Mahkeme Kararına İstinaden Karşı Tarafın Avukatına Yapılan Vekalet Ücreti Ödemelerinden Tevkifat Yapılıp Yapılamayacağı hk.

Özelge: Mahkeme Kararına İstinaden Karşı Tarafın
Avukatına Yapılan Vekalet Ücreti Ödemelerinden Tevkifat
Yapılıp Yapılamayacağı hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.1-255
Tarih: 
23/01/2012
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
MÜKELLEF HİZMETLERİ KATMA DEĞER VERGİSİ GRUP MÜDÜRLÜĞÜ
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.1-255 23/01/2012
Konu : Mahkeme Kararına İstinaden Karşı Tarafın  
Avukatına Yapılan Vekalet Ücreti Ödemelerinden
Tevkifat Yapılıp Yapılamayacağı
 
            İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, firmanızın kaybettiği dava sonucu karşı taraf
avukatına ödediği vekalet ücretinden tevkifat yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımız
görüşü sorulmaktadır.
            GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
            193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde; "Her türlü serbest meslek
faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
            Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya
ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk
altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır." hükmü yer almıştır.
            Aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi
kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve
vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan
etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme
hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri nakden veya
hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya
mecbur oldukları belirtilmiş olup, aynı maddenin 2/b numaralı bendiyle, yaptıkları serbest meslek
işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemeler üzerinden % 20 oranında tevkifat
yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
            Gelir Vergisi Kanununun 96 ıncı maddesinde;
            "Vergi tevkifatı 94 üncü madde kapsamına giren nakten veya hesaben yapılan ödemelere
uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları
ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren hertürlü kayıt ve işlemleri ifade
eder.
            Vergi tevkifatı, ücretler dışında kalan ödemelerde gayrisafi tutarlar üzerinden yapılır.
Kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde bu vergi, bilfiil ödenen
miktar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanır." hükümleri yer
almıştır.
            Öte yandan, 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 164. ve 166. maddelerinde, avukatlık ücretitanımlanmakta ve kaynakları itibariyle, sözleşmeye bağlı olarak iş sahibinden sağlanan vekalet
ücreti ile dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenen vekalet ücreti olmak
üzere iki ayrı vekalet ücretinden sözedilmektedir.
            Aynı Kanunun 4667 sayılı Kanunla değişik 164.maddesinin son fıkrasında; "Dava sonunda,
kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet ücreti avukata aittir. Bu ücret, iş
sahibinin borcu nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez."denilmiştir.
            Avukatlık Kanununun 168. maddesinin 3. fıkrasında; "Avukatlık ücretinin takdirinde, hukuki
yardımın tamamlandığı veya dava sonunda hüküm verildiği tarihte yürürlükte olan tarife esas
alınır.", 169. maddesinde ise "Yargı mercilerince karşı tarafa yükletilecek avukatlık ücreti, avukatlık
ücret tarifesinde yazılı miktardan az ve üç katından fazla olamaz." denilmektedir.
            Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı/alacaklı taraf avukatına ödenen vekâlet
ücreti;
            a) Mahkeme veya icra veznesinin düzenlediği makbuz imzalanarak nakden,
            b) Bizzat karşı/borçlu tarafın, mahkeme veya icra dairesinin tespit ettiği vekalet ücretini
elden (nakden) veya banka havalesi ile ödemesi,
            c) Mahkeme veya icra dairesinin, yargılama giderleri ile birlikte davayı kazanan müvekkile
herhangi bir şekilde ödeme yapması ve müvekkilin de karşı borçlu taraftan alınan vekâlet ücretini
avukata ödemesi,
            şekillerinde tahsil edilebilmektedir.
            Bu hüküm ve açıklamalara göre, davanın kaybedilmesi sonucu mahkeme kararına istinaden
karşı taraf avukatına ödenmesi gereken vekâlet ücretinin, ... A.Ş. tarafından doğrudan avukata
yapılması halinde Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi ve 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı uyarınca sorumlularca % 20 nispetinde gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
            Ayrıca, karşı taraf aleyhine hükmedilen vekalet ücreti ödemelerinin doğrudan avukatlara
değil de icra müdürlüklerine yapılması durumunda da icra müdürlüklerine ödeme yapıldığı sırada
vekalet ücreti ödemesinden gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
            KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN
            3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesinde, "Ticari, sınai, zirai
faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler" verginin konusunu
teşkil eden işlemler arasında sayılmıştır.
            Aynı Kanunun 20/1 inci maddesinde " Teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, bu işlemlerin
karşılığını teşkil eden bedel olduğu",  27/5 inci maddesinde "Serbest meslek faaliyetleri için ilgili
meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir tarife varsa, hizmetin bedelinin, bu tarifede gösterilen
ücretten düşük olamayacağı hüküm altına alınmıştır.
            Bu hükümlere göre, avukatların dava sonunda karşı taraftan tahsil ettikleri de dahil olmak
üzere elde ettikleri bütün gelirler gelir serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmekte ve katma
değer vergisine tabi bulunmaktadır.
            Öte yandan, mahkeme kararı gereğince veya icra kanalı ile avukata ödenen vekalet ücretini
tahsil eden avukatın, Vergi Usul Kanunu'nun 236 ncı maddesi hükmü uyarınca ödemeyi yapan adına
serbest meslek makbuzu düzenlemesi ve düzenlenen bu belgede ayrıca katma değer vergisini de
hesaplayıp göstermesi gerekmektedir.
            Ancak, mahkeme kararında "KDV hariç" şeklinde bir ifadenin yer almaması halinde vekalet
ücretine katma değer vergisi dahil kabul edilecek ve iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle tespitedilen katma değer vergisi avukat tarafından düzenlenecek serbest meslek makbuzunda
gösterilecektir.
            Bilgi edinilmesini rica ederim.
   
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.