Serbest bölgede elektronik defter tutma ve elektronik fatura düzenleme zorunluluğu olup olmadığı hk.
Özelge: Serbest bölgede elektronik defter tutma ve
elektronik fatura düzenleme zorunluluğu olup olmadığı hk.
Sayı:
64597866-105[229-2014]-67
Tarih:
05/05/2014
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : 64597866-105[229-2014]-67 05/05/2014
Konu : Serbest bölgede elektronik defter tutma ve elektronik
fatura düzenleme zorunluluğu olup olmadığı.
İlgide kayıtlı özelge talep formu ile gümrük hattı dışında toptan ve parekende ticaret
faaliyetiyle iştigal eden şirketinizin 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında
elektronik fatura (e-Fatura) ve elektronik defter (e-Defter) uygulamasına dahil olacak mükellefler
arasında yer aldığı belirtilerek;
-Serbest bölgede bulunan şubeniz tarafından, şirketinize ve diğer şirketlere ait Türkiye'deki
gümrüksüz satış mağazalarına yapılan satış işlemlerinin elektronik fatura kapsamına dahil olup
olmadığı, dahil olmaması durumunda kağıt ortamında fatura düzenlenmesine devam edilip
edilemeyeceği,
- Serbest bölgedeki şubenize Türkiye'den ihraç edilecek mallara ilişkin olarak ihracatçı
firmalar tarafından elektronik fatura düzenleme zorunluluğunun bulunup bulunmadığı,
- Mevcut uygulamada serbest bölgeden Türkiye'ye yapılan satışlarda gümrük
müdürlüklerinin işlem yapabilmek için mutlaka kağıt ortamında düzenlenen fatura aslını istediği
belirtilerek, Gümrük Müdürlüğü ile Bakanlığımız arasında e-fatura sistemine ilişkin olarak
elektronik entegrasyon olup olmayacağı,
- Serbest bölgedeki fiziki ortam gereği ticaret ve fatura ilişkisi gözönüne alındığında, e-
fatura sisteminde meydana gelecek herhangi bir teknik arıza veya yoğunluk nedeniyle fatura
düzenlenememesi durumunda gümrük müdürlüğüne verilmek üzere geçici olarak kağıt ortamında
fatura basımının yapılıp yapılamayacağı, yada bu konuya ilişkin başkaca bir yöntemin mevcut olup
olmadığı,
- E-Fatura sisteminde düzenlenen faturanın yasal geçerlilik kazanması için adına fatura
düzenlenen firma tarafından sistem içerisinde onayının gerekip gerekmediği,
- Serbest bölgede faaliyet gösteren şubeniz için ayrı defter tasdik ettirdiğiniz, e-Defter
uygulamasına geçildikten sonra da bu uygulamanıza devam edip edemeyeceğiniz, hususlarında
Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
Vergi Usul Kanunu'nun Mükerrer 242 nci maddesinin 2 numaralı fıkrası ile Bakanlığımıza
verilen yetkiye istinaden yayımlanan 397 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile anonim ve
limited şirketlerin elektronik fatura oluşturmalarına, alıcısına iletmelerine, muhafaza ve
istenildiğinde ibraz etmelerine izin verilmiş olup, anılan Tebliğin 4 üncü bölümünün 416 Sıra No' lu
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değiştirilmesi neticesinde ise 213 sayılı Vergi Usul
Kanunu'nun 232' nci maddesi kapsamında fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflere (gerçek ve
tüzel kişilere) belirli usul ve esaslar çerçevesinde elektronik fatura uygulamasından yararlanmahakkı tanınmıştır.
Diğer taraftan, 13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 1 Sıra No'lu
Elektronik Defter Genel Tebliği ile Vergi Usul Kanunu kapsamında tutulması zorunlu olan
defterlerden www.edefter.gov.tr internet adresinde format ve standardı yayımlanan defterlerin
elektronik ortamda oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenerek elektronik defter
kullanımına izin verilmiştir.
Son olarak, 421 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bazı mükellef gruplarına
elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilmiştir.
