Malezya şirketinden ihale yoluyla satın alınan hizmet karşılığında ödenecek hakediş ödemelerinin KVK KDV ve Damga vergisi açısından değerlendirilmesi.

Malezya şirketinden ihale yoluyla satın alınan hizmet
karşılığında ödenecek hakediş ödemelerinin KVK KDV ve
Damga vergisi açısından değerlendirilmesi.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.42.16.01-125[30-2012-2508]-76
Tarih:
22/08/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
KONYA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü)
Sayı : 31435689-125[30-2012-2508]-76 22/08/2013
Konu : Malezya şirketinden ihale yoluyla
satın alınan hizmet karşılığında
ödenecek hakediş ödemelerinin KVK
KDV ve Damga vergisi açısından
değerlendirilmesi.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, Belediyeniz tarafından ihalesi yapılan “… Bahçesi,
Müzesi, Yaptırılması ve İşletilmesi İçin Ön ve Uygulama Projelerinin Hazırlatılması İşi”nin yabancı
istekli … ticari unvanlı Malezya şirketi üzerinde kaldığını, ihale yolu ile satın alınacak işin
mahiyetinin yapım işine yönelik projelerin hazırlatılması olduğunu, anılan şirketin Türkiye’de
herhangi bir çalışma ofisi ve adresinin bulunmadığını belirterek, söz konusu iş kapsamında bu
firmadan satın alınacak hizmet karşılığında yapılacak hak ediş ödemelerinde kurumlar vergisi, KDV
ve Damga vergisi uygulanıp uygulanmayacağının tarafınıza bildirilmesi istenilmektedir.
1- KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; birinci madde
de yazılı kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayanların
yalnız Türkiye'de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmış, üçüncü
fıkrasında ise dar mükellefiyet mevzuuna giren kurum kazancının hangi kazanç ve iratlardan
oluştuğu belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasında; dar mükellefiyete tabi kurumların
anılan fıkrada bentler halinde sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da
dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar
vergisi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmış, 2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
serbest meslek kazançları üzerinden yapılacak kurumlar vergisi kesintisi oranı; petrol arama
faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlardan % 5, diğer serbest meslek kazançlarından % 20
olarak belirlenmiştir.
Konu ile ilgili olarak 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “22.2.3. Serbest
meslek kazançları” başlıklı bölümünde;
“Serbest meslek faaliyeti, esas itibarıyla gerçek kişilerce icra edilen ve Gelir Vergisi
Kanununun 65 inci maddesinde tanımlanan faaliyet türüdür. Dar mükellef kurumların bu tür kazanç
elde etmeleri ise istihdam ettikleri personelleri aracılığı ile olmaktadır.
Serbest meslek kazançlarının Türkiye’de elde edilmiş sayılması için serbest meslek
faaliyetinin Türkiye’de icra edilmesi veya Türkiye’de değerlendirilmesi gerekir.
Türkiye’de değerlendirme, ödemenin Türkiye’de yapılması veya ödeme yabancı memlekette
yapılmışsa Türkiye’de ödeyenin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal
ettirilmesi veya kârından ayrılmasıdır.
…” denilmektedir.
Diğer taraftan, "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Malezya Hükümeti Arasında Gelir
Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma
Anlaşması" 01.01.1997 tarihinden itibaren uygulanmakta olup, … Belediyesi tarafından ihalesi
yapılan ve …. ticari unvanlı Malezya şirketinden alınacak olan, “… Bahçesi, Müzesi Yaptırılması ve
İşletilmesi için Ön ve Uygulama Projelerinin Hazırlatılması” hizmetinin söz konusu Anlaşma’nın
“Serbest Meslek Faaliyetleri”ni düzenleyen 14 üncü maddesi kapsamında değerlendirilmesi
gerekmektedir. Söz konusu maddenin 1 inci fıkrası;
“1. Bir Akit Devlet mukiminin serbest meslek faaliyetleri veya bağımsız nitelikteki diğer
faaliyetleri dolayısıyla elde ettiği gelir, yalnızca bu Devlette vergilendirilebilecektir. Bununla
beraber, sözkonusu hizmetler ve faaliyetler bu diğer Devlette icra edilirse ve eğer:
a) bu kişi, bu diğer Devlette hizmet ve faaliyetlerini icra etmek amacıyla sürekli
kullanabileceği bir sabit yere sahipse; veya
b) bu kişi, bu diğer Devlette hizmet veya faaliyetlerini icra etmek üzere ilgili takvim yılı
içinde, bir veya birkaç seferde toplam 183 günü aşan bir süre kalırsa,
aynı zamanda bu diğer Akit Devlette de vergilendirilebilir.
