Sermaye düzeltmesinden kaynaklı olumsuz farkların geçmiş yıl karından mahsubu hk.

Sermaye düzeltmesinden kaynaklı olumsuz farkların geçmiş

yıl karından mahsubu hk.

Sayı:

E-41931384-125[2024 - 2]-40032

Tarih:

30/04/2025

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Sakarya Defterdarlığı

Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü

Sayı : E-41931384-125[2024 - 2]-40032

Konu : Sermaye düzeltmesinden kaynaklı

olumsuz farkların geçmiş yıl karından

mahsubu hk.

30.04.2025

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, şirketinizin 31/12/2023 tarihli bilançosunda

yer alan parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulduğu, bu düzeltme

sonucunda sermaye düzeltmesi olumsuz farklarının oluştuğu belirtilerek, söz konusu sermaye

düzeltmesi olumsuz farklarının enflasyon düzeltmesinden kaynaklı geçmiş yıl karları hesabından

mahsup edilip edilemeyeceği hususunda Defterdarlığımız görüşünü talep ettiğiniz anlaşılmaktadır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun;- Mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasında, "A) Malî tablolarda yer alan parasal olmayan

kıymetler aşağıdaki hükümlere göre enflasyon düzeltmesine tâbi tutulur.

1. Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat

endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde

bulunulan hesap döneminde % 10'dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine

tâbi tutarlar. Enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona

erer.

...

2.Bu maddenin uygulanmasında;

a) Parasal olmayan kıymetler; parasal kıymetler dışındaki kıymetleri,

b) Parasal kıymetler; Türk Lirasının değerindeki değişmeler karşısında nominal değerleri aynı

kaldığı halde satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetleri (Yabancı

paralar da parasal kıymet olarak dikkate alınır.),

c) Enflasyon düzeltmesi; parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak

tutarlarının düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle, malî tablonun ait olduğu tarihteki satın alma

gücü cinsinden hesaplanmasını,

...

ifade eder.

...

Enflasyon düzeltmeleri, ilgili kıymetlere ait fark hesaplarına ve enflasyon düzeltme hesabına

kaydedilir.

...

Pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya

işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin,

bu dönemde vergiye tâbi tutulur. Ancak öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme

sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince

sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.

...",- Geçici 33 üncü maddesinde, "Geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere ...(*) ve 2022 hesap

dönemleri (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2022 ve 2023 yılında biten hesap

dönemleri itibarıyla) ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde mükerrer 298 inci madde

kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali

tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.

...

31/12/2023 tarihli mali tablolar, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın

enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı

geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi

tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez.

..."

hükümleri yer almaktadır.

Ayrıca, 2023 hesap dönemi sonu ve müteakip dönemlerde yapılacak enflasyon düzeltmesinin usul

ve esaslarına ilişkin olarak 555, 560, 563 ve 582 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde

açıklamalar/düzenlemeler yapılmış, 165, 170, 175, 176 ve 181 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu

Sirkülerinde de ilave açıklamalara ve örnek uygulamalara yer verilmiş olup, 555 Sıra No.lu Vergi

Usul Kanunu Genel Tebliğinin;- 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında, "(2) Nevi itibarıyla iktisadi işletmelere dâhil bulunan

kıymetlerden parasal ve parasal olmayan kıymetler bu Tebliğ eki listelerde (EK 1 ve EK 2) yer

almaktadır. Söz konusu listelerde öz sermaye kalemlerine yer verilmemekle birlikte, aksine bir

hüküm olmaması ve Tebliğde bir belirleme yapılmamış olması şartıyla, bu Tebliğ uygulamasında öz

sermaye kalemleri "parasal olmayan kıymet" olarak addolunur.",- 30 uncu maddesinde, "(1) 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoya ilişkin yapılan enflasyon

düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar "Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları" hesaplarında

gösterilecektir. Kayıtlarda yer alan eski dönemlerden gelen kâr veya zararlar da mukayyet değerleri

üzerinden enflasyon düzeltme hesabına kaydedilmek suretiyle bu hesaba aktarılacaktır. Bu şekilde

tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul

edilmeyecektir.

(2) 2023 hesap dönemi sonuna ait düzeltilmiş bilançoda dönem net kârı/zararı gösterilmeyecek,

düzeltme sonrası hesaplanan geçmiş yıl kârı veya zararı bilançoda öz kaynaklar içinde yer alacaktır.