Söz konusu Tebliğin, "3. Elektronik Defter ve Elektronik Fatura Zorunluluğu" başlıklı
kısmının "3.1. Kapsama Giren Mükellefler" alt başlıklı bölümünde;
3.1.1. Yukarıda yer verilen yetkilere istinaden Bakanlığımızca aşağıda sayılan mükellef
gruplarına elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu
getirilmiştir.
a) 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına
sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle
asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.
b) 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki
malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden
31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.
3.1.3. Bu Tebliğ veya 397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında
elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükelleflerin birbirlerine yapmış oldukları mal teslimi
veya hizmet ifaları için elektronik fatura düzenlemeleri zorunludur.
3.1.4. Elektronik Fatura Uygulamasından yararlanan kayıtlı kullanıcıların güncel listesi
www.efatura.gov.tr internet adresinden yayımlanacaktır.
3.1.5. Elektronik Fatura Uygulamasından yararlanan mükellefler fatura düzenlemeden önce
muhatabın www.efatura.gov.tr internet adresinde yer alan kayıtlı kullanıcı listesine kayıtlı olup
olmadığını kontrol edecekler, kayıtlı kullanıcı ise elektronik fatura, kayıtlı kullanıcı değilse kâğıt
fatura düzenleyeceklerdir.
3.1.6. Bu Tebliğ kapsamındaki mükelleflerden mal veya hizmet alan ve belirlenen hadlerin
altında kalan mükelleflerin de istemeleri halinde elektronik defter ve elektronik fatura
uygulamalarından yararlanabilecekleri tabiidir." açıklamasına yer verilmiştir.
Mezkur Tebliğin "3.2. Elektronik Fatura ve Elektronik Deftere Geçiş Süresi" başlıklı
kısmında zorunluluk kapsamına giren mükelleflerin elektronik fatura uygulamasına 2013 takvim yılı
(1/9/2013 tarihi itibariyle Gelir İdaresi Başkanlığı'na başvurulması gerekmektedir.), elektronik
defter uygulamasına ise 2014 takvim yılı (Elektronik defter yazılımlarını kendi geliştiren
mükelleflerin 1/9/2014 tarihi itibariyle elektronik defter test süreçlerini başarı ile tamamlamış
olmaları gerekmektedir.) içerisinde geçmelerinin zorunlu olduğu bildirilmiştir.
Tebliğin "4.397 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Yapılan Değişiklikler
"başlıklı bölümünde ise;
"4.1...
Elektronik Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin birbirlerinden aldıkları mallar ve
sağladıkları hizmetler için 1/9/2013 tarihinden itibaren elektronik fatura göndermeleri ve almaları
zorunludur. Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler elektronik fatura uygulamasına
kayıtlı olmayan mükelleflere yaptıkları mal teslimi ve hizmet ifası için genel hükümler çerçevesindekağıt fatura düzenlemeye devam edeceklerdir." denilmektedir.
Diğer taraftan 1 Sıra Nolu Elektronik Defter Genel Tebliğinin " 3.3. Elektronik Defter
Oluşturma" başlıklı bölümünde ;
"3.3.1. Bu Tebliğ kapsamında kendilerine izin verilenler, www.edefter.gov.tr internet
adresinde duyurulan format ve standartlara uygun olarak ve aylık dönemler itibarıyla elektronik
defterlerini oluşturmaya ve saklamaya başlayacaklardır. Defterlerini elektronik defter biçiminde
tutmaya başlayanlar, söz konusu defterlerini kâğıt ortamında tutamazlar.
..." denilmektedir.
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun "Muafiyet ve Teşvikler" başlıklı 6'ncı maddesinde :
"...
Kullanıcıların tutmak zorunda oldukları defterler ile düzenleyecekleri belgelere ilişkin
olarak, 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun hükümlerine bağımlı olmaksızın
düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir..." hükmü yer almaktadır.
