıza müstahsil makbuzu düzenlenmesi,
gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.