(3) 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesi sonucu oluşan geçmiş yıllar kârları veya

zararları, kaydedildiği "Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları" hesabının alt hesabında izlenir ve sonraki

dönemlerde, 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesi ve bu Tebliğin dördüncü bölümünde

yer alan esaslara göre düzeltme işlemine tabi tutulur.

(4) Mükellefler 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançolarının düzeltilmesi neticesinde oluşan geçmiş

yıl zararlarını, düzeltme işlemi neticesinde oluşan öz sermaye farklarına mahsup edebilecekler ve

2023 hesap dönemi sonuna ait düzeltilmiş bilançoya ait nihai kâr ya da zarar rakamına

ulaşacaklardır.

...",- 41 inci maddesinde, "(1) 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesi sonucu oluşan

geçmiş yıllar kârı veya zararı, kaydedildiği Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları Hesabının alt hesabında

izlenmeye devam edilecek ve sonraki dönemlerde 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin

(A) fıkrası ve bu Tebliğde yer alan esaslara göre düzeltme işlemine tabi tutulacaktır.

(2) 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (5) numaralı bendinde yer alan

hükme istinaden, öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları, düzeltme sonucu oluşan söz konusu

geçmiş yıl zararlarına mahsup veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilecek

ve bu işlemler kâr dağıtımı sayılmayacaktır.",- 54 üncü maddesinde, "(1) Pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka

bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin

kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi tutulacaktır.

...

213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (5) ve (7) numaralı bentleri

uyarınca, öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl

zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu

işlemler kâr dağıtımı sayılmaz."

açıklamalarına /düzenlemelerine yer verilmiştir.

Öte yandan, 20/2/2024 tarihli ve 165 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinin "4.Sermayenin

Düzeltilmesi" başlıklı bölümünde, "4.1. Sermayenin, yapısı dikkate alınarak, nakit olarak ödenen,

ayni olarak konulan, sonradan sermayeye yapılan ilaveler gibi kaynakları (oluşum şekli) itibarıyla

213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (3) numaralı bendi ile 555 Sıra

No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 17 nci maddesi çerçevesinde belirlenecek düzeltme

tarihleri dâhilinde hesaplanacak katsayılar kullanılarak düzeltilmesi icap etmektedir.

Bununla birlikte, mezkûr Genel Tebliğin 15 inci maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca,

sermayenin düzeltmeye esas tutarına ulaşılırken, (sermayeye ilave edilmiş olan) bu fıkrada sayılan

fonların sermayeden düşülmesi gerekmektedir.

..." şeklinde açıklamalar yapılmış ve bahsi geçen bölümde, "503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz

Farkları" hesabında bakiyeleri bulunan mükelleflerin düzeltme işlemlerine ve muhasebe kayıtlarına

ilişkin açıklamalı örneklere yer verilmiştir.

Diğer taraftan, tekdüzen muhasebe sisteminin uygulanmasına ilişkin açıklamalar, 26/12/1992 tarihli

ve 21447 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama

Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerde yapılmış olup, 5/5/2024 tarihli

ve 25453 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 12 No.lu Muhasebe Genel Tebliğinde; "503- SERMAYE

DÜZELTMESİ OLUMSUZ FARKLARI (-) Bu hesap ödenmiş sermaye tutarının düzeltilmesi sonucu

ortaya çıkan olumsuz farkların izlendiği hesaptır.

İşleyişi:

Ödenmiş sermaye tutarının ilk kez enflasyon düzeltilmesine tabi tutulması sonucu ödenmiş sermaye

tutarında azalış meydana gelmesi durumunda bu hesabın borcuna, "698- Enflasyon Düzeltme

Hesabı" nın alacağına kaydedilir. İzleyen dönemlerde düzeltme sonucunda ortaya çıkan olumlu

farklar önce bu hesaptaki tutardan mahsup edilir, varsa kalanı "502- Sermaye Düzeltmesi Olumlu

Farklar" hesabına alacak yazılır." açıklamaları yer almaktadır.

Buna göre, enflasyon düzeltmesi sonucunda oluşan geçmiş yıl karlarının, sermaye düzeltmesi

olumsuz farkı ile mahsup edilebilmesini engelleyici bir hüküm bulunmamaktadır.

Bu itibarla, şirketinizin 31/12/2023 tarihli düzeltilmiş bilançosunda bulunan geçmiş yıllar karının

sermaye düzeltmesi olumsuz farkları ile mahsup edebilmesi mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

İmza

(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise

bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz

dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi

için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.