Böyle bir durumda olayına göre, ya yalnızca sözkonusu sabit yere atfedilebilen gelir ya da
yalnızca bu diğer Devlette bulunulan süre içinde hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelir, bu diğer
Devlette vergilendirilebilir.”
hükümlerini öngörmektedir.
Buna göre, Malezya mukimi bir teşebbüsün Türkiye’ye gelmeksizin Malezya’da icra edeceği
serbest meslek hizmetleri veya benzer nitelikteki diğer faaliyetleri dolayısıyla elde edeceği gelirleri
vergileme hakkı yalnız Malezya’ya aittir. Eğer bu hizmet veya faaliyetler Türkiye’de Anlaşmanın 5
inci maddesi kapsamında bir işyeri vasıtasıyla icra edilirse veya Türkiye’de ilgili takvim yılı içinde,
bir veya birkaç seferde toplam 183 günden fazla sürede icra edilirse Türkiye’nin de bu gelirleri
vergileme hakkı bulunmaktadır.
Malezya mukimi teşebbüslerin Türkiye’de icra edecekleri serbest meslek faaliyeti, bu
teşebbüslerin personelleri vasıtasıyla Türkiye’de yapacakları serbest meslek faaliyetlerini ifade
etmektedir. Faaliyetin Türkiye’de icra edilmesi durumunda, yaptıkları serbest meslek ödemeleri
üzerinden vergi tevkifatı yapmak zorunda olan vergi sorumluları, tevkifat yükümlülüğünün doğduğu
sırada, istihkak sahibi teşebbüsün faaliyet icrası amacıyla Türkiye’de herhangi bir kesintisiz 12
aylık dönemde toplam 183 günü aşan bir süre kalıp kalmama durumunu bilemeyeceğinden söz
konusu ödemeler üzerinden vergi tevkifatını yapmak durumundadırlar.
Kendilerine yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapılan teşebbüsler Anlaşma hükümleri
çerçevesinde bu ödemelerin Türkiye’de vergilendirilmemesinin gerektiği durumlarda, bizzat veya
vekilleri vasıtasıyla, tevkif edilen vergilerin iadesi için ilgili vergi dairesine başvurabileceklerdir.
Malezya teşebbüsünün Türkiye’de serbest meslek icrası için kaldığı sürenin ilgili takvim yılı
içinde toplam 183 günü aşıp aşmadığının tespitinde; Türkiye’de birden fazla teşebbüse serbest
meslek faaliyeti sunuluyorsa bu faaliyetlerin tamamı ve hizmetin Türkiye’ye gönderilen birden fazla
personel vasıtasıyla icra edildiği durumda, bunların Türkiye’de toplam kalma süreleri dikkate
alınacaktır.
Diğer taraftan, söz konusu hizmet kapsamında Malezya’dan gönderilecek personelin elde
ettiği ücret gelirlerinin vergilendirilmesi konusunun ise Anlaşma’nın “Bağımlı Faaliyetler”e ilişkin
15 inci maddesi çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Anılan maddenin 1 ve 2 nci fıkraları
aşağıdaki gibidir;
“1. 16, 18, 19 ve 20 nci maddelerin hükümleri saklı kalmak üzere, bir Akit Devlet mukiminin
bir hizmet akdi dolayısıyla elde ettiği ücret, maaş ve diğer benzeri menfaatler, bu hizmet diğer Akit
Devlette ifa edilmedikçe, yalnızca bu Devlette vergilendirilebilecektir. Eğer hizmet diğer Devlette
ifa edilirse, buradan elde edilen gelir bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. 1 inci fıkra hükümlerine bakılmaksızın, bir Akit Devlet mukiminin diğer Akit Devlette ifa
ettiği hizmet dolayısıyla elde ettiği gelir, eğer:
a) Gelir elde eden kişi, bu diğer Devlette, ilgili takvim yılı içinde, bir veya birkaç seferde
toplam 183 günü aşmayan bir süre kalırsa, ve
b) Ödeme diğer Devletin mukimi olmayan bir işveren tarafından veya böyle bir işveren adına
yapılırsa, ve
c) Ödeme, işverenin diğer Devlette sahip olduğu bir işyerinden yapılmazsa, yalnızca ilk
bahsedilen Devlette vergilendirilebilecektir.”
Malezya teşebbüsü personelin, anılan hizmet karşılığında elde edecekleri ücretlerin
Türkiye’de vergilendirilmesi için yukarıda 2 nci fıkrada belirtilen koşullardan en az birinin ihlal
edilmesi gerekmektedir. Bu üç şartın topluca gerçekleştiği durumda ise vergileme Malezya’da
yapılacaktır.
Anlaşma hükümlerine göre serbest meslek kazançları veya ücret gelirleri yönünden
yukarıda bahsedilen ve Türkiye’de vergi ödenmesi durumunda ödenen bu vergiler; Anlaşma’nın
“Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi”ne ilişkin 22 nci maddesi çerçevesinde Malezya’da mahsup
edilebilecektir.
