Yurt dışında düzenlenen fuarlara katılım organizasyonu kapsamında dernek üyelerinden tahsil edilecek bedellerin belgelendirilmesi hk.

Özelge: Yurt dışında düzenlenen fuarlara katılım
organizasyonu kapsamında dernek üyelerinden tahsil
edilecek bedellerin belgelendirilmesi hk.
Sayı:
11395140-105[229-2012/VUK-1- . . .]--1003
Tarih:
17/04/2014
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-105[229-2012/VUK-1- . . .]--1003 17/04/2014
Konu : Yurt dışında düzenlenen fuarlara katılım organizasyonu
kapsamında dernek üyelerinden tahsil edilecek bedellerin
belgelendirilmesi.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, dernek üyelerinizi 06/10/2012 tarih 28433 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine
İlişkin Tebliğ kapsamında yurt dışında düzenlenen fuarlara götürmek istediğinizi belirterek fuar
organizasyonlarının hazırlanmasındaki masraflar karşılığı üyelerinizin ödedikleri bedelleri tevsik
edebilmeleri ve giderlerine intikal ettirebilmeleri için düzenleyecekleri evrak hususunda
Başkanlığımız görüşü talep edilmiştir.
I-KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi ile
dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazançları kurumlar vergisinin konusu kapsamına
alınmış, 2 nci maddesinin beşinci fıkrasında da dernek veya vakıflara ait veya bağlı olup faaliyetleri
devamlı bulunan sermaye şirketi ve kooperatif statüsünde bulunmayan ticari, sınai ve zirai
işletmelerin iktisadi işletme olduğu; altıncı fıkrasında ise dernek veya vakıflara ait iktisadi
işletmelerin kazanç amacı gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında
bulunması, tüzel kişiliklerinin olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış
sermayelerinin veya iş yerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği; mal veya
hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olması, kâr edilmemesi veya kârın kuruluş
amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
03.04.2007 tarihli ve 26482 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi
Genel Tebliğinin "Dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler" başlıklı (2.4) bölümünde iktisadi
işletmenin tanımı içinde yer alan ve devamlı olarak yapılan ticari, sınai veya zirai faaliyetten söz
edebilmek için bu işletmenin tedavül ekonomisine katılması, başka bir ifadeyle işletmede üretilen
veya alınan malların veya verilen hizmetin bir bedel karşılığı satılmış olması gerektiği, aksi halde
diğer unsurlar var olsa dahi bir iktisadi işletmenin varlığından söz edilemeyeceği ifade edilmiştir.
İktisadi işletmenin belirgin özellikleri; bağlılık, devamlılık ve faaliyetin ticari, sınai veya zirai
bir mahiyet arz etmesidir. Diğer bir anlatımla iktisadi işletmenin unsurları, ticari faaliyetin de temel
özelliklerinden olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal
alım-satımı, imalatı ya da hizmet ifaları gibi faaliyetlerdir. Kanun, bu gibi halleri tek tek saymak
yerine, dernek ya da vakıf tarafından piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen tüm iktisadi faaliyetleri
kapsama almıştır.
Devamlılık unsuru, bir hesap dönemi içinde aynı veya ayrı faaliyet alanlarında ticari mahiyet
arz eden işlemlerin birden fazla yapılmasını ifade etmektedir. Aynı hesap döneminde tek işlem
nedeniyle ticari faaliyetin devamlılık unsurunun oluştuğunu kabul etmek mümkün olmamakla
birlikte, faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya amacının ticari olması durumunda devamlılık
unsurunun varlığı kabul edilir.
Derneğinizin, tüzel kişiliği itibarıyla kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamakla birlikte
devamlılık arz eden ticari, sınai ve zirai faaliyetleri nedeniyle dernek tüzel kişiliğine bağlı oluşan
iktisadi işletmelerin kurumlar vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Buna göre, Derneğinizin fuar organizatörlüğü hizmeti karşılığında, fuarlara katılacak
üyelerden tahsil ettiği bedeller nedeniyle derneğinize bağlı bir iktisadi işletme oluşacağından,
oluşan bu iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi gerekecektir.
Ancak, Derneğinizin herhangi bir organizatörlük hizmetinde bulunmayıp, başka kurum ya da
kuruluşlar tarafından düzenlenecek fuarlara katılmak isteyen üyelerinin bu fuarlara katılım
bedellerinin, Derneğiniz tarafından alınarak tamamının bu kurum ya da kuruluşlara aktarılması
durumunda Derneğiniz bünyesinde iktisadi işletme oluşmayacaktır.
II-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 153 üncü maddesinde, kurumlar vergisi mükelleflerinin işe
başlamayı vergi dairesine bildirmeye mecbur oldukları; 172 nci maddesinde, dernek ve vakıflara ait
iktisadi işletmelerin defter tutmaya mecbur oldukları; 176 ncı maddesinde defter tutma bakımından
iki sınıfa ayrılmış tüccarlardan I inci sınıf tüccarların bilanço esasına göre defter tutacakları; 177
nci maddesinde, her türlü ticaret şirketleri ile kurumlar vergisine tabi olan diğer tüzel kişilerin I
inci sınıfa dahil oldukları hüküm altına alındıktan sonra, 182 nci maddede, bilanço esasında
tutulacak defterler sayılmış, 220 nci maddede ise tasdike tabi defterlere ilişkin hükümler yer
almıştır.
Mezkûr Kanunun 229 uncu maddesinde fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında
müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından
müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmış, 230, 231 ve 232 nci maddelerinde, faturanın
şekli ve nizamı ile fatura kullanma mecburiyetinde (fatura vermek ve almak zorunda) olanlara dair
hükümlere yer verilmiş, 233 üncü ve müteakip maddelerinde de fatura yerine geçen belgeler
düzenlenmiştir.
Yukarıda yer alan kanun hükümlerine göre, Derneğinizin fuar organizatörlüğü hizmeti
karşılığında, fuarlara katılacak üyelerden tahsil ettiği bedeller nedeniyle Derneğinize bağlı bir
iktisadi işletme oluşması durumunda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre birinci sınıf tüccarlar
tarafından tutulması gereken defterlerin Kanunda belirtilen süreler içinde tasdik ettirilerek
kullanılması, ayrıca aynı Kanunun belge düzeni ile ilgili hükümlerine riayet edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, Derneğinizin bağlı bir iktisadi işletme oluşmaması durumunda Vergi Usul
Kanunu hükümlerine göre defter tutma ve belge düzenlemeniz söz konusu olmayacağından
üyelerinizden tahsil ettiğiniz masraflar için fatura vb belge düzenlemeniz de söz konusu
olmayacaktır. Diğer taraftan, mezkûr tahsilatlara dair Dernekler Kanunu ve ilgili mevzuatına göre
bir vesika düzenleme zorunluluğunuz olup olmadığı mevzuunda ilgili Bakanlık'a müracaat etmeniz
gerektiği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.