Kooperatife ait imar değişikliği yapılan arsaların satışında KDV istisnası hk.
Özelge: Kooperatife ait imar değişikliği yapılan arsaların
satışında KDV istisnası hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-1-2010-14008-10-264
Tarih:
29/04/2011
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-1-2010-14008-10-264 29/04/2011
Konu : Dilekçeniz
İlgide kayıtlı dilekçenizde, üyelerinize toplu işyeri yapıp teslim ettiğiniz tasfiye halindeki
kooperatifinize ait arsaların ... Belediyesi tarafından imar değişikliği ve revizyon planı sonucunda
son halini aldığı ve söz konusu arsalar için 2 ortak kaydı yapıldığı; ortak kaydedilen ve tahsisen
devri yapılan 2 üyeden alınan paralar ile diğer ortak ödemelerinden artan tutarların kooperatif
ortaklarına dağıtımı ve söz konusu arsanın satışı halinde bu işlemlerin kurumlar vergisi, gelir
vergisi ve katma değer vergisi karşısındaki durumu hakkında görüş talep edilmektedir.
A) Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Yönünden:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi
hükmüyle kooperatifler kurumlar vergisi mükellefleri arasında sayılmış olmakla beraber aynı
kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde, tüketim ve taşımacılık kooperatifleri
hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu
başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve
sadece ortaklar ile iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı
vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin
hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak
kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat
işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13
üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve
işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel
kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olduğu hükme
bağlanmıştır.
Konut yapı kooperatiflerine ait arsanın satışı halinde, kooperatif muafiyeti için aranan
şartlardan "sadece ortaklar ile iş görülmesi" şartı fiilen ihlal edilmiş olacağından kurumlar vergisi
muafiyetinden yararlanılması mümkün bulunmayacak olup, satışın yapıldığı tarih itibariyle
kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis ettirilmesi gerekecektir.
Diğer taraftan, Kurumlar Vergisi Kanununun 17 nci maddesinde, tasfiye kârının tasfiye
döneminin sonundaki servet değeri ile tasfiye döneminin başındaki servet değeri arasındaki olumlu
fark olduğu hükme bağlanmıştır.
Buna göre, Kooperatifinizin sahibi olduğu arsanın satışından elde edilen satış kazancının
tasfiye kârına dahil edilerek kurumlar vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasında, iştirak
hisselerinden doğan kazançlar menkul sermaye iradı olarak sayılmış, aynı maddenin parantez içi
hükmünde ise kooperatiflerin dağıttıkları kazançların bu zümreye dahil olduğu, kooperatiflerinortakları ile yaptıkları muamelelerden doğan karların ortaklara, kooperatifle yaptıkları muameleler
nispetinde tevzii, kazanç dağıtımı sayılmayacağı belirtilmiştir. Diğer taraftan Gelir Vergisi
Kanununun 94 üncü maddesinin (6) numaralı bendinin (b-i) alt bendinde, "tam mükellef kurumlar
tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu
vergilerden muaf olanlara dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı
bentlerinde yazılı kar paylarından" vergi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmış olup, anılan
maddede yer alan yetkiye istinaden 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kesinti oranı %15
olarak belirlenmiştir.
Buna göre, Kooperatifinizin, ortaklarından topladığı aidatların iade edilen tutarları
üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Ancak, Kooperatifin sahip olduğu söz konusu
arsanın satışından elde edilen kazanç ile ortaklardan toplanan aidatların nemalandırmasından elde
edilen gelirlerin ortaklara dağıtılması durumunda kâr dağıtımına bağlı gelir vergisi kesintisi
yapılması gerekmektedir.
B) Katma Değer Vergisi Yönünden:
Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
1/1 inci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti
çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,
17/4-r maddesinde, kurumların aktifinde veya belediyeler ile il özel idarelerin mülkiyetinde,
en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile gayrimenkullerinin satışı suretiyle gerçekleşen
devir ve teslimlerinin KDV den istisna olduğu
hükme bağlanmıştır.
Buna göre, ortaklarının işyeri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan ve tasfiye halinde
bulunan Kooperatifinizin, ortaklarından topladığı aidatlar ile diğer ortak ödentilerinden artan
tutarların tasfiye işlemleri nedeniyle ortaklara dağıtılması işlemi KDV ye tabi tutulmayacaktır.
Öte yandan, Kooperatifinize ait olan arsaların iki tam yıl süreyle Kooperatifiniz aktifinde
kayıtlı olması şartıyla yeni alınan ortaklara satışı işlemi Kanunun 17/4-r maddesi kapsamında KDV
den istisna olacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.