Konuya ilişkin olarak 1 Sıra No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "5.12.3.8.1. Defter ve
belge düzeni" başlıklı bölümünde ise;
Serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin Vergi Usul Kanununun defter tutma ve
belge düzenine ilişkin hükümlerine uyma zorunlulukları bulunmaktadır. Bununla beraber, Serbest
Bölgeler Kanununun 6 ncı maddesi ile kullanıcıların tutmak zorunda oldukları defterler ve
düzenleyecekleri belgelere ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın
düzenleme yapma konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.
Buna göre, serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin Vergi Usul Kanunu hükümleri
çerçevesinde defter tutmaları, belge ve kayıt düzenine uymaları gerekmektedir." açıklamaları yer
almıştır.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun "Defter Tutma" bölümünün "Maksat"
başlıklı 171 inci maddesinde, mükelleflerin bu kanuna göre tutmaları gereken defterleri vergi
uygulaması bakımından bu maddede yazılı maksatları taşıyacak şekilde tutacakları, 175 inci
maddede ise mükelleflerin, anılan Kanunun 171 inci ve müteakip maddelerinde belirtilen maksat ve
esaslara uymaları şartıyla defterlerini ve muhasebelerini işlerinin bünyesine uygun olarak
diledikleri usul ve tarzda tanzim etmekte serbest oldukları belirtilmiştir. Kanunun 220 ve müteakip
maddelerinde de defterlerin tasdikine ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
Bu itibarla, mükellefler esas itibariyle defterlerini kanuni merkez veya iş merkezlerinin
bulunduğu yer noterliklerinde veya noterlik görevini yapanlarca tasdik ettirerek kullanacaklardır.
Birden fazla işyeri bulunan mükelleflerin her bir iş yeri için ayrı ayrı defter tasdik ettirmek
suretiyle defter tutmaları mümkün olup bu durumda işyerlerinin mali tablolarının hesap dönemi
sonunda konsolide edilmeleri gerekmektedir. Ancak, her bir iş yeri için ayrı ayrı defter tasdik
ettirmek yerine merkezden tek bir defter tasdik ettirilerek bu defterde merkez ve şube hesaplarının
ayrı ayrı kodlanarak izlenmesi de mümkün bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar ile özelge talep formunda belirtilen hususlar
birlikte değerlendirildiğinde,
Madeni yağ lisansına sahip olan ve / veya 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli
(III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerden sadece mal alışları bulunan
şirketinizin 421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 3.1.1 bölümünün "a" ve "b"
maddelerinde belirtilen brüt satış hasılatlarına sahip olması durumunda 01/09/2013 tarihine kadar
Gelir İdaresi Başkanlığı'na yazılı veya elektronik olarak başvuruda bulunarak en geç 31.12.2013tarihi itibariyle e-Fatura uygulamasına geçme zorunluluğu bulunmaktadır.
433 no.lu Veri Usul Tebliği'nin 16. Bölümünde;
" a) 14/12/2012 tarihli ve 28497 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanan 421 sıra numaralı Vergi
Usul Kanunu Genel Tebliği ile değişen 5/3/2010 tarihli ve 27512 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan
397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin üçüncü bölümünün son paragrafı aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir:
"Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflerin birbirlerine sattıkları mallar ve ifa
ettikleri hizmetler için düzenledikleri faturaları 1/4/2014 tarihinden itibaren elektronik fatura
olarak göndermeleri ve almaları zorunludur. Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler
kayıtlı olmayan mükelleflere yaptıkları mal teslimi ve hizmet ifası için genel hükümler çerçevesinde
kağıt fatura düzenlemeye devam edeceklerdir."
b) 14/12/2012 tarihli ve 28497 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 421 sıra numaralı Vergi
Usul Kanunu Genel Tebliğinin 3.1.3 bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Bu Tebliğ kapsamında zorunluluk getirilen mükelleflerin birbirlerine sattıkları mallar ve ifa
ettikleri hizmetler için düzenledikleri faturaları 1/4/2014 tarihinden itibaren elektronik fatura
olarak göndermeleri ve almaları zorunludur." hükmü yer almaktadır.
Buna göre; elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerle aralarında yapmış
oldukları alım satımlarda 01.04.2014 tarihinden itibaren her iki tarafın da elektronik fatura
göndermesi ve alması zorunluluğu başlamış olacak, ancak muhatabın kayıtlı kullanıcı olmaması
durumunda ise şirketinizce kağıt fatura kullanımına devam edilecektir.
Ayrıca, serbest bölgede bulunan şubeniz tarafından şirketinize ve diğer şirketlere ait olan
Türkiye'deki gümrüksüz satış mağazalarına yapılan teslimler için muhatabın www.efatura.gov.tr
internet adresinde yer alan kayıtlı kullanıcı listesine kayıtlı olup olmadığı kontrol edilecek, kayıtlı
kullanıcı ise 01.04.2014 tarihinden sonra elektronik fatura, kayıtlı kullanıcı değilse kâğıt fatura
düzenlenecektir. Benzer şekilde Türkiye'den ihraç edilecek mallara ilişkin olarak ihracatçı firmalar
tarafından şirketinize düzenlenecek faturalar için de aynı açıklamalar dikkate alınarak işlem
yapılacaktır.
397 Sıra No.lu Tebliğin "6. e-Faturanın Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü" başlıklı
bölümünde;
" ... Elektronik imzanın ve mali mührün doğruluk ve geçerlilik kontrolünün ancak elektronik
ortamda yapılabilmesi nedeniyle e-faturanın kağıda basılarak saklanması söz konusu değildir. Bu
nedenle mükellefler düzenledikleri ve aldıkları e-faturaları, üzerindeki mali mühür veya elektronik
imzayı da içerecek şekilde kanuni süreler dahilinde kendi bünyelerindeki elektronik, manyetik veya
optik ortamlarda muhafaza ve istendiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla ibraz
edeceklerdir." hükmüne yer verilmiştir.
Bununla birlikte; Serbest Bölge Müdürlüklerine fatura aslı ibrazının gerektiği hallerde,
elektronik faturanın kağıt çıktısının kabul edilip edilmeyeceği, kabul edilecekse nasıl ve hangi
şartlarla kabul edileceği Ekonomi Bakanlığının ilgili birimlerinin kararına bağlıdır.
E-Fatura sisteminde Temel fatura ve ticari fatura olmak üzere iki tip fatura senaryosu
düzenlenmiş olup, ticari faturada red, iade ve kabul mekanizmaları bulunmaktayken temel faturada
red ve iade mekanizmaları bulunmamaktadır. Temel fatura senaryosuna göre düzenlenmiş bir
faturanın geçerli bir fatura olarak kabul edilebilmesi için oluşturulup alıcının posta kutusuna
iletilmiş olması yeterlidir. Ayrıca e-faturanın muhatabına iletildiğine ilişkin e-fatura uygulaması
üzerinden uygulama kılavuzlarında belirtilen sistem yanıtları verilmektedir. Faturanın alıcısına
kayıtlı ve güvenli bir biçimde ulaştırılması ile işlemin tamamlandığı varsayılmakla birlikte alıcılar
fatura ile ilgili itirazlarını harici yollarla gerçekleştirebilme hakkına sahiptir. Ticari fatura senaryosuna göre düzenlenip gönderilmiş bir faturada ise red, iade ve kabul
mekanizmalarının varlığı nedeniyle, faturanın geçerlilik kazanabilmesi için alıcı tarafından kabul
yanıtının dönülmesi gerekmekte olup, Türk Ticaret Yasasının 21/2. maddesine göre; "Bir fatura alan
kişi aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa
bu içeriği kabul etmiş sayılır." hükmü gereğince 8 gün içinde cevap dönülmeyen ticari faturalar da
bu sürenin sonunda kabul edilmiş sayılacak ve bu tarihten itibaren geçerlilik kazanacaktır.
İşyerlerinin mali tablolarının hesap dönemi sonunda konsolide edilmeleri ve elektronik
defter uygulamasında her bir iş yeri için ayrı ayrı defter tutulabilmesine imkan veren teknik
standartların yayımlanması şartıyla Vergi Usul Kanununun e-Defter uygulaması hükümlerine uygun
her şube için ayrı olarak elektronik ortamda defter tutulması mümkün bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.