Anlaşma hükümlerinin iç mevzuata göre değişiklik getirdiği durumlarda, Anlaşma
hükümlerinden yararlanabilmek için söz konusu Malezya şirketinin ve bu şirketin Türkiye’de
üstlendiği proje için Malezya’da mukim kişileri istihdam ederek Türkiye’de çalıştırması durumunda
bu kişilerin Malezya’da tam mükellef olduklarının ve tüm dünya kazançları üzerinden bu ülkede
vergilendirildiklerinin Malezya yetkili makamlarından alınacak bir belge ile kanıtlanması ve bu
belgenin aslı ile noterce veya Malezya’daki Türk Konsolosluklarınca tasdik edilen Türkçe
tercümesinin bir örneğinin vergi sorumlularına veya ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi
gerekmektedir.
2- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun; 1/1 inci maddesinde ticari, sınai, zirai faaliyet ve
serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin; 1/2 nci maddesinde,
her türlü mal ve hizmet ithalatının KDV ye tabi olduğu hükme bağlanmış; Kanunun 9 uncu
maddesinde ise vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf
olanları vergi alacağının ödenmesinden sorumlu tutma konusunda Bakanlığımıza yetki verilmiştir.
Bu yetkiye dayanarak yayımlanan 117 seri no.lu KDV Genel Tebliğinde katma değer vergisi
tevkifatına ilişkin açıklamalara yer verilmiş olup, Tebliğin “2.1. İkametgâhı, İşyeri, Kanuni
Merkezi Ve İş Merkezi Türkiyede Bulunmayanlar Tarafından Yapılan İşlemler” başlıklı
bölümünde, ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanların
Türkiye’de yaptığı hizmetler ile bunların yurtdışında yaptığı ancak Türkiye’de faydalanılan
hizmetlerin KDV ye tabi olduğu ve bu gibi hizmet ifalarında mükellef esas olarak hizmeti ifa eden
olmakla birlikte Türkiye'de ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanların, KDV
nin tamamının hizmetten faydalanan yurtiçindeki muhatap tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip
ödeneceği belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre, Malezya menşeli … unvanlı şirketin,
Belediyeye yapacağı bahçe proje çalışmaları KDV ye tabi olup, söz konusu faaliyetler kapsamında
hesaplanan katma değer vergisinin, adı geçen firmanın Türkiye’de KDV mükellefiyeti
bulunmadığından anılan Tebliğin “2.1. İkametgahı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve iş Merkezi Türkiye’de
Bulunmayanlar” başlıklı bölümünde yapılan açıklamalara göre Kurumunuzca sorumlu sıfatıyla
beyan edilip ödenecektir.
3- DAMGA VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda
yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisi mükellefinin,
kağıtları imza edenler olduğu ve resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait düzenlenen
kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği; 8 inci maddesinde, bu Kanunda yazılı resmi daireden
maksadın, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu
dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı hükme
bağlanmıştır.
Mezkur Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I-Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/1
fıkrasında, belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin; "IVMakbuzlar
ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 1/a fıkrasında, resmi daireler tarafından yapılan
mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle kişiler
tarafından resmi dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu
ödemelerin resmi daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara
nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kağıtların nispi damga vergisine tabi
tutulacağı hüküm altına alınmıştır. Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-1 ve IV/1-a fıkralarındaki
kağıtlara ilişkin damga vergisi oranları; 2009/15725 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca
1/1/2010-31/12/2012 tarihleri arası için binde 8,25; 2012/4116 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
uyarınca 1/1/2013 tarihinden itibaren binde 9,48 olarak belirlenmiştir.
Buna göre,
- “…Bahçesi, Müzesi Yaptırılması ve İşletilmesi İçin Ön ve Uygulama Projelerinin
Hazırlatılması” işi için ihaleyi kazanan yabancı firma ile resmi daire olan Belediyeniz arasında
22/08/2012 tarihinde düzenlenen sözleşmeye ait damga vergisinin, Damga Vergisi Kanununa göre
kişi konumunda bulunan yurtdışındaki firmalardan tahsil edilmesi ve sürekli damga vergisi
mükellefiyetiniz çerçevesinde damga vergisi beyannamesine dahil edilerek makbuz mukabili
ödenmesi,
- Söz konusu hizmet alımına ilişkin ödemelerin (avans olarak yapılanlar dahil) belediyeniz
nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve
havalelerine tediyesini temin eden kağıtlara ait damga vergisinin ise, kağıtların düzenlendiği tarihte
geçerli nispet esas alınmak suretiyle Belediyeniz tarafından yapılacak ödemelerden kesilerek
muhtasar beyannameye dahil edilmesi ve istihkaktan kesinti suretiyle ödenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.