Şirket lehine tesis edilen üst hakkının tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya bağımsız ve sürekli bir hak olarak kaydedilmiş olması durumunda bu bir gayrime

Özelge: Şirket lehine tesis edilen üst hakkının tapu
kütüğünde ayrı bir sayfaya bağımsız ve sürekli bir hak
olarak kaydedilmiş olması durumunda bu bir gayrimenkul
kiralaması olarak değerlendirilecek ve gayrimenkulün
sahibi olan Hazinenin iktisadi bir işle
Sayı: 
B.07.0.GEL.0.55/5501-2824 / 12966
Tarih: 
21/03/2005
 
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü
 
SAYI : B.07.0.GEL.0.55/5501-2824
KONU:
 
.........................................
İLGİ: 26.05.2003 tarihli dilekçeniz.
İlgide kayıtlı yazınız ve eklerinin incelenmesinden; Hazine adına kayıtlı taşınmaz mal üzerinde
şirketiniz lehine tescil ettirilen üst hakkı karşılığında tahsil olunan kira bedeli üzerinden katma
değer vergisi hesaplanmasının katma değer vergisi mevzuatı karşısındaki durumunun sorulduğu
anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1/3-f maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 70.
maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri katma değer vergisine tabi tutulmuş,
aynı Kanunun 17/4-d maddesi ile de iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanmasi
işlemleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 726 ve devamı maddelerinde üst hakkı sınırlı ayni haklar
arasında düzenlenmiştir. Anılan Kanunun 826. maddesi hükmü gereği üst hakkı; bir taşınmaz
malikinin, üçüncü kişi lehine arazisinin altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı
muhafaza etmek yetkisi veren bir irtifak hakkı olarak tanılanmış, maddenin devamında ise aksi
kararlaştırılmadıkça bu hakkın başkasına devredilebileceği ve mirasçılara geçebileceği ifade
edilerek, üst hakkının, bağımsız ve sürekli nitelikte olması durumunda ise, üst hakkı sahibinin
istemi üzerine tapu kütüğüne taşınmaz olarak kaydedileceği ve üst hakkı en az otuz yıl için
kurulmuşsa sürekli nitelikte olacağı hüküm altına alınmıştır.
Medeni Kanunun 826. maddesinde bağımsız ve sürekli niteliği haiz bulundukları takdirde üst
hakkını taşınmaz mal olarak saymakta ve tapu sicilinde ayrı bir sayfaya kaydını öngörmektedir.
Bağımsız ve sürekli niteliğine haiz üst hakkı bu niteliğinden ötürü devir ve intikale elverişli olup,
üzerinde her türlü ayni veya şahsi hak tesis edilmesi mümkün bulunmaktadır.
Aynı Kanunun 998. maddesine göre, tapu kütüğüne taşınmaz olarak; araziler, taşınmazlar
üzerindeki bağımsız ve sürekli haklar ile kat mülkiyetine konu olan bağımsız bölümlerkaydedilebilmektedir. Anılan madde hükmü gereği, tapu siciline, taşınmazlar üzerindeki bağımsız
ve sürekli hakların taşınmaz olarak kaydedilebilmesi hakkın süresiz veya en az 30 yıl süreli
olmasına bağlıdır.
Bu çerçevede, lehinize tesis edilen üst hakkının tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya bağımsız ve sürekli
bir hak olarak kaydedilmiş olması durumunda bu bir gayrimenkul kiralaması olarak
değerlendirilecek ve gayrimenkulün sahibi olan Hazinenin iktisadi bir işletme niteliğinde
olmamasından ötürü Kanunun 17/4-d maddesi gereğince katma değer vergisine tabi
tutulmayacaktır.
Söz konusu irtifak hakkının tapu sicilinde ayrı bir sayfaya bağımsız ve sürekli bir hak olarak tescil
edilmemiş olması durumunda ise, bu bir hak kiralaması olarak değerlendirilecek ve kira karşılığı
alınan bedel üzerinden Kanunun 1/3-f maddesi gereğince katma değer vergisi hesaplanacaktır.
Öte yandan, 5228 sayılı Kanunun 15. maddesiyle Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4. maddesine
eklenen (p) bendi gereği 1.8.2004 tarihinden itibaren Hazinece yapılan taşınmaz teslimleri ile
irtifak hakkı tesisi işlemleri katma değer vergisinden istisnadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.