İlilişki kişilerden alınacak hisselerde emsal bedel tespiti
İlilişki kişilerden alınacak hisselerde emsal bedel tespiti
Sayı:
B.07.1.GİB.4.48.15.01-125[13/13-10]-40
Tarih:
11/04/2014
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
MUĞLA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : 96620903-125[13/13-10]-40 11/04/2014
Konu : İlişkili kişilerden alınacak hisselere
ait bedelinin hesaplanması ile ilgili
yöntemin belirlenmesi.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, şirketinizin … Vergi Dairesi Müdürlüğünün … vergi
kimlik numaralı mükellefi olan … A.Ş.’nin hisselerini satın almak istediği, şirketinizin ortakları ile …
A.Ş.’nin ortaklarının aynı gerçek kişi olduğu, anılan şirketin ortaklık sermaye paylarını temsil eden
ilmühaber çıkardığı, satın alacağınız hisselerin satış bedelinin, vergi mevzuatına göre ilişkili kurum
olan … A.Ş.’nin şirket rayiç değerinin mahkeme kanalı ile bilirkişiye veya bağımsız Denetleme
Yeminli Mali Müşavirlik Şirketlerine tespit ettirilmesi suretiyle belirlenmek istendiği, bu şekilde
belirlenen hisse satın alma bedelinin şirketinizin nakit akışı dikkate alınarak taksitler halinde
ödeneceği belirtilerek söz konusu hisse senedi rayiç bedel belirlenmesi işleminin vergi mevzuatı
açısından uygun olup olmadığı hakkında bilgi verilmesi istenilmektedir.
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç
dağıtımı" başlıklı 13 üncü maddesinde;
"(1) Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel
veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen
transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat
işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve
benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak
değerlendirilir.
(2) İlişkili kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu
gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı
olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade eder.
Ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy
hısımları ve kayın hısımları da ilişkili kişi sayılır. ...
(3) Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında
uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat
veya bedele uygun olmasını ifade eder. ...
(4) Kurumlar, ilişkili kişilerle yaptığı işlemlerde uygulayacağı fiyat veya bedelleri, aşağıdaki
yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanarak tespit eder:
a) Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi: Bir mükellefin uygulayacağı emsallere uygun satış
fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında herhangi bir
şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağıpiyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade eder.
b) Maliyet artı yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul
bir brüt kâr oranı kadar artırılması suretiyle hesaplanmasını ifade eder.
c) Yeniden satış fiyatı yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya hizmetlerin
aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması
halinde uygulanacak fiyattan, makul bir brüt satış kârı düşülerek hesaplanmasını ifade eder.
ç) Emsallere uygun fiyata yukarıdaki yöntemlerden herhangi birisi ile ulaşma olanağı yoksa
mükellef, işlemlerin mahiyetine uygun olarak kendi belirleyeceği diğer yöntemleri kullanabilir."
hükümlerine yer verilmiştir.
Öte yandan konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalar 1 seri numaralı Transfer Fiyatlandırması
Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtım Hakkında Genel Tebliği'nde yapılmıştır.
Söz konusu Tebliğin "4 - Emsallere Uygunluk İlkesi" başlıklı bölümünde;
"... Emsallere uygun fiyat veya bedel, aralarında ilişkili kişi tanımına uygun herhangi bir
ilişki olmayan kişilerin tamamen işlemin gerçekleştiği andaki koşullar altında oluşturduğu piyasa ya
da pazar fiyatı olarak da adlandırılan tutardır. Bu fiyat veya bedel, işlem anında hiçbir etki
olmaksızın objektif olarak belirlenen en uygun tutar olup, ilişkili kişilerle yapılan işlemlerde
uygulanan fiyat veya bedelin bu tutar olması gerekmektedir.
Aralarında ilişki bulunmayan gerçek kişi veya kurumlar arasındaki işlemlerde fiyat, piyasa
koşullarına göre belirlendiğinden, ilişkili kişiler arasındaki işlemlerde de aynı koşullar geçerli
olmalıdır. Dolayısıyla, taraflar arasındaki ilişkinin mal veya hizmet fiyatlandırmasına herhangi bir
etkisi bulunmamalıdır.
İlişkili kişiler arasındaki mal veya hizmet alım ya da satım işlemlerinde uygulanan fiyat veya
bedelin piyasa fiyatını yansıtmaması durumunda, ilişkili kişiler arasındaki işlemlerde uygulanan bu
fiyat veya bedelin emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edildiği kabul edilecektir. ..."
5 - Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler" başlıklı
bölümünde de;
"Mükellefler, ilişkili kişilerle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı fiyat veya bedelleri, işlemin
mahiyetine en uygun olan yöntemi kullanarak tespit ederler.
Emsallere uygun fiyata geleneksel işlem yöntemleri olarak adlandırılan karşılaştırılabilir
fiyat yöntemi, maliyet artı yöntemi ve yeniden satış fiyatı yönteminden herhangi birisiyle ulaşma
olanağı yoksa mükellef, işlemlerin mahiyetine uygun olarak diğer yöntemleri kullanabilir. Bu
durumda uygulama olanağı bulunan yöntemler işleme dayalı kâr yöntemleri olan kâr bölüşüm
yöntemi ve işleme dayalı net kâr marjı yöntemidir. Söz konusu yöntemler ilişkili kişiler arasındaki
işlemlerden doğan kârı esas almaktadır.
Ancak, diğer yöntemler olarak adlandırılan işleme dayalı kâr yöntemlerinin emsallere
uygunluk ilkesi çerçevesinde fiyat ya da bedel tespitine olanak vermemesi durumunda, mükellef
kendi belirleyebileceği ve daha doğru sonuç verdiğine inandığı bir yöntemi de kullanabilecektir.
İşleyiş sistemi mükellefler tarafından belirlenecek bu yöntemin de emsallere uygunluk ilkesine göre
tespit edilmesi zorunludur." ifadelerine yer verilmiştir.
Bu çerçevede, şirketinizin ilişkili olduğu … A.Ş'den satın alacağı hisselerin satış bedelinin
dolayısıyla şirketinizin söz konusu hisseleri satın alma bedelinin emsallere uygun olması
gerekmektedir. Söz konusu bedelin tespitine Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü madde hükmü
ile anılan Tebliğde belirtilen yöntemlerden herhangi birisi ile ulaşma olanağı yoksa işlemin
mahiyetine uygun olarak belirlenecek diğer yöntemlerin de kullanılması mümkündür. Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.