İhraç mallarının taşınması için Time-Charter (zaman esaslı) navlun sözleşmelerine istinaden elde edilen nakliye bedelinin vergilendirilmesi hk.

Özelge: İhraç mallarının taşınması için Time-Charter
(zaman esaslı) navlun sözleşmelerine istinaden elde edilen
nakliye bedelinin vergilendirilmesi hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 30-2098
Tarih: 
23/11/2011
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 30-2098 23/11/2011
Konu : İhraç mallarının taşınması için Time-Charter (zaman  
esaslı) navlun sözleşmelerine istinaden elde edilen
nakliye bedelinin vergilendirilmesi.
 
İlgide kayıtlı dilekçenizde, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasına taraf olmayan ülkelere ait
yabancı bandıralı gemilere, yükleme yerleri Türkiye Limanları olmak üzere ihraç mallarının
taşınması için "Time Charter (zaman esaslı)" navlun sözleşmelerine istinaden nakliye bedeli
ödendiğini belirtilmiş olup, söz konusu bedeller üzerinden tevkifat yapılıp yapılmayacağı ve navlun
bedelleri ile ilgili olarak elde edilen kazancın dar mükellef kurumlarca beyan edilmesi ve
hesaplanan verginin ödenmesinden Şirketinizin sorumlu olup olmadığı konularında Başkanlığımız
görüşü sorulmuştur.
Kurumlar Vergisi Kanununun 22 nci maddesinde; "(1) Dar mükellef kurumların iş yeri veya daimî
temsilci vasıtasıyla elde edilen kazançlarının tespitinde, aksi belirtilmediği takdirde tam mükellef
kurumlar için geçerli olan hükümler uygulanır.
(2) Dar mükellefiyete tâbi kurumların ticarî veya ziraî kazançlar dışında kalan kazanç ve iratları
hakkında, Gelir Vergisi Kanununun bu kazanç ve iratların tespitine ilişkin hükümleri uygulanır.
Ancak, bu kazanç ve iratların Türkiye'de yapılmakta olan ticarî veya ziraî faaliyet kapsamında elde
edilmesi halinde, kurum kazancı bu maddenin birinci fıkrasına göre tespit edilir." hükmü yer
almıştır.
Aynı Kanunun;
- 23 üncü maddesinin birinci fıkrasında, yabancı ulaştırma kurumlarının vergiye matrah olacak
kurum kazancının, hasılata maddede yer alan ortalama emsal oranlarının uygulanması suretiyle
hesaplanacağı,
- 25 inci maddesinin dördüncü fıkrasında, dar mükellef kurumlara ait yıllık kurumlar vergisi
beyannamesinin, kurumun Türkiye'deki işyerinin veya daimî temsilcisinin bulunduğu yerin;
Türkiye'de iş yeri veya daimî temsilcisi olmadığı takdirde yabancı kuruma kazanç
sağlayanların bağlı olduğu yerin vergi dairesine verileceği,
- 26 ncı maddesinin birinci fıkrasında, dar mükellefiyete tâbi olan yabancı kurumların vergiye tâbi
kazancının Gelir Vergisi Kanununda yazılı diğer kazanç ve iratlardan (telif, imtiyaz, ihtira, işletme,
ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddî hakların satışı, devir ve temliki karşılığında alınan
bedeller hariç) ibaret bulunması halinde, yabancı kurum veya Türkiye'de adına hareket eden
kimsenin, bu kazançları elde edilme tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kanunun 27 nci
maddesinde belirtilen vergi dairesine beyanname ile bildirmek zorunda olduğu,- 28 inci maddesinin birinci fıkrasında, dar mükellefiyete tâbi yabancı kurumların vergisinin, bunlar
hesabına Türkiye'deki müdür veya temsilcileri; müdür veya temsilcileri mevcut değil ise
kazanç ve iratları yabancı kuruma sağlayanlar adına tarh olunacağı,
- 30 uncu maddesinin altıncı fıkrasında, yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların,
indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi
düşüldükten sonra kalan kısımdan ana merkeze aktardıkları tutar üzerinden, kurum bünyesinde %
15 (2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre %15) oranında kurumlar vergisi kesintisi
yapılacağı
hükme bağlanmıştır.
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "5.12.1.6 Time-charter işletmeciliği" bölümünde de
açıklandığı üzere, deniz taşımacılığında, zamana veya yüke bağlı olarak geminin tamamını veya bir
kısmını taşıtana tahsis etmek suretiyle yük ve eşya taşıma taahhüt sözleşmeleri kapsamında yapılan
"Time-Charter İşletmeciliği" gemi işletmeciliği faaliyeti kapsamında değerlendirilmekte ve time
charter işletmeciliği kapsamında yabancı kurumların elde ettikleri kazanç; süreklilik arz  etmesi
durumunda ticari kazanç, arızi olması halinde de diğer kazanç ve irat olarak kabul edilmektedir.
Aynı Tebliğin "23.2. Yabancı ulaştırma kurumlarında kurum kazancının tespiti" başlıklı bölümünde;
"Türkiye'de elde edilen hasılatın brüt tutarına Kanunda belirtilen ortalama emsal oranlarının
uygulanması suretiyle bulunacak tutar, yabancı ulaştırma kurumları için vergiye tabi kurum kazancı
olacaktır.
Kanunda belirtilen ortalama emsal oranları, Türkiye'de daimi veya arızi olarak çalışan bütün
kurumlar için;
Kara taşımacılığında %12,
Deniz taşımacılığında %15,
Hava taşımacılığında %5
olarak belirlenmiştir.
Örneğin; (B) yabancı deniz ulaştırma kurumu, İzmir limanından Romanya'nın Köstence limanına
kuru üzüm taşımacılığı yapmaktadır. Kurumun yük taşıma ücreti ile birlikte alınan gider karşılıkları
dahil olmak üzere yük taşımacılığı karşılığında elde ettiği hasılat 150.000.- YTL'dir.
Buna göre, ortalama emsal oranı, deniz taşımacılığında %15 olacağından, (B) yabancı ulaştırma
kurumunun 2006 yılı içinde elde ettiği söz konusu kazanç için beyan etmesi gereken tutar ve
ödemesi gereken vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
150.000x%15  = 22.500.- YTL Kurumlar vergisi matrahı (safi kurum kazancı)
22.500 x %20 = 4.500.- YTL  Kurumlar vergisi
Dar mükellef kurumun söz konusu kazancının ana merkeze aktarılan tutarı üzerinden de Kurumlar
Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin altıncı fıkrasına göre vergi kesintisi yapılacaktır. Söz
konusu vergi kesintisi bu örneğe göre,
22.500 - 4.500 = 18.000 x %15 = 2.700.- YTL olarak hesaplanacaktır."
açıklamalarına yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre;
- Yabancı ulaştırma kurumunun Türkiye'de işyeri veya daimi temsilci vasıtasıyla elde ettiğiulaştırma kazançlarının yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ile, Türkiye'de adına hareket eden
acente veya daimi temsilcileri tarafından beyan edilmesi ve tahakkuk eden verginin ödenmesi,
- Yabancı ulaştırma kurumunun arızi olarak yaptığı "Time-Charter İşletmeciliği" hizmetine ilişkin
kazancın ise, yabancı kuruma kazanç sağlayan olarak  şirketiniz tarafından, kazancın elde edildiği
tarihi takip eden onbeş gün içerisinde yolcu veya yükün taşıta alındığı yer vergi dairesine özel
beyanname ile beyan edilmesi ve  tahakkuk eden verginin beyan süresi içerisinde ödenmesi,
- Yabancı ulaştırma kurumu adına yıllık veya özel beyanname verilmesi durumunda, indirim ve
istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra
kalan kısımdan %15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılması gerektiğinden, özel beyanname
verilmesi durumunda da söz konusu kesintinin şirketinizce yapılarak muhtasar beyanname ile
beyan edilmesi ve tahakkuk eden verginin ödenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
